Przemysław Szubartowicz: Witam państwa i zapraszam na Debatę Jedynki, w której dzisiaj będziemy mówili o żywności modyfikowanej genetycznie. Temat, proszę państwa, bardzo drażliwy i bardzo kontrowersyjny, a to z tego względu, że większość z nas boi się żywności modyfikowanej genetycznie, w skrócie GMO. Premier Donald Tusk mówił wczoraj, że ta kwestia jest równie istotna dla nas, jak ACTA, i mówił, że wokół tej kwestii narosło wiele mitów, stwierdził, że nie możemy powiedzieć definitywnego nie wobec GMO z powodu unijnych uwarunkowań.
Tymczasem dzisiaj dowiaduję się, chwilowo jeszcze nieoficjalnie, proszę państwa, że podczas dzisiejszego posiedzenia rządu okazało się, że owszem, rząd zajął się ustawą o nasiennictwie, ale niczego konkretnego nie podjął, nie było tam żadnych decyzji poza jedną decyzją, że – według tych informacji, które posiadam – GMO będzie w Polsce zakazane, a to się ma okazać w przyszłym tygodniu podczas przygotowywania tej ustawy w następnym terminie. To bardzo ciekawa informacja, mam nadzieję, że informator tę informację zweryfikuje i goście w studiu także. Dorota Niedziela, Platforma Obywatelska...
Dorota Niedziela: Dzień dobry.
Przemysław Szubartowicz: Dariusz Bąk, Prawo i Sprawiedliwość...
Dariusz Bąk: Dzień dobry.
Przemysław Szubartowicz: Maciej Wydrzyński, Ruch Palikota...
Maciej Wydrzyński: Dzień dobry.
Przemysław Szubartowicz: Krzysztof Borkowski, Polskie Stronnictwo Ludowe...
Krzysztof Borkowski: Dzień dobry państwu.
Przemysław Szubartowicz: Romulad Eichler, Sojusz Lewicy Demokratycznej...
Romuald Eichler: Dobry wieczór państwu.
Przemysław Szubartowicz: I Jarosław Żaczek, Solidarna Polska.
Jarosław Żaczek: Witam serdecznie.
Przemysław Szubartowicz: Proszę państwa, dodam jeszcze, że prezydent Bronisław Komorowski, który ponad pół roku temu zawetował ustawę o nasiennictwie, wprowadził do sejmu swoją ustawę i będzie ona już jutro o 9 rano prezentowana na sali plenarnej. Dorota Niedziela z Platformy Obywatelskiej jest posłem sprawozdawcą w tej sprawie, ale chciałbym...
Dorota Niedziela: W imieniu klubu.
Przemysław Szubartowicz: W imieniu klubu będzie występować. No, to prawie jak posłanka, która się tym zajmuje, ale w imieniu klubu będzie...
Dorota Niedziela: (...) będzie wysłany... [głos w studiu: minister prezydencki] ...minister prezydencki.
Przemysław Szubartowicz: Sprawa jasna, w każdym razie pani poseł będzie w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej o tej ustawie mówić. Ona będzie także przedmiotem dzisiejszej dyskusji. Ale powiem jeszcze i właściwie od tego zaczniemy, że klub Solidarna Polska jest zdecydowanym przeciwnikiem GMO, popiera sprzeciw koalicji „Polska wolna od GMO” wobec projektu ustawy o nasiennictwie. Panie pośle, to zaczniemy od Solidarnej Polski, dlaczego tak bardzo nie dla GMO?
Jarosław Żaczek: Pan redaktor we wstępie powiedział, że jest mnóstwo obaw i sam się obawia żywności z GMO...
Przemysław Szubartowicz: Nie, ja nie powiedziałem, że ja się obawiam, tylko powiedziałem, że jest wiele obaw wśród naszych słuchaczy, bo tak mówią badania.
Jarosław Żaczek: Tak jest, my podzielamy te obawy i są to obawy ponad 70% polskiego społeczeństwa, jest coraz więcej informacji, które mówią, że żywność genetycznie modyfikowana, uprawy genetycznie modyfikowane są szkodliwe dla środowiska, dla przede wszystkim zdrowia, a w związku z tym nasze obawy. My nie jesteśmy przeciwni tej ustawie, natomiast uważamy, że w tym momencie faktycznie w obecnym porządku prawnym być może ona musi być przyjęta, natomiast zawiera pewne błędy, które w trakcie prac legislacyjnych powinny ulec poprawieniu...
