Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
IAR
Ewa Plisiecka 14.02.2024

82 lata temu powstała Armia Krajowa - największa podziemna armia w okupowanej Europie

Armia Krajowa została utworzona z przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w konspiracyjną organizację wojskową działającą na terenie Polski. Jej celem była walka o odzyskanie niepodległości Polski.  

Armia Krajowa została utworzona 14 lutego 1942 roku, rozkaz podpisał Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych generał Władysław Sikorskiego. Dowódcą AK został generał Stefan Rowecki "Grot". Kulminacją wysiłku zbrojnego AK było Powstanie Warszawskie, które wybuchło 1 sierpnia 1944 roku. Zbrojny zryw nie przyniósł jednak oczekiwanej wolności.

Armia Krajowa przeprowadzała akcje zbrojne i sabotażowe, szkoliła kadry, formą jej działania był też wywiad i propaganda. Skupiała około 200 organizacji wojskowych. Szacuje się, że z początkiem 1944 roku AK liczyła około 300 tysięcy żołnierzy. W działalność byli zaangażowani ludzie pracujący w wielu zawodach i pochodzący z różnych grup społecznych.

Podziemna armia została rozwiązana 19 stycznia 1945 roku przez generała Leopolda Okulickiego "Niedźwiadka". W sytuacji zajmowania Polski przez okupanta sowieckiego, byłym żołnierzom AK polecono wówczas prowadzenie dalszej działalności "w duchu odzyskania pełnej niepodległości państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą". W latach 1945-1947 część z nich nadal prowadziła działalność niepodległościową, między innymi w konspiracyjnych organizacjach: "Nie", Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj oraz Zrzeszeniu "Wolność i Niezawisłość".

Szacuje się, że w różnych walkach z okupantem zginęło 100 tysięcy żołnierzy Armii Krajowej, a około 50 tysięcy zostało wywiezionych do Związku Radzieckiego i uwięzionych. Tych, którzy pozostali w Polsce, prześladowano przez cały okres stalinowski.

Członków AK oraz innych organizacji zbrojnych podporządkowanych w czasie II wojny światowej legalnemu rządowi RP na emigracji zrzesza dziś Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej.

IAR/ep