Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PR dla Zagranicy
Ewa Plisiecka 21.12.2020

81 lat temu zginął Stefan Starzyński, legendarny prezydent Warszawy

Prezydent Warszawy, dowodzący cywilną obroną stolicy, został rozstrzelany przez Niemców pomiędzy 21 a 23 grudnia 1939 roku. Bohaterska postawa Stefana Starzyńskiego przeszła do legendy. 
Posłuchaj
  • 81 lat temu zginął Stefan Starzyński - relacja Ewy Plisieckiej [posłuchaj]

Gestapo aresztowało go 27 października w gmachu ratusza. Według Instytutu Pamięci Narodowej, prezydenta stolicy rozstrzelano w Warszawie lub w okolicach. IPN poddał weryfikacji kilkanaście hipotez dotyczących miejsca jego śmierci i podważył wiarygodność tych które mówią, że został osadzony i zamordowany w jednym z niemieckich obozów koncentracyjnych.

Stefan Starzyński kierując cywilną obroną miasta wykazał się nie tylko zmysłem organizacyjnym, lecz także niezwykłą determinacją i poświęceniem. Mógł uciec, miał nawet rozkaz opuszczenia miasta razem z rządem, jednak zdecydował się pozostać. Budynek Polskiego Radia, w którym wygłaszał improwizowane przemówienia do mieszkańców stolicy - odwiedzał codziennie.

25 września 1939 roku Stefan Starzyński mówił do warszawiaków – Chciałem, żeby Warszawa była wielka, wierzyłem, że wielka będzie. Chciałem, by Warszawa była wielka. Wierzyłem, że wielka będzie. Ja i moi współpracownicy kreśliliśmy plany wielkiej Warszawy przyszłości. I Warszawa jest wielka. Prędzej to nastąpiło, niż przypuszczaliśmy. I choć tam, gdzie miały być parki, dziś są barykady, choć płoną nasze biblioteki, choć palą się szpitale, Warszawa, broniąca honoru Polski, jest dziś u szczytu swej wielkości i sławy. Do obywateli broniącej się stolicy prezydent Starzyński przemawiał w studiu Polskiego Radia, które znajdowało się wówczas przy ulicy Zielnej.

Stefan Starzyński do dziś jest dla wielu uosobieniem bohaterstwa Warszawy w czasie kampanii wrześniowej. Komisarycznym prezydentem stolicy został w sierpniu 1934 roku. Bilans jego rządów to między innymi: budowa ponad 100 tysięcy mieszkań i 30 gmachów szkolnych, wykończenie i oddanie do użytku Muzeum Narodowego, Domu Turysty, hali targowej na Żoliborzu i szpitala Przemienienia Pańskiego. Za prezydentury Stefana Starzyńskiego odkryto też fragment średniowiecznych murów Warszawy oraz przygotowano wstępny projekt budowy mostu Piłsudskiego i sieci metra.

IAR/ep