W roku 1939 w Balatonboglar powstał centralny ośrodek kształcenia polskiej młodzieży na Węgrzech pod nazwą Polski Obóz Młodzieżowy. Uczyły się tam dzieci Polaków, którzy trafili na Węgry po klęsce kampanii wrześniowej. Placówkę zlikwidowali Niemcy po zajęciu Węgier w marcu 1944 roku.
Odsłonięcie pomnika rotmistrza Pileckiego jest elementem współpracy Instytutu Pamięci Narodowej z instytucjami węgierskimi. Na dotychczasowy dorobek IPN składają się wspólne konferencje naukowe, publikacje, wystawy, wydarzenia związane z obchodami ważnych rocznic oraz opieka nad węgierskimi i polskimi miejscami pamięci.
Rotmistrz Witold Pilecki jest jednym z symboli II Rzeczypospolitej, państwa zniszczonego przez agresję sowieckiej Rosji i hitlerowskich Niemiec. Uczestniczył w walkach o niepodległość Polski, a po wybuchu II wojny światowej brał czynny udział w obronie Ojczyzny.
Od listopada 1939 roku współtworzył Tajną Armię Polską. W latach 1940-1943 tworzył w obozie koncentracyjnym Auschwitz organizację podziemną oraz dokumentował dramat więzionych i bestialstwo niemieckich oprawców.
Po wojnie zaangażował się w działalność niepodległościową. Aresztowany przez komunistów, poddany brutalnemu śledztwu, po sfingowanym procesie został skazany na śmierć i zamordowany 25 maja 1948 roku w warszawskim więzieniu na Mokotowie. Do dziś jego szczątki nie zostały odnalezione.
IAR/ho