Przemysław Szubartowicz: Panie pośle, ale to jest jednak tak, że skoro Unia Europejska wymaga od nas tego, żeby ta żywność zmodyfikowana genetycznie była dostępna, to może warto te obawy, o których pan mówi, rozwiać, wziąć np. do dyskusji profesorów, specjalistów, zaprosić takich ludzi, którzy na ten temat mogą coś powiedzieć niezależnie od polityki i przeprowadzić tego typu debatę. Może wcale nie jest tak źle. Sam słyszałem o takiej opinii, proszę państwa, że w niektórych azjatyckich krajach ryż pozbawiony witaminy A powoduje ślepotę, a wystarczyłoby wprowadzić modyfikowany genetycznie i tę witaminę A w ten sposób dostarczać. Taka wypowiedź gdzieś także mi obiła się o uszy.
Jarosław Żaczek: Takie debaty oczywiście się odbywają, zresztą na podstawie podobnej debaty pan prezydent Komorowski zawetował ustawę o nasiennictwie w zeszłym roku. Natomiast problem jest w tym, że do tej pory do tej debaty brani byli przede wszystkim genetycy i rzecz oczywista będą bronić swojej pracy, swoich osiągnięć. Chyba nie trzeba tutaj sądzić, że będą do końca obiektywni w tej sprawie. Tę debatę trzeba rozszerzać, ona powinna dotyczyć zdecydowanie szerszego gremium naukowców z różnych środowisk, różnych specjalności...
Przemysław Szubartowicz: Ale to, panie pośle, Solidarna Polska poprze prezydencki...
Jarosław Żaczek: (...)
Przemysław Szubartowicz: Już, panie pośle. Poprze prezydencki projekt, czy poprze projekt, który będzie prawdopodobnie rządowy i będzie się sprzeciwiał GMO?
Jarosław Żaczek: Znaczy tutaj tak jak powiedziałem, zastanowimy się, ponieważ ten projekt prezydencki zawiera wiele wad i tutaj jeśli uda się tę ustawę poprawić, to zastanowimy się, czy warto (...)
Przemysław Szubartowicz: Dobrze, to tyle głosu Solidarnej Polski. Teraz Dorota Niedziela, z Platformy Obywatelskiej, czyli pani poseł, która będzie w imieniu klubu tę ustawę omawiać.
Dorota Niedziela: Za dużo czasu poświęcilibyśmy omawianiu, ja tylko chcę powiedzieć, że ta ustawa przesuwa dyskusję o GMO na późniejszy czas, czyli myślę na czas, który wszystkim nam jest potrzebny, ponieważ GMO jest tak trudnym i obszernym tematem, że takie jasne stwierdzenia, jak pan poseł mówi, że to jest niebezpieczne, to nie da się w ogóle objąć tematem, ponieważ GMO dotyczy zarówno medycyny, jak i żywności, jak i rolnictwa, jak i wielu dziedzin życia, i we wszystkim w zasadzie widzimy GMO. Jeżeli będziemy GMO traktować jako straszaka, to tak naprawdę nikt z nas nie zrozumie, o co chodzi. I tak jak pan redaktor mówił, ja absolutnie jestem za tym, żeby ta dyskusja była szeroka i naprawdę nie będą rozmawiali tylko genetycy, inżynieria genetyczna jest na bardzo wysokim poziomie i jest jak gdyby odzwierciedleniem wysokiej jakości medycyny i nie tylko w tym kraju. I myślę, że powinniśmy wysłuchać wszystkich stron i...
Przemysław Szubartowicz: Pani poseł, ale to ja tylko chciałbym zapytać i skonkretyzować, czy po przyjęciu ustawy prezydenckiej będzie w Polsce GMO, czy nie, czy po przyjęciu ustawy rządowej w zależności od tego, jaka ona będzie, będzie w Polsce GMO, czy nie? Bo pani mówi, że to będzie na razie, nie wiem, zawieszona ta sprawa czy nie tak dokładnie sformułowana.
