Archiwa Sojuszu zostały odtajnione na wniosek Polski. Akta dotyczą lat 1980-84. Kraje NATO w tym okresie rozpatrywały różne scenariusze dotyczące ewentualnej interwencji radzieckiej w Polsce. Z dokumentów wynika, że Sojusz nie przewidywał działań militarnych w naszym kraju.
- NATO nie kwapiło się do podjęcia ryzyka na rzecz walczących o wolność Polaków – powiedział minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski.
Notatka z sierpnia 1981 roku mówi wprawdzie, że brak jest zagrożenia radziecką interwencją w Polsce, ale NATO analizowało wcześniej konsekwencje ewentualnej interwencji i chaos w Europie. Sojusz nie przewidywał jednak włączenia się w konflikt tłumacząc, że brak jest podstaw prawnych, bo artykuł V Traktatu Waszyngtońskiego mówiący o zbiorowej obronie nie ma zastosowania.
Dokument z października 80-ego roku mówi z kolei, że NATO powinno prowadzić taką politykę, która wykluczałaby wciągnięcie, któregoś z państw członkowskich w konflikt zbrojny.
W kwaterze głównej zakładano też, że rozpoczną się ucieczki Polaków samolotami i planowano przechwytywanie ich przez siły NATO-wskie nad wodami międzynarodowymi. Samoloty Sojuszu miały jednak zakaz interwencji, gdyby polskie samoloty były atakowane przez kraje Układu Warszawskiego.
Wśród notatek sporządzanych w kwaterze głównej NATO w latach 1980-1984 są i te, dotyczące wizyty papieża Jana Pawła II w Polsce i entuzjastyczne przyjęcie przez rodaków. Jest także ocena sytuacji gospodarczej, mówiąca o porażce polityki prowadzonej przez Edwarda Gierka, a także sytuacji więźniów politycznych, jak również notatka o zamordowaniu księdza Jerzego Popiełuszki i o nastrojach w Polsce.
Archiwiści NATO-wscy będą kontynuować prace nad odtajnianiem kolejnych materiałów, które zostaną zaprezentowane na specjalnej wystawie w grudniu, w 30-tą rocznicę wprowadzenia stanu wojennego.
IAR, wit