Polskie Radio

Eurowizja - nie tylko dla Europy. Jak kraje spoza kontynentu trafiły do konkursu

Ostatnia aktualizacja: 09.05.2022 14:00
Skąd Australia na Eurowizji? Dlaczego rywalizuje Izrael? Jak Armenia pojawiła się w konkursie? Te i podobne pytania powracają co roku, przy każdej edycji Eurowizji. Odpowiedź tkwi w pierwotnej nazwie Festiwalu i w nazwie głównego organizatora - Europejskiej Unii Nadawców, która swoim zasięgiem sięga daleko poza kontynent. 
Wielki Finał Konkursu Piosenki Eurowizji 2018 w Portugalii. Piosenkarka Netta Barzilai (C) reprezentująca Izrael świętuje wygraną w Altice Arena w Lizbonie.
Wielki Finał Konkursu Piosenki Eurowizji 2018 w Portugalii. Piosenkarka Netta Barzilai (C) reprezentująca Izrael świętuje wygraną w Altice Arena w Lizbonie.Foto: Vyacheslav Prokofyev / TASS / Forum

52 państwa brały dotąd udział w Konkursie Piosenki Eurowizji, także już nieistniejące, jak na przykład Jugosławia czy (wspólnie) Serbia i Czarnogóra. W pierwszej edycji, w 1956 roku, wzięło udział tylko siedem europejskich krajów, a rok później dołączyły trzy kolejne państwa. Do udziału w Eurowizji ma prawo każdy członek EBU - Europejskiej Unii Nadawców, dokładniej każdy nadawca publiczny, który jest aktywnym członkiem tej organizacji. Chodzi o państwa należące do Rady Europy lub położone na terenie Europejskiej Strefy Nadawców, której terytorium ustalane jest przez Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny. 

Europejska Strefa Nadawców przebiega na zachodzie: od zachodniej granicy Regionu Europy, Afryki środkowo-wschodniej, przez część Zatoki Perskiej, kraje byłego ZSRR i Mongolię; na wschodzie granicę wyznacza południk 40° na wschód od Greenwich oraz na południu przez równik 30°, obejmując północną część Arabii Saudyjskiej i tę część krajów, które sąsiadują z basenem Morza Śródziemnego. Dodatkowo, do Europejskiej Strefy Nadawców zalicza się również: Armenia, Azerbejdżan, Gruzja oraz te części terytorium Iraku, Jordanii, Syrii, Turcja i Ukrainy, które leżą poza wyżej wymienionymi granicami.

Uczestnictwo w Konkursie Piosenki Eurowizji nie jest zatem zależne od geograficznego położenia kraju, na co wskazywałby przedrostek 'euro-' w nazwie konkursu. W widowisku brało lub bierze udział także kilka państw spoza granic kontynentu, jak: Izrael, Armenia i Cypr (Azja Zachodnia), Maroko (Afryka Północna), Australia (Australia), a także kraje transkontynentalne, których tylko część powierzchni należy do Europy: Turcja, Rosja, Gruzja, Azerbejdżan

Dla przykładu Azerbejdżan występuje w konkursie corocznie od 2008 roku, a w 2011 roku zwyciężył w głównym finale dzięki piosence "Running Scared". Izrael występuje w konkursie od 1973 roku (bez reprezentanta tylko w 1980 roku, w 1984 roku, w 1994 roku i w 1997 roku). Ten kraj wygrywał na Eurowizji czterokrotnie. Podobny staż - do 2013 roku - miała również Turcja, która wystawiała swoich reprezentantów od 1975 roku (za wyjątkiem 1976 i 1977 roku oraz 1994 roku). To państwo wygrało w 2003 roku dzięki Sertab Erener i piosence "Everyway That I Can". Australia z kolei wystawia swoich reprezentantów od 2015 roku, lecz jeszcze nigdy nie wygrała w konkursie (drugie miejsce w konkursie w 2016 roku). Jeszcze inaczej jest na przykład z Kosowem, które brało udział w konkursie w latach 1961-1991 jako część Jugosławii, później jako część Serbii i Czarnogóry - w latach 2005-2007, a od 2007 roku - jako część Serbii. 

Wśród krajów, które kiedykolwiek wyraziły chęć udziału w Konkursie Piosenki Eurowizji, ale nie spełniły wszystkich punktów regulaminu umożliwiającego start są: Liban, Liechtenstein, Tunezja, Katar i Kazachstan. W konkursie mogłyby wziąć udział, choć nigdy nie wyraziły takiej woli, także: Algieria, Egipt, Jordania, Libia i Watykan

W pierwszym konkursie w 1956 roku uczestniczyło tylko siedem państw, ale już w 2011 roku - rekordowa liczba czterdziestu trzech krajów. W latach 90., kiedy liczba chętnych krajów rokrocznie wzrastała, EBU wprowadziła specjalną rundę kwalifikacyjną: w 1993 roku do konkursu były typowane tylko trzy kraje z Europy wschodniej (rok debiutu Bośni i Hercegowiny, Chorwacji i Słowenii). W 1994 roku zmieniono zasady, które uniemożliwiały udział w konkursie sześciu krajom z najsłabszymi wynikami w poprzedniej edycji konkursu (wówczas - poza Polską - debiutowały też: Słowacja, Węgry, Litwa, Estonia, Rosja i Rumunia). W 1996 roku zastosowano jeszcze inną zasadę - wersje studyjne zgłoszonych utworów oceniali jurorzy wszystkich krajów i dopuszczono tylko 22 najlepiej ocenione propozycje. W latach 1997-2001 wprowadzono z kolei zasadę, która eliminowała na rok kraje z najgorszymi średnimi wynikami z pięciu poprzednich lat. 