Dorota Niedziela: W uzasadnieniu ustawy prezydenckiej jest dokładnie opisane to, że temat GMO powinien być osobną sprawą załatwioną w osobnej ustawie dotyczącej GMO w całości, normatywnie...
Przemysław Szubartowicz: Czyli ustawa o nasiennictwie będzie jedną częścią, a GMO inną częścią tej samej ustawy niejako.
Dorota Niedziela: Ustawa o nasiennictwie poprawia i usprawnia... [głos w studiu: Ustawa o nasiennictwie niczego nie załatwia.] ...niczego nie załatwia w GMO, daje czas przesunięcia, załatwienia sprawy GMO w zupełnie osobnej przestrzeni prawnej, czyli załatwienia sprawy GMO w całościowej ustawie osobno GMO...
Przemysław Szubartowicz: Czyli nie będzie tej ustawy załatwionej teraz...
Dorota Niedziela: Nie, nie...
Przemysław Szubartowicz: ...tylko będzie wyodrębniona do osobnego rozpatrywania.
Dorota Niedziela: Do osobnego rozpatrywania. [szum głosów w studiu]
Przemysław Szubartowicz: To teraz Romuald Ajchler, bardzo proszę, i za chwilę pozostali goście.
Romuald Ajchler: W ubiegłej kadencji mieliśmy projekt ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych. Prowadził tę ustawę pan prof. Szyszko. I właściwie to nad tą ustawą powinniśmy dzisiaj debatować i raczej wolałbym, żeby pan prezydent tego typu projekt skierował, dlatego że konsekwencją uchwalenia ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych byłaby ustawa np. nasienna, która już by rozwiewała wszelkiego typu tutaj niedomówienie. I szkoda, że się tak stało, że znowu zaczynamy od czegoś... odwrotnie, dlatego że uchwalimy ustawę o nasiennictwie i okaże się za chwilę, że zostanie opracowana ustawa o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, która będzie całkowicie rozbieżna, będzie się rozjeżdżać, bo taka sytuacja może mieć miejsce.
Dlaczego społeczeństwo boi się GMO? Dlatego że jest szereg badań, które zaprzeczają same sobie. Ci, którzy są... właściciele odmian, właściciele różnych opracowań, a przede wszystkim ci, którzy w tej genetyce są bardzo zaawansowani, bronią swoich racji, natomiast ci, którzy są właścicielami tych odmian, mówią, że GMO nie szkodzi, natomiast inni naukowcy stwierdzają, że wręcz zaśmieca środowisko i tak dalej. Mamy jedną pewność i z tego musimy sobie zdawać sprawę jako posłowie, jako ci, którzy stanowią prawo – musimy wiedzieć, że jeżeli raz uwolnimy GMO do środowiska, to już nie ma powrotu. No i podam przykład kukurydzy. No właściwie to jest kłopot dla wszystkich traw, w tym zbóż, bo przecież zboże to trawa. I wtedy, kiedy następuje zapylanie roślin przez wiatr, no to wiatr nie wybiera, czy to są obrzeża pól, i niesie to, gdzie niesie, a potem...
Przemysław Szubartowicz: Czyli, panie pośle, innymi słowy można powiedzieć...
Romuald Ajchler: ...następuje krzyżowanie tychże roślin...
Przemysław Szubartowicz: ...żeby wyjaśnić to dobitnie, to jeżeli np. taka zmodyfikowana genetycznie roślina czy nasiono, czy cokolwiek to jest, znajdzie się w naturalnym środowisku, to pozmienia ten ekosystem...
Romuald Ajchler: Oczywiście, właśnie o to chodzi, nie da się wyizolować np. plantacji zboża genetycznie zmodyfikowanego z innymi trawami dziko rosnącymi (...) [szum różnych głosów] (...) niebezpieczeństwo, że wtedy, kiedy następuje zapylanie tychże roślin, to także chwasty mogą z tego skorzystać, a z kolei chwasty zjadają ptaki, roznoszą nasiona...
Przemysław Szubartowicz: Czyli co, SLD jest przeciwko GMO?
Romuald Ajchler: Znaczy SLD w poprzednim projekcie ustawy był przeciwko GMO...
Przemysław Szubartowicz: A dzisiaj?
