Z oczywistych względów, zamiast uroczystej gali wręczenia nagród w Kancelarii Sejmu na Sali Kolumnowej, organizatorzy podjęli decyzję o publikacji wyników konkursu w formie wideo.
- Moi Drodzy, Uczestnicy konkursu. Każda rocznica zbrodni katyńskiej skłania do refleksji. W 1940 roku czyli 80 lat temu Sowieci dokonali ludobójstwa na przedstawicielach elit państwa Polskiego. Skala zbrodni była ogromna. Sowieci ukryli ponad 22 tysiące zamordowanych osób w bezimiennych grobach rozsianych po Związku Sowieckim w Bykowni, Katyniu, Miednoje i Piatichatkach oraz w nieznanych nam jeszcze miejscach. Konkurs, mając na uwadze skalę zbrodni oraz znaczenie i rolę zamordowanych dla Polski, postanowiliśmy nazwać „Polskie Serce pękło – Katyń 1940” – zwraca się w filmie do młodzieży Elżbieta Witek, Marszałek Sejmu RP.
03:16 Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek do wszystkich uczestników konkursu "Polskie serce pękło. Katyń 1940" Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek do wszystkich uczestników konkursu "Polskie serce pękło. Katyń 1940"
Tytuł otworzył przed uczestnikami możliwość zaprezentowania swojej wiedzy i przemyśleń. Wpłynęły rozprawy naukowe, opowiadania, eseje, wywiady, małe formy teatralne, listy oraz utwory poetyckie. Wśród prac plastycznych epatowała różnorodność w ujęciu tematu.
KATYŃ - serwis specjalny Polskiego Radia
- Drodzy Laureaci, Wyróżnieni i Uczestnicy konkursu, serdecznie dziękuję Wam za uczczenie 80. rocznicy Zbrodni katyńskiej – zwrócił się do uczniów biorących udział w konkursie Prezydent Andrzej Duda. - Jej ofiarą padły 22 tysiące obywateli Rzeczypospolitej - elita odrodzonego państwa. Byli to żołnierze Wojska Polskiego, żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza, funkcjonariusze Policji, urzędnicy i inni, których Sowieci pojmali jako jeńców wojennych i uwięzili z przyczyn politycznych. Dochowali oni wierności Ojczyźnie. Dlatego bolszewickie kierownictwo zdecydowało się ich zgładzić a NKWD zrealizowało ten ludobójczy plan. Walka o niepodległość Polski była zarazem walką o prawdę o tym, co wydarzyło się w Katyniu, Charkowie, Twerze, Kijowie, Mińsku i innych miejscach kaźni. Wolność i prawda złączyły się nierozerwalnie w naszej historii najnowszej a kłamstwo było zawsze narzędziem zniewolenia.
03:37 Prezydent Andrzej Duda do uczestników konkursu o Zbrodni Katyńskiej Prezydent Andrzej Duda do uczestników konkursu o Zbrodni Katyńskiej
- Gratuluję zwycięstwa laureatom, gratuluję Wyróżnionym otrzymanych nagród, ale gratuluję też wszystkim, którzy zdecydowali się wziąć udział. To piękny dowód dojrzałości i pamięci o narodowych bohaterach, który budzi moje najwyższe uznanie. Życzę wam, aby ten wysiłek przyniósł dobre owoce przyczyniając się do umacniania miłości Ojczyzny oraz czci dla tych, którzy służyli jej wiernie do samego końca. Wierzę, że także i wy będziecie ich naśladować w swoim dorosłym życiu wytrwale pracując dla Rzeczypospolitej - mówił Prezydent Polski.
Kategoria plastyczna
I nagroda w tej kategorii, to praca Zuzanny Pijewskiej, uczennicy I LO im. gen. Władysława Sikorskiego we Włoszczowej. Kadr zaprojektowanej przez autorkę kartki wypełniają naklejone w równych rzędach fotografie osób o nierozpoznawalnych rysach twarzy. Ich fragmentarycznie uchwycone postacie przesłonięte zostały segmentami układanki puzzle. Kawałki białego kartonu są tak ułożone, że nie można ich połączyć w całość.
