4 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze częściowo wolne wybory w powojennej Polsce i w krajach bloku wschodniego. Przyniosły zwycięstwo stronie solidarnościowej. Dzień później, w Warszawie, przed Ambasadą Chińską, odbyła się manifestacja przeciwko brutalnej pacyfikacji demonstracji studentów w Pekinie na Placu Tienanmen. Parlamentarzyści "Solidarności" utworzyli Obywatelski Klub Parlamentarny pod przewodnictwem Bronisława Geremka. Demonstracje oponentów Okrągłego Stołu sprzeciwiające się wyborowi gen. Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta. Interweniowało ZOMO.
Lipcowy artykuł w "Gazecie Wyborczej" autorstwa Adama Michnika "wasz prezydent, nasz premier". Marszałkiem Sejmu ludowiec Mikołaj Kozakiewicz, Senatu działacz katolicki Andrzej Stelmachowski. Polskę odwiedza prezydent USA Georg Bush. Prezydentem na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski. 19 lipca 1989 roku Wojciech Jaruzelski został wybrany prezydentem Polski. Na stanowisku I sekretarza KC zastąpił go Mieczysław Rakowski.
Sierpniowy kryzys z powodu niemożności sformowania rządu przez Czesława Kiszczaka. Lech Wałęsa, ludowiec Roman Malinowski oraz przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego Jerzy Jóźwiak porozumieli się w sprawie utworzenia "rządu odpowiedzialności narodowej". Tę misję otrzymał Tadeusz Mazowiecki. 24 sierpnia nowy premier, pierwszy niekomunistyczny szef rządu w Europie Wschodniej od ponad 40 lat, w swoim przemówieniu sejmowym stwierdził: "Przeszłość odkreślamy grubą kreską".
We wrześniu gen. Czesław Kiszczak na czele MSW, gen. Florian Siwicki na czele MON. Wicepremierem i ministrem finansów Leszek Balcerowicz odpowiedzialny za kosztowny społecznie plan reformy gospodarki, opanowanie inflacji, oszczędności budżetowe, prywatyzację przedsiębiorstw państwowych, zwany "planem Balcerowicza".
Rejestracja NZS, rozwiązanie ZOMO. Jesienią początek niszczenia akt MSW i służb wojskowych. Bierność władz. W październiku Polska zwróciła się z prośbą do ZSRR o wszczęcie śledztwa w sprawie zbrodni katyńskiej 1940 roku i wyjaśnienia okoliczności procesu 16 przywódców polskiego państwa podziemnego w Moskwie w 1945 roku. Protest górników z powodu wzrostu cen artykułów spożywczych po zniesieniem dotacji do żywności. Premier Mazowiecki w Rzymie i Watykanie. Miesiąc później w Moskwie, gdzie zapewnił o niezbędności sojuszu polsko-radzieckiego bez względu na zmienione okoliczności.
28 października aktorka Joanna Szczepkowska powiedziała w Telewizji Polskiej: "4 czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm".
Na początku listopada Polskę odwiedził Kanclerz RFN Helmut Kohl. Słynna msza w Krzyżowej na Śląsku gestem pojednania obu narodów. Wizyta skrócona na wieść o spontanicznym rozbieraniu muru berlińskiego. Tymczasem Lech Wałęsa z wizytą w Kanadzie, USA i Wenezueli. W amerykańskim Kongresie wygłosił przemówienie rozpoczynające się słowami, które przeszły do historii: "My, naród".
W grudniu został rozebrany pomnik Lenina w Nowej Hucie. W rocznicę stanu wojennego w kilku miastach demonstracje z paleniem kukły Wojciecha Jaruzelskiego i żądaniem ustąpienia prezydenta. 29 grudnia 1989 roku formalny koniec PRL. Sejm kontraktowy uchwalił poprawki do Konstytucji PRL: zmieniono nazwę państwa na Rzeczpospolitą Polską, PZPR przestała pełnić przewodnią rolę, zapisano swobodę tworzenia partii politycznych. Wcześniej powstaje PSL nawiązujące do tego mikołajczykowskiego, także Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe Wiesława Chrzanowskiego, a ZSL przekształciło się w PSL "Odrodzenie". To był początek partyjnego boomu w Polsce.
Zmarli emigracyjny prezydent Kazimierz Sabbat oraz ludzie kultury: Kazimierz Brusikiewicz, Leopold Buczkowski, Zygmunt Hübner, Alfons Karny, Maria Kuncewiczowa, Halina Mikołajska, Artur Sandauer, Aleksandra Śląska. Także alpinista Jerzy Kukuczka. Działacze komunistyczni: Michał Żymierski "Rola". Józef Cyrankiewicz, Edward Ochab.
Polska wznowiła stosunki dyplomatyczne ze Stolicą Apostolską. Papież kanonizował brata Alberta (Adama Chmielowskiego), trwał spór między katolikami a Żydami o klasztor Karmelitanek w Oświęcimiu.
***
Tytuł audycji: Historia żywa
Prowadzi: Dorota Truszczak
Gość: prof. Andrzej Nowak
Data emisji: 8.06.2020 r.
Godzina emisji: 21.05
kk