Romuald Ajchler: ...i nasz wniosek, poparty przez kolegów z PiS-u, wyrzucone zostały wszystkie możliwości naszym zdaniem w tamtym czasie, które czyniły nas kraj wolnym od GMO. Prezydent nie podzielił poglądu uznając, zresztą mam to weto przed sobą, iż ustawa nasza, czyli ustawa o nasiennictwie...
Krzysztof Borkowski: Ja myślę, że to tak nie do końca to tak jest...
Przemysław Szubartowicz: Panie pośle, tylko dokończymy zdanie...
Romuald Ajchler: Panie pośle, ja tylko dokończę myśl. Ustawa o nasiennictwie jest niezgodna z przepisami Unii Europejskiej i to jest w pewnym sensie prawda, bo trudno zatrzymać wtedy, kiedy nie ma granic, przepływu żywności zmodyfikowanej. I teraz...
Przemysław Szubartowicz: Ale premier mówi: nie możemy powiedzieć definitywnego nie wobec GMO z powodu unijnych uwarunkowań.
Romuald Ajchler: Nie, to pan premier się nie orientuje, dlatego że (...)
Krzysztof Borkowski: Nie chodzi o przepisy Unii Europejskiej...
Przemysław Szubartowicz: Ja cytowałem premiera.
Romuald Ajchler: Ale odniosę się do tego, co pan powiedział...
Przemysław Szubartowicz: Panie pośle, będzie czas.
Krzysztof Borkowski: Chyba już nie.
Romuald Ajchler: Kraje Unii Europejskiej w chwili obecnej już wahają się i sama Komisja Europejska, czy nie oddać tej kwestii do krajów członkowskich, czyli każdy kraj członkowski decydowałbym, czy na jego obszarze, czy na wydzielonym obszarze dopuszcza GMO i uprawę (...)
Przemysław Szubartowicz: Dobrze, panie pośle... [szum głosów] ...bo obiecałem głos teraz panu Dariuszowi Bąkowi. Panie pośle, ponieważ pan Krzysztof Borkowski z PSL-u rwie się do wypowiedzi, to jeszcze proszę o chwilę cierpliwości, mamy czas. Panie pośle...
Krzysztof Borkowski: Ja myślę, że sprawę GMO powinniśmy nie tylko ustawą o nasiennictwie załatwić, ale kompleksowo właśnie...
Romuald Ajchler: To, co mówiłem przed chwilą.
Krzysztof Borkowski: Właśnie ustawa o organizmach modyfikowanych genetycznie i ustawa o nasiennictwie. I myślę, że taką ustawę będziemy mogli doprecyzować i uchwalić niebawem, bo za tydzień z tego, co wiem, rząd przyjmie odpowiednie rozwiązania i jeżeli będzie też ustawa prezydencka, to w sejmie będziemy mogli (...) [szum głosów]
Przemysław Szubartowicz: I tutaj odpowiednie rozwiązania, panie pośle, uściślijmy, będą takie, że GMO na razie nie będzie. Tak czy nie?
Krzysztof Borkowski: Trudno jest w tej chwili powiedzieć. GMO na dzień dzisiejszy jest.
Dorota Niedziela: Jest.
Krzysztof Borkowski: I to, co mówi...
Przemysław Szubartowicz: Ale dopuszczone w prawie (...)
Głos w studiu: Ale mówimy tu odwóch różnych projektach.
Krzysztof Borkowski: Ale ja panu nie przeszkadzałem. I to, co mówi... ... Ale jeżeli państwo pozwolicie, ja państwu nie przeszkadzałem. Jeżeli pozwolicie, to ja chcę zwrócić uwagę na jedną rzecz bardzo ważną, że dzisiaj żyjemy w dobie globalizacji i też kiedy sejm podejmował decyzję i koalicja w tamtej kadencji, to podejmowaliśmy taką decyzję, że naszym marzeniem nie jest, żeby tylko Polska była wolna od GMO, ale żeby Unia Europejska i Europa była wolna od GMO, bo jeżeli będziemy wyspą, a nie jesteśmy wyspą, to się nie da, bo nasi rolnicy będą drogo produkować i tak dalej... [szum głosów w studiu] Ale, proszę państwa, kwestia jest...
Przemysław Szubartowicz: Ale panie pośle, proszę mi odpowiedzieć na pytanie, bo nasi słuchacze chcą to wiedzieć...