01:00 Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek o I nagrodzie w kategorii plastycznej Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek o I nagrodzie w kategorii plastycznej
To nieczytelne wizerunki polskich obywateli, tworzą w pracy laureatki panteon ofiar zbrodni katyńskiej, które próbowano pozbawić tożsamości. To ich unicestwienie, niekonwencjonalnie uwidocznione przez autorkę, spowodowało dezintegrację społeczeństwa i zanik społecznych więzi, trwający przez dekady. Napis „Katyń 1940” widniejący na biało-czerwonym tle flagi – to przesłanie dla kolejnych pokoleń Polaków, by nie zapomnieli, gdyż Katyń to element polskiej tożsamości.
Zwycięski projekt zostanie wyemitowany przez Pocztę Polską w formie pocztówki okolicznościowej.
"TATUSIU KOCHANY, NAJDROŻSZY, CZEMU NIE WRACASZ..."
II nagrodę otrzymała Emilia Gurtowska, uczennica XXI LO im. Hogo Kołłątaja w Warszawie. Jej praca przedstawia orła zdjętego z polskiej czapki oficerskiej. Papierowy orzeł uformowany jest z wypełnionej nazwiskami listy rozstrzelanych oficerów. Umieszczono go na tle zasygnalizowanego kilkoma plamami pejzażu. Słowo „Katyń” ułożone ze zwielokrotnionych czerwonych, okrągłych form, nasuwa wieloznaczne, dramatyczne skojarzenia, a wyraziście zaakcentowany krzyż katyński dobitnie podkreśla ogrom tragedii.
"Świadkowie epoki". Poruszające relacje i wspomnienia rodzin katyńskich online
III nagroda, to praca Sabiny Żaby i Kingi Gucwy, uczennic Zespołu Szkół Ponadpodstawowych im. Józefa Piłsudskiego w Zakliczynie, która wyróżnia się ekspresyjną siłą wyrazu. Fragment urwanych nagle zapisków dziennika żołnierskiego zderzony został z dominującym w tej kompozycji przejmującym wizerunkiem ikony Madonny, na trwałe kojarzonym ze zbrodnią katyńską. Na dalszym planie naszkicowano kilkoma kreskami dramatyczny pejzaż leśny.
Wyróżnienie za IV miejsce - Wiktoria Jędrzejczyk
Wyróżnienie za V miejsce - Magdalena Tkacz
Wyróżnienie za VI miejsce - Maksymilian Fedyna
Wyróżnienie za VII miejsce - Aleksandra Kłosowskiej
Wyróżnienie za VIII miejsce - Jan Kukla
Wyróżnienie za IX miejsce - Patryk Kowalewski
Wyróżnienie za X miejsce - Wiktoria Krekora
Zbrodnia Katyńska upamiętniona przez polską młodzież
Kategoria literacka
Pierwsze miejsce w tej kategorii zajęła praca pt. „Katyńczyk” Kacpra Burzyńskiego z I LO im. Henryka Sienkiewicza w Koluszkach. Według oceniających, opowiadanie zasługuje na główną nagrodę ze względu na pomysł i kompozycję utworu, w którym narratorem jest Śmierć.
03:11 Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek o I nagrodzie w kategorii literackiej Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek o I nagrodzie w kategorii literackiej
Śmierć opowiada o losach Katyńczyka, który symbolizuje wszystkich Polaków zamordowanych przez NKWD w lesie katyńskim. Opisanie losów głównego bohatera przez Śmierć, ukazanie jego miłości do rodziny i do ojczyzny, stanowi znakomity środek artystyczny i działa mocno na recepcję utworu oraz podkreśla wymiar zbrodni katyńskiej. Autor znakomicie posłużył się środkami wyrazu, stopniując napięcie stworzył utwór o silnym ładunku emocjonalnym, wywołującym refleksję nad Katyńczykiem, Polakiem, który gotów był oddać życie za ojczyznę.
