"Jedyne takie miejsce" - zanim wyjedziesz w Bieszczady

Jezioro Solińskie to zbiornik retencyjny położony w pobliżu miejscowości Solina. Ma powierzchnię ok. 22 km kw. i największą w Polsce pojemność (472 mln m sześc.). Maksymalna głębokość zbiornika to 60 m przy zaporze. Poniżej zapory znajduje się elektrownia wodna o mocy 200 MW.

 

Pierwszy projekt zagospodarowania hydroenergetycznego Sanu poprzez budowę zapory wodnej opracowano w 1921 roku. Rozpoznanie geologiczno-hydrologiczne przeprowadzono w latach 1936-1937, dalsze prace przerwała II wojna światowa. Nowa koncepcja powstała w latach 50. Na miejsce wzniesienia zapory wybrano przewężenie doliny poniżej ujścia Solinki do Sanu, koło wsi Solina. Podczas napełniania zbiornika zatopione zostały wsie: Solina, Teleśnica Sanna, Horodek, Sokole, Chrewt i duża część Wołkowyi. Budowę zapory rozpoczęto w 1960 roku. Prace trwały blisko dziewięć lat.

- Po wojnie wprowadzono zakaz budowania na tym obszarze nowych osad. To nie było więc tak, że decyzja o budowie spadła na ludzi jak grom z jasnego nieba, natomiast ona przeorała rzeczywistość. W tym miejscu życie toczyło się w bardzo leniwym rytmie, jeszcze przedwojennym - powiedział w audycji "Jedyne takie miejsce" współautor książki "Zanim wyjedziesz w Bieszczady. Przystanek jezioro" Maciej Kozłowski. 

Niektóre wioski zostały zlikwidowane, inne udało się przenieść kilka kilometrów dalej. - W historiach ludzi, z którymi rozmawiałem, nie wyczuwałem nuty rozżalenia tą całą sytuacją. Gdy ruszała budowa oni byli młodymi ludźmi, dla których wyprowadzka z drewnianych chat do murowanych domów to był awans społeczny - wskazał gość radiowej Jedynki. 

A co się stało z przyrodą? - Nic tak nie zmienia życia rzeki jak wybudowanie zapory. Zostaje zatrzymane wszystko to, co do rzeki wraz z wodą wpływa - muł, kamienie, materia organiczna. To wszystko zostaje w zaporze, tworzą się cofki - wyjaśnił współautor książki "Zanim wyjedziesz w Bieszczady..." Marcin Scelina. - W wodach stojących żyją inne ryby niż w płynących - dodał. Zbiornik był zarybiany Dziś mieszkają tu m.in. sandacze, okonie, sumy i karpie.

Obecnie otoczenie Jeziora Solińskiego jest chętnie odwiedzane przez turystów i wczasowiczów. Na jego brzegach powstało kilka ośrodków rekreacyjnych, na zachodnim brzegu jeziora znajduje się miejscowość uzdrowiskowa Polańczyk. 

 

Fot. shutterstock/Mateusz Lopuszynski

Po przystanku nad Jeziorem Solińskim przyszedł czas na Bieszczady. To grupa dwóch pasm górskich w łańcuchu Karpat. Pasma Bieszczadów znajdują się między Przełęczą Łupkowską (640 m n.p.m.) a Przełęczą Wyszkowską (933 m n.p.m.). Najwyższy szczyt Bieszczadów to Pikuj (1405 m n.p.m., na Ukrainie) zaś na terytorium Polski - Tarnica (1346 m n.p.m.).

W Bieszczadach występują rośliny i zwierzęta niespotykane w innych częściach Polski. Dobrze zachowane pierwotne lasy bukowe zamieszkują m.in. żubry, jelenie karpackie, niedźwiedzie, wilki, rysie, żbiki, bociany czarne czy orły przednie. Wśród flory stwierdzono ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, 250 gatunków mchów i 300 porostów, w tym 30 gatunków endemicznych roślin wschodniokarpackich i alpejskich. 

Według szacunków współautora książki "Zanim wyjedziesz w Bieszczady..." Kazimierza Nóżki, Bieszczady to dom dla ok. 150-180 niedźwiedzi. Gość Jedynki podkreślił, że nie ma się czego bać, ponieważ spotkania z nimi zdarzają się niezwykle rzadko. Jeśli jednak do takiego dojdzie nie wpadajmy w panikę. - Trzeba zachować spokój, przyjąć uległą postawę i powoli wycofać się - objaśnił Nóżka i dodał, że zainteresowanie zwierzęcia nami zwykle jest chwilowe.

 

Fot. shutterstock.com/Szymon Bartosz

Cały czas pozostając w Bieszczadach, wybraliśmy się - wraz z Małgorzatą Raduchą - w podróż Bieszczadzką Kolejką Leśną. To kolej wąskotorowa o szerokości toru 750 mm, będąca najwyżej położoną linią wąskotorową w Polsce. Powstała pod koniec XIX wieku jako kolej Nowy Łupków - Cisna, eksploatowana była gospodarczo do 1994 roku do transportu drewna i przewozu osób. Od 1997 roku funkcjonuje jako atrakcja turystyczna. Bazą kolejki jest stacja w Majdanie koło Cisnej, skąd pociągi kursują obecnie na dwóch trasach o łącznej długości 20 km, w kierunku stacji Przysłup (zatrzymując się w Cisnej, Dołżycy i Krzywem) oraz Balnicy. 

 

Fot. shutterstock.com/Stepniak

W Bieszczadach jest jeszcze jedna kolejowa atrakcja - Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe.  To największa w Polsce turystyczna wypożyczalnia drezyn rowerowych na odcinku 50 km linii kolejowej 108 od Zagórza do Krościenka z bazą w Uhercach Mineralnych. - Pomysł wziął się z obserwacji. Od lat zajmuję się turystyką. Jestem bardzo dużym zwolennikiem turystyki doznaniowej, turystyki, która zostawia coś w naszym sercu i głowie - powiedział Janusz Demkowicz. 

Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe. Profil: Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe

Na antenie gościliśmy także Słuchacza Programu 1 Polskiego Radia fotografika i miłośnika przyrody Dariusza Luśnię. Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.

***

Tytuł audycji: Jedyne takie miejsce

Prowadziła: Sława Bieńczycka

Data emisji: 28.11.2020 

Godzina emisji: 9.00-12.00

***

Sponsorem audycji "Jedyne takie miejsce" jest PKP S.A. Spółka realizuje największy w swojej historii program przebudowy dworców kolejowych. Programem Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023 objęto prawie dwieście dworców kolejowych w całej Polsce. W kolejnych tygodniach dziennikarze "Jedynego takiego miejsca" opowiedzą m.in. o dworcu Warszawa Centralna z okazji 45-lecia otwarcia stacji.

.

kk