Krzysztof Borkowski: Ja zaraz odpowiem.
Przemysław Szubartowicz: Ale panie pośle, tak dla GMO, czy nie dla GMO w Polsce?
Krzysztof Borkowski: Nie, nie dla GMO.
Przemysław Szubartowicz: Czyli PSL mówi nie dla GMO.
Krzysztof Borkowski: Nie dla GMO, pod warunkiem że Unia powie też. I trzeba namawiać naszych partnerów, członków Unii, żeby też podobne rozwiązania wprowadzone zostały. Natomiast proszę zobaczyć na dzień dzisiejszy, co się dzieje. Wokół mamy żywność modyfikowaną genetycznie, soja jest modyfikowana genetycznie, która jest importowana, kukurydza podobnie. Są to skarmiane pasze, to pochodzą głównie na tych roślinach, które są modyfikowane genetycznie. I podobnie medycyna też szereg komponentów to też są komponenty pozyskiwane (...) [szum głosów]
Przemysław Szubartowicz: Dobrze, to teraz Dariusz Bąk z Prawa i Sprawiedliwości. Panie pośle...
Krzysztof Borkowski: I globalizacja dzisiaj do tego dąży i w takim kierunku zmierza.
Przemysław Szubartowicz: Panie pośle, dajmy głos opozycji.
Krzysztof Borkowski: Na dzień dzisiejszy mamy coraz gorszą jakość (...) [szum głosów w studiu]
Przemysław Szubartowicz: Panowie, teraz głos opozycji, Dariusz Bąk, Prawo i Sprawiedliwość.
Krzysztof Borkowski: PSL jest za tym, żeby GMO nie było w Polsce.
Przemysław Szubartowicz: Panie pośle, PSL za tym, żeby nie było GMO w Polsce, a co Prawo i Sprawiedliwość?
Dariusz Bąk: Prawo i Sprawiedliwość jednoznacznie mówi, że jest przeciwko wprowadzeniu GMO na terytorium Polski. I chciałbym, panie redaktorze, szanowni państwo, rozpocząć od tego, że aktualnie obowiązuje w Polsce ustawa o GMO z 2001 roku, która całkowicie zakazuje uwolnienia do środowiska i upraw odmian GMO. [głos w studiu: Dokładnie tak.] Najwięcej zamieszania wprowadziła w ubiegłym roku ustawa o... projekt ustawy o nasiennictwie, rządowy projekt ustawy o nasiennictwie, który...
Przemysław Szubartowicz: Ale zawetowany przez prezydenta.
Dariusz Bąk: Tak, ale chwilę krótka historia. Który wbrew obowiązującemu prawu o GMO dopuszczał obrót materiałem siewnym GMO. Na wniosek Prawa i Sprawiedliwości... Prawo i Sprawiedliwość złożyło wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu tego projektu ustawy ze względu na to, że tam się znalazł taki zapis, że dopuszcza się do obrotu materiał siewny odmian GMO. Oczywiście byliśmy osamotnieni w początkowej fazie, ale później przyłączyli do nas posłowie z innych klubów i okazało się... [głos w studiu: To niech pan powie, że z SLD.] To, co już mówił przed chwileczką pan poseł Ajchler. [głos w studiu: Ale jak można (...) Żywność, którą importujemy, czy ona jest (...)] Pan poseł Ajchler powiedział właśnie, że większością głosów komisji, a następnie w sejmie udało się wyeliminować te zapisy, które mówiły o dopuszczeniu do obrotu materiału siewnego GMO i zaśmiecenia Polski przez GMO, bo było to wbrew prawu. Oczywiście później jeszcze w końcówce tego procesu legislacyjnego zawetował pan prezydent i dzisiaj się pokazał... ukazał się projekt o nasiennictwie pana prezydenta i znów musimy z przykrością stwierdzić, że znów to jest nie w porządku, tak jak powiedział pan poseł Ajchler przed chwileczką...
Krzysztof Borkowski: Ale będzie projekt rządowy.
Dariusz Bąk: ...że ukazuje się przed ewentualnym projektem ustawy o GMO i to spowoduje zamieszanie. Ale jeśli chodzi...
Przemysław Szubartowicz: Ale za chwilę będzie projekt rządowy, jak podpowiada pan poseł Borkowski.
