Wyjątkowe "Jedyne takie miejsce" na pokładzie legendy - ORP Błyskawica

ORP Błyskawica został wprowadzony do służby w Marynarce Wojennej w 1937 roku. Uczestniczył w działaniach II wojny światowej, od pierwszych do ostatnich dni walk w Europie, operując na Atlantyku, Morzu Północnym i Morzu Śródziemnym. Brał udział m.in. w kampanii norweskiej i ewakuacji Dunkierki, bitwie o Atlantyk, operacjach "Torch" i "Overlord" oraz bitwie pod Ushant. Działalność operacyjną u boku aliantów zakończył udziałem w operacji "Deadlight". W maju 1946 roku został przejęty przez Royal Navy.

Jedyne takie miejsce

Pod polską banderę powrócił 1 lipca 1947 roku. Po remoncie i przezbrojeniu powrócił do czynnej służby, pełniąc funkcję okrętu flagowego Marynarki Wojennej. Na jego pokładzie szkoliły się kadry polskiej floty.

Po tragicznym wypadku w 1967 roku, w którym w kotłowni okrętu zginęło 7 marynarzy, jednostki już nie remontowano. Od 1969 roku ORP Błyskawica pozostawał w Świnoujściu jako stacjonarny okręt obrony przeciwlotniczej. Od 1 maja 1976 roku zacumowany jest w Porcie Gdynia jako okręt muzeum. Jest najstarszym na świecie zachowanym niszczycielem.

Czytaj także:

• ORP "Błyskawica" – bohaterska szczęściara

Radiowa Jedynka na pokładzie

Wycieczkę po ORP Błyskawica zaczęliśmy od... podstaw. O nich opowiedział nam zastępca dowódcy ORP Błyskawica, kmdr ppor. Marek Mielnik. Dowiedzieliśmy się m.in. że marynarz pełni czterogodzinną wachtę. Dzwon okrętowy co pół godziny wybija "szklankę" (w czasach, gdy na okrętach nie było zegarów, były klepsydry, które przesypywały się z reguły pół godziny), po ośmiu "szklankach" marynarz przekazuje wachtę i idzie zajmować się innymi rzeczami. Zawsze są trzy zmiany - pierwsza jest na stanowisku, druga przygotowuje się do objęcia stanowiska, a trzecia wypoczywa.

Z pokładu zeszliśmy do maszynowni. - Proszę spojrzeć na te nity, jak brytyjski stoczniowiec je wbijał, tak one po dziś dzień zostały - wskazał nasz przewodnik. Gdy rozpoczęła się budowa ORP Błyskawica brytyjska stocznia poszła na ustępstwa i pozwoliła stronie polskiej dostarczyć materiały krajowe. Polskie są np. kable, których na jednostce jest w sumie 70 km, ale też urządzenia szklane, klucze, zastawa stołowa czy pościel dla marynarzy. To pozwoliło obniżyć wartość rachunku o 38 proc. - powiedział rozmówca Romana Czejarka.

A dlaczego ORP Błyskawica wygląda tak, a nie inaczej? - To kamuflaż z 1942 roku. Ponieważ byliśmy w składzie floty brytyjskiej, admiralicja brytyjska nakazuje kamuflaże. To nie jest tak, że sobie możemy pomalować okręt na dany kolor. W poszczególnych akwenach, gdzie okręt działa, w poszczególnych latach, admiralicja brytyjska dawała wzór i marynarze lub stocznia malowała okręt na dany kamuflaż - wytłumaczył nasz przewodnik. Potem poszliśmy w miejsce, gdzie nie każdy może wejść... 

Muzeum Marynarki Wojennej

W ramach audycji "Jedyne takie miejsce" odwiedziliśmy także Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni. Misją muzeum jest zachowanie gromadzonych zabytków kultury narodowej, związanych z historią i tradycją Marynarki Wojennej, należyte ich utrzymanie oraz udostępnianie do celów naukowych, dydaktycznych i wychowawczych tak, aby służyły nauce oraz popularyzacji wiedzy o polskiej Marynarce Wojennej, a także promowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. 

O placówce i jej skarbach opowiedział w Programie 1 jej dyrektor Tomasz Miegoń. "Arsenał" muzeum zaprezentował nam Aleksander Gosk, zastępca dyrektora. Naszymi przewodniczkami były również Monika Mucha (szefowa konserwatorów Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni) i Wirginia Węglińska (kierowniczka działu naukowo-historycznego Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni). Roman Czejarek "przetestował" najciekawsze eksponaty i odparł atak wrogiego lotnictwa. Tu też dotarliśmy do miejsca, gdzie turyści nie mają wstępu...

Perełką muzeum jest... Błotniak. To jednoosobowy pojazd podwodny, z mokrą kabiną, przeznaczony do zadań dywersyjnych. - W pierwszej połowie lat 70. zapadła decyzja, że powinniśmy mieć tego typu pojazdy - jednoosobowe, podwodne, dla komandosów morskich. Zbudowano pięć prototypów, każdy był inny. Patrzymy na Błotniaka numer pięć. Nie wszedł on do produkcji, bo był za ciężki, zbyt energochłonny - wyjaśnił przedstawiciel muzeum. Na tym historia się jednak nie kończy. Jaki związek z Błotniakiem ma pewien fryzjer?

Zapraszamy do wysłuchania całej audycji, w której mówiliśmy jeszcze m.in. o pomysłowych przemytnikach, którzy ukryli alkohol w instalacji ogrzewającej (kaloryferach żeberkowych) niewielkiego parowca. Na profilu Programu 1 na Facebooku można zobaczyć film. Jedynka uzyskała wyjątkowo zgodę na filmowanie okrętu dronem.

***

Tytuł audycji: Jedyne takie miejsce

Prowadził: Roman Czejarek

Goście: kmdr ppor. Marek Mielnik (zastępca dowódcy ORP Błyskawica), Tomasz Miegoń (dyrektor Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni), Aleksander Gosk (zastępca dyrektora Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni), Monika Mucha (szefowa konserwatorów Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni) i Wirginia Węglińska (kierowniczka działu naukowo-historycznego Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni)

Data emisji: 16.01.2021

Godzina emisji: 9.00-12.00

kk