Festiwal Eurowizja to ogromne przedsięwzięcie organizacyjne. Festiwal Eurowizja to ogromne przedsięwzięcie organizacyjne.

W latach 2001-2003 przywrócono system obowiązujący w roku 1994 i 1995. W 2004 roku  wprowadzono rundę półfinałową, w której udziału nie musiały brać państwa z pierwszej dziesiątki finałowej klasyfikacji z poprzedniego konkursu oraz krajów tzw. "Wielkiej Czwórki", czyli nadawców wpłacających największe składki na organizację imprezy przez EBU. Pozostałe państwa musiały wziąć udział w półfinale, z której do finału awans zdobywało dziesięć najlepiej ocenionych reprezentacji. Od 2008 roku EBU organizuje dwa koncerty półfinałowe, a zagwarantowany udział w finale ma jedynie gospodarz danego widowiska oraz kraje tzw. "Wielkiej Czwórki" (a od 2011 roku - "Wielkiej Piątki").

Najwięcej razy (ponad 60) w ponad 60-letniej historii konkursu występowały Niemcy (64), Francja i Wielka Brytania (63), Belgia (62) oraz Holandia i Szwajcaria (61). Tylko raz (w 1980 roku) na scenie pojawiła się delegacja Maroka. Najwięcej wygranych na swoim koncie mają Irlandia (7) i Szwecja (6) oraz (po 5) Luksemburg, Holandia, Wielka Brytania i Francja

Skoro o liczbach - na koniec polska ciekawostka. W całej historii konkursów Eurowizji najwięcej punktów przyznaliśmy Ukrainie (133), Szwecji (86) i Norwegii (78). Szczodrzy byliśmy też dla Niemców (64) i Belgów (61). My z kolei najwięcej punktów otrzymaliśmy z Niemiec (68), następnie od Austrii (48)i Wielkiej Brytanii (40). Doceniała nas też Francja (39) i Irlandia (37). 

 ***

66 edycja Konkursu odbywa się w dniach 10-14 maja 2022 roku, a miejscem widowiska jest hala Pala Alitour (PalaOlimpico) we włoskim Turynie (po ubiegłorocznej wygranej zespołu Måneskin). Hasłem przewodnim koncertów jest "The Sound of Beauty". W tegorocznym konkursie bierze udział w sumie 41 państw. Koszt organizacji imprezy to 3,5 mln euro. Reprezentant Polski wystąpi w drugim półfinale, w którym zmierzy się m.in. Irlandczykami, Gruzinami czy Belgami. 

oprac. rk 

Czytaj także

Konkurs Eurowizji 2022. Posłuchaj, jak śpiewa Krystian Ochman

Ostatnia aktualizacja: 20.02.2022 13:00
Znamy reprezentanta Polski na tegoroczny Konkurs Piosenki Eurowizji w Turynie. Będzie to Krystian Ochman z piosenką "River". Zobacz wideo!
rozwiń zwiń
Czytaj także

Eurowizja - polscy reprezentanci i polscy pretendenci [ZOBACZ WIDEO]

Ostatnia aktualizacja: 09.05.2022 11:00
Krystian Ochman walczy o zwycięstwo Polski w tegorocznym konkursie Eurowizji. Jest szóstym solistą, który reprezentuje nasz kraj w konkursie. Częściej Polskę reprezentowały wokalistki lub zespoły. W pierwszej dziesiątce Polska była w ogólnym zestawieniu trzykrotnie: Edyta Górniak w 1994 roku zajęła drugie miejsce, grupa Ich Troje w 2003 roku - siódme miejsce i Michał Szpak w 2016 roku - ósme miejsce. Krystian Ochman wystąpi na scenie Eurowizji w czwartkowy wieczór - w półfinale i z pewnością podczas finałowej rywalizacji - w sobotę. Zobacz, kto wcześniej przecierał eurowizyjne szlaki i kogo zachęcano do reprezentowania Polski w konkursie. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Eurowizja - kto ocenia polskie propozycje i kto oceniał występy Europy

Ostatnia aktualizacja: 27.01.2022 10:00
Co łączy Czesława Niemena, Szymona Majewskiego i Donatana? Wszyscy oni zasiadali w polskich składach jurorskich w Konkursie Eurowizji. Ale lista nazwisk jest dłuższa. Poznaj wybrane składy jurorskie, złożone z kompozytorów, wokalistów i dziennikarzy muzycznych. Poniżej prezentujemy też zasady głosowania i zebrane przez Polskę wyniki w historii konkursu. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Eurowizja: największe gwiazdy w historii konkursu

Ostatnia aktualizacja: 09.05.2022 10:00
Eurowizja otwiera drogę do wielkiej kariery, ale bywa też, że kończy kariery wielkich gwiazd. Wiele krajów stawia na dobrze znane nazwiska w Europie, ale to nie zawsze gwarantuje sukces. Zebraliśmy występy sław - te zapamiętane i te, o których niektóre gwiazdy nie chciałyby już pamiętać. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Eurowizja na ludowo? Folk i muzyka świata pod strzechy Europy

Ostatnia aktualizacja: 09.05.2022 15:45
Na 23 dotychczasowe eurowizyjne występy Polski - aż pięć to piosenki z gatunku folk. Wśród dziesięciu tegorocznych, polskich propozycji - też przedstawiano utwory z ludowym brzemieniem. Ale także inne kraje stawiają na folkowe dźwięki. Zapraszamy na przegląd dotychczasowych, słowiańskich propozycji z Polski i wybranych, ludowych propozycji z innych krajów. 
rozwiń zwiń