Dariusz Bąk: Nie wierzę, mówię od razu, jeżeli mówi przedstawiciel PSL-u, że, proszę państwa, nie wierzę, że będzie taki projekt, który zakaże upraw GMO...
Krzysztof Borkowski: Na razie będzie projekt (...)
Dariusz Bąk: ...i uwalniania do środowiska GMO, roślin genetycznie modyfikowanych (...) Jutro...
Przemysław Szubartowicz: Czyli dobrze, panie pośle, bo pani poseł Niedziela podpowiada, że powinien być podział, żeby jedna była o nasiennictwie, a druga o GMO.
Dariusz Bąk: Jutro, panie redaktorze... jutro będzie ten projekt w pierwszym czytaniu na posiedzeniu sejmu prezydencki i my widzimy tutaj wiele takich zapisów, które które przygotowują jak gdyby grunt, żeby upowszechnić odmiany GMO w Polsce wbrew temu, co mówi poseł PSL, że rząd przyjmie co innego. Otóż liberalizuje się sankcje i odpowiedzialność za to, jeżeli ktoś...
Krzysztof Borkowski: (...)
Dariusz Bąk: ...jeżeli ktoś złamie obowiązujące prawo... [głosy w studiu] W projekcie znalazły się takie zapisy.
Krzysztof Borkowski: Ale my nie odpowiadamy, co prezydent przedstawia...
Dariusz Bąk: Jeżeli ktoś złamie...
Krzysztof Borkowski: Rząd to jedna sprawa, a prezydent druga.
Dariusz Bąk: Jeżeli ktoś złamie przepisy...
Krzysztof Borkowski: To jest totalne nieporozumienie.
Dariusz Bąk: ...o obrocie, to nie jest to sankcja dla niego uciążliwa. Jeżeli np. dopuści do obrotu materiał siewny GMO, to poniesie konsekwencje takie, że będzie musiał...
Przemysław Szubartowicz: Panie pośle...
Dariusz Bąk: ...200% tego materiału, które dopuścił do obrotu GMO, pokryje taką równowartość. I to jest nie w porządku. [różne głosy w studiu]
Przemysław Szubartowicz: Panie pośle, i teraz Maciej Wydrzyński z Ruchu Palikota. Ja tylko, zanim pan zacznie mówić, panie pośle, to powiem, że światowe uprawy GMO wzrosły w 2011 roku o 8%, a łączny obszar takich upraw wynosi już 160 milionów hektarów, a krajem o największej powierzchni upraw GMO są Stany Zjednoczone – 69 milionów hektarów, a w Europie wielkość szacuje się na 110 tysięcy hektarów. I powiem tylko, że pozycja Komisji Europejskiej z 2010 roku przewiduje, że to kraje Unii Europejskiej same mają decydować, czy chcą zezwolić...
Dorota Niedziela: Tak.
Przemysław Szubartowicz: ...czy zabronić uprawy roślin genetycznie modyfikowanych na części lub całości swojego terytorium. Maciej Wydrzyński, Ruch Palikota.
Głos w studiu: Więc to jest odpowiedź na pana premiera oświadczenie wczoraj.
Przemysław Szubartowicz: Tak jest, ale teraz Ruch Palikota.
Maciej Wydrzyński: Więc dziękuję bardzo, panie redaktorze, szanowni państwo, ja chciałbym powiedzieć tylko, że Ruch Palikota jest zdecydowanie przeciw GMO. Jeżeli chodzi o ustawę o nasiennictwie, którą też będę jutro w imieniu klubu referował, uważamy, że merytorycznie ta ustawa może nie jest wcale najgorsza, natomiast ma bardzo dużo luk, które należy uszczelnić. Przede wszystkim są to takie luki, które rozwalają jakby tylnymi drzwiami wprowadzać GMO do Polski ze względu na to, że nie jest dokładnie zdefiniowany obrót w tej ustawie tym materiałem siewnym GMO. I tu chodzi...
Przemysław Szubartowicz: Ale między materiałem siewnym a np. importowanymi produktami typu kukurydza, soja, buraki cukrowe, bawełna... [szum różnych głosów]
Maciej Wydrzyński: Ale należy pamiętać też przede wszystkim, tutaj dobrze by