- Jak zadecydowałam, że będę w wojsku, już się nie wahałam do końca swojej służby – mówi na archiwalnym nagraniu Maria Wittek.
Dorastała w Kijowie, gdzie została pierwszą kobietą, która rozpoczęła studia na Wydziale Matematycznym Uniwersytetu Kijowskiego. Dołączyła także do Polskiej Organizacji Wojskowej i jako jedna z nielicznych ukończyła szkołę podoficerską w Kijowie.
W połowie 1919 roku zdekonspirowano Komendę Naczelną w Kijowie. Następca komendanta wydał rozkaz, żeby zaprzestać konspiracji na dwa tygodnie. Nie zgodził się z tym jego zastępca oraz Wittek. Udało im się odzyskać utracone dokumenty i pieczęci organizacyjne. Komenda Naczelna została odtworzona w 1920 roku. Wittek w tym czasie już przebywała w kraju, gdzie dołączyła do Wojska Polskiego. Została także odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Po wojnie uczestniczyła w pracach wojskowych, w Ochotniczej Legii Kobiet uzyskała stopień porucznika. - Dla mnie to była satysfakcja, że przebiłam tym kobietom drogę - mówi.
Została komendantką przysposobienia wojskowego kobiet w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Całe dwudziestolecie międzywojenne spędziła pracując z młodymi kobietami i przygotowując je na wypadek wybuchu wojny.
- Dla nas to była postać wielka i niedostępna, o której chodziły legendy – wspomina jej była podopieczna.
Kiedy wybuchła II wojna światowa, Wittek miała 40 lat. Brała czynny udział w kampanii wrześniowej i przystąpiła do działalności konspiracyjnej. Podczas Powstania Warszawskiego otrzymała stopień pułkownika.
Po zakończeniu wojny wróciła do swojej pracy, jednak w 1949 roku została aresztowana i skazana na kilka miesięcy w komunistycznym więzieniu. Następnie pracowała w kiosku ''Ruchu''.
W 1989 roku minister obrony narodowej wpisał ją do ''Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich''.
W 1991 roku otrzymała stopień generała brygady - jako pierwsza kobieta w historii Wojska Polskiego. Zmarła w 1997 roku w Warszawie.
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.
***
Tytuł audycji: Ludzie Niepodległości
Prowadzi: Dorota Truszczak
Gość: Wiktor Cygan (historyk)
Data emisji: 13.08.2018
Godzina emisji: 21.10
kwh/kh