41:33 2021_01_18 21_07_40_PR1_Historia_Zywa.mp3 Dziedzictwo Władysława Jagiełły (Historia żywa/Jedynka)
Ludwik Węgierski i Jadwiga. Ojciec i córka, czyli rządy... dwóch królów
Władysław Jagiełło pojawił się w naszej historii za sprawą małżeństwa z 12-letnim królem Polski Jadwigą Andegaweńską w roku 1386. Do niedawna był poganinem, wielkim księciem litewskim z wielodzietnej rodziny. Dlaczego 14 sierpnia 1385 roku w Krewie zawarł układ z możnowładcami polskimi i otrzymał koronę Polski? W zamian przyjął chrzest, zobowiązał się dokonać chrystianizacji Litwy oraz przyłączyć swe ziemie do Królestwa Polskiego. Unia ta miała łączyć oba kraje przez osobę władcy. Dlaczego historycy spierają się w jej ocenie, skoro doszło do powstania bardzo silnego sojuszu wojskowego, który umożliwił rozprawę z Zakonem Krzyżackim? Jednak już w czasach króla unia była różnie rozumiana przez oba narody: Polacy sądzili, że Litwa zostanie włączona do Polski, tymczasem zachowała ona autonomię.
Panowanie Jagiełły przyniosło dużo przywilejów dla rycerstwa i szlachty, m.in. w zakresie dziedziczenia czy sądownictwa, co wpłynęło na kształtowanie się oblicza społeczeństwa polskiego i demokracji szlacheckiej. W kulturze z jego imieniem związane jest odnowienie Akademii Krakowskiej w 1400 roku. Potencjał uniwersytetu wykorzystał w latach 1414-1418 na soborze w Konstancji. W 200-osobowej polskiej delegacji byli prawnicy, w tym rektor Paweł Włodkowic. To był pierwszy taki występ naszej delegacji na arenie międzynarodowej i jednocześnie polityczna misja na wielką skalę, gdzie rozstrzygano m.in. spór z Krzyżakami.
Polityka zagraniczna władcy koncentrowała się wokół konfliktu polsko-krzyżackiego. Miał on cztery odsłony: wielką wojnę 1409-1411 z victorią pod Grunwaldem i pokojem toruńskim, następnie wojnę "głodową" 1414 roku, dalej wojnę golubską z pokojem melneńskim w 1422 roku i wreszcie czwarty etap w latach 1431-1435, zakończony już rok po śmierci Władysława Jagiełły pokojem w Brześciu Kujawskim.
Władysław Jagiełło był czterokrotnie żonaty. Kolejne związki zawarł z: Anną Cylejską, Elżbietą Granowską i Zofią Holszańską. Z tą ostatnią doczekał się pierwszego męskiego potomka, Władysława, mając ponad 60 lat, co wzbudziło wątpliwości, co do wierności królowej Zofii. Ich drugi syn Kazimierz zmarł w wieku niemowlęcym, trzecim był Kazimierz Andrzej.
W audycji mówiliśmy o czasach założyciela dynastii Jagiellonów - królu Władysławie i znaczeniu jego prawie 50-letniego panowania dla przyszłości Polski. Zapraszamy do wysłuchania dołączonego nagrania.
***
Tytuł audycji: Historia żywa
Prowadzi: Dorota Truszczak
Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk, publicysta, nauczyciel akademicki, sowietolog, autor "Dziejów Polski")
Data emisji: 18.01.2021
Godzina emisji: 21.06
DS/kh