Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PR dla Zagranicy
Katarzyna Semaan 01.07.2022

Upamiętnienie okrętu ORP Orzeł i rehabilitacja gen. Stanisława Sosabowskiego. Główne cele Konsulatu Generalnego RP w Edynburgu

Konsul Generalny RP w Edynburgu Łukasz Lutostański, powiedział Polskiemu Radiu dla Zagranicy, że przypominanie ważnych i wspólnych dla Polski i Szkocji wydarzeń historycznych wpływa na zacieśnianie współczesnych relacji.

ORP Orzeł został zbudowany w 1938 roku, wchodził w skład Dywizjonu Okrętów Podwodnych. Internowany w stolicy Estonii, zdołał zbiec. Do 7 października okręt kontynuował patrolowanie Bałtyku, po czym przez cieśninę Sund, bez map, przepłynął do Wielkiej Brytanii. W kwietniu 1940 r. na Morzu Północnym zatopił transportowiec Rio de Janeiro, przewożący wojska niemieckie. Z do dziś niewyjaśnionych przyczyn okręt z całą załogą zaginął na Morzu Północnym na przełomie maja i czerwca 1940 r. 

Z kolei niezwykle ważną postacią w historii polsko-brytyjskiej był urodzony w Stanisławowie Stanisław Sosabowski. Zasłynął jako dowódca 1 Brygady Spadochronowej, która wzięła udział w wielkim desancie pod Arnhem w Holandii jesienią 1944 roku. Alianccy spadochroniarze wylądowali „o jeden most za daleko” i doszło do krwawej jatki. Po klęsce marszałek Montgomery całą winę wziął na siebie chwaląc przy tym za odwagę polskich komandosów. Potem wszystko się zmieniło.

Trzeba było znaleźć kozła ofiarnego. Został nim gen. Stanisław Sosabowski, którego – pod naciskiem aliantów – zdymisjonowano. Po wojnie osiadł w Londynie. Ze wspólnikiem kupił kamienicę, wyremontował i korzystnie sprzedał. Uzyskany kapitalik zainwestował w firmę produkującą tapczany i handlującą meblami. Tak fatalnie, że wszystko stracił. Potem pracował jako magazynier w fabryce. Gdy w połowie lat 60. został zwolniony, nikt nie podał mu ręki i ledwo wiązał koniec z końcem. Zmarł w 1967 roku w wieku 75 lat. 

Polski Konsulat Generalny w stolicy Szkocji zaangażował się w przywracanie chwały generałowi. Idealną do tego okazją będzie Festiwal Historyczny, który odbędzie się w niedzielę pod Edynburgiem.

Więcej na temat polskich śladów w Szkocji, opowiada Łukasz Lutostański, Konsul Generalny RP w Edynburgu, w rozmowie z Katarzyną Semaan.