Autor podejmuje problematykę współczesnej polskiej muzyki popularnej - emitowanej na pocztówkach dźwiękowych, weselnej, szeroko pojmowanej muzycznej twórczości samorodnej, disco polo, przyśpiewek stadionowych czy amatorskiego rocka, i analizuje upodobania muzyczne Polaków, uwzględniając szczególne momenty w polityce kulturalnej i najważniejsze przełomy historyczne po II wojnie światowej.
Gość Czwórki - jak podkreślał w rozmowie z Maciejem Szajkowskim - stara się poszerzyć pojęcie kultury ludowej czy folkloryzmu do szerokiego wachlarza wszelkich zjawisk z pogranicza subkultur oraz kultury masowej. - Traktuję termin kultury ludowej nieco inaczej, niż jest to przyjęte. Nie jest to zamknięty model, skansen. Ma ona rozmaite warianty, zmienia się i wykorzystuje różne estetyki. Chodzi mi też więc o pewien obszar estetyki niskiej. Biorę pod uwagę nie tylko inspiracje wiejskie, m.in. przyjęcia weselne, ale również miejskie - i tu jak najbardziej wchodzi w grę instytucja dancingu - podkreślał prof. Mirosław Pęczak.
Książka ukazała się 27 kwietnia 2022. Jak tłumaczył gość Czwórki, patronem duchowym tej publikacji był Pierre-Félix Bourdieu, francuski socjolog, antropolog i filozof. - W swojej książce "Dystynkcja" analizuje on gusta artystyczne ludu, zderzając je z kulturą klas dominujących. To ciekawa konfrontacja między podporządkowanymi i tymi, którzy mają władzę. Przeprowadzał on swoje badania w latach 60. we Francji i ważne dla niego było, jak klasy miejskie czują się w kulturze bardzo masowej, zarażonej m.in. amerykańskim popem czy ówczesnym francuskim rockiem - wyliczał ekspert.
59:42 2022_04_27 00_00_15_PR4_Folk_Off.mp3 Prof. Mirosław Pęczak o książce "Muzyczne przygody gustu ludowego. O społecznym funkcjonowaniu polskiej muzyki popularnej po 1956 r." (Folk Off/Czwórka)
Założenia profesora Pęczaka w tej publikacji stanowią - zdaniem gospodarza audycji Macieja Szajkowskiego - dopełnienie teorii antropologa Sławomira Gołaszewskiego, w myśl której "wszystko jest kulturą ludową". - Moim limitem w selekcjonowaniu źródeł było osadzenie danego zjawiska w centrum ludowego gustu, czyli niziny. Odpada tu kultura filharmoniczna, awangardowy rock czy wyrafinowany jazz, a mieści się jabolpunk, uliczne odmiany hip-hopu, niektóre formy bigbitu czy komercyjne odmiany popu - tłumaczył ekspert.
Muzyka ludowa, zdaniem gościa Czwórki, rządzi się więc swoimi prawami i - jak podkreślał ekspert - nie jest pozbawiona stygmatyzowania. - Nie chcę tu niczego deprecjonować, ale jestem zwolennikiem poglądu, że kultura popularna jest współczesną odmianą kultury ludowej i w swojej istocie jest także kulturą oporu - podkreślał prof. Mirosław Pęczak. - Nie oznacza to, że każda artystyczna ekspresja ma się kojarzyć z jakąś rewoltą, ale zawsze stanowi element konfrontacji z kulturą wysoką - podkreślał.
***
Tytuł audycji: Folk Off
Prowadzi: Maciej Szajkowski
Goście: prof. Mirosław Pęczak, autor książki "Muzyczne przygody gustu ludowego. O społecznym funkcjonowaniu polskiej muzyki popularnej po 1956 r.". Kulturoznawca, profesor nadzwyczajny nauk humanistycznych, dziennikarz, ekspert od kultury młodzieżowej. Autor polskiej definicji zjawiska "hip-hopu". Doktor habilitowany na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW, w katedrze Antropologii Mediów.
Data emisji: 27.04.2022
Godzina emisji: 00.04
kd