I nagroda w kategorii literackiej: opowiadanie Kacpra Burzyńskiego pt. "Katyńczyk"
I nagroda w kategorii literackiej, to praca Kacpra Burzyńskiego pt. „Katyńczyk”. Grafika: Polskie Radio
II nagroda w kategorii literackiej, to praca Maksymiliana Wiśniewskiego, ucznia XLII LO im. Marii Konopnickiej z Warszawy. To erudycyjna, dojrzała rozprawka dowodząca, dlaczego w XXI wieku nie wolno zapomnieć o zbrodni sprzed 80 lat. Bazę kompozycji stanowi 11 tez uzasadniających konieczność pamięci o Katyniu. Należy pamiętać, ponieważ pomimo sowieckiej indoktrynacji większość więźniów nie wyrzekła się swoich ideałów i polskości; ponieważ było to największe kłamstwo sowieckie czasów II Wojny Światowej; ponieważ prawda o nim była największą aliancką zmową milczenia; ponieważ walka o prawdę świadczyła o wielkim heroizmie Polaków.
"Mord w Katyniu" - niemiecki dokument odnaleziony w prywatnych zbiorach kard. Stefana Wyszyńskiego
III nagroda to praca Emilii Goleni, uczennicy Zespołu Szkół Elektrycznych z Rzeszowa. To pasjonująca historia przygotowania przez grupę uczniów gazetki ściennej na temat zbrodni katyńskiej. Autorka przygotowując materiały, czyta lektury i ogląda ikonografię. Potem zamyka oczy i przenosi się do obozowej codzienności 1940 r. Widzi jeńców i ich problemy, słyszy rozmowy i modlitwy, zagląda dyskretnie do listów, które są zaadresowane do bliskich. W końcu jest świadkiem egzekucji. Autorka nagle budzi się i zastanawia, czy był to sen.
Wyróżnienie za IV miejsce - Wiktoria Nowosielska
Wyróżnienie za V miejsce – Dominika Buczek
Wyróżnienie za VI miejsce - Wojciech Mizgalski
Wyróżnienie za VII miejsce - Weronika Drozdowska
Wyróżnienie za VIII miejsce – Adrianna Pawłowska
Wyróżnienie za IX miejsce - Jakub Chmielewski
Wyróżnienia za X miejsce - Marek Hudasch
- Wy młodzi ludzie, biorący udział w konkursie „Polskie Serce pękło – Katyń 1940” pokazujecie, że tragiczne karty Polskiej historii są dla was ważne, mimo upływu 80 lat. Jesteście nowym pokoleniem, które troszczy się o prawdę i pamięć historyczną - mówił Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak.
00:39 Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak do uczestników konkursu Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak do uczestników konkursu
Prace zostały wybrane i ocenione przez Jury konkursowe w składzie: prof. Danuta Jastrzębska-Golonkowa, prof. Dorota Kołodyńska, prof. Irena Kossowska, dr Małgorzata Ptasińska pod przewodnictwem prof. Tadeusza Wolszy.
Muzeum Katyńskie w Warszawie. Foto: Kancelaria Sejmu RP
Kompozycje plastyczne miały być projektem karty pocztowej formatu A5. Natomiast utwory pisemne miały odpowiedzieć na pytanie: „Dlaczego nie wolno nam zapomnieć o Katyniu?” o maksymalnej objętości sześciu strony formatu A4. Konkurs trwał od 28 stycznia do 6 kwietnia br. Wpłynęło blisko 700 prac.
Start ogólnopolskiego konkursu pt. „Polskie serce pękło. Katyń 1940” ogłosiła Marszałek Sejmu Elżbieta Witek wraz z ministrami Obrony Narodowej Mariuszem Błaszczakiem, Spraw Wewnętrznych i Administracji Mariuszem Kamińskim, Edukacji Narodowej Dariuszem Piontkowskim oraz Prezesem Instytutu Pamięci Narodowej Jarosławem Szarkiem, którzy znaleźli się w Komitecie Honorowym konkursu. Jego Przewodniczącym został Prezydent RP Andrzej Duda.
Polskie Radio było patronem medialnym wydarzenia.
rm/mat.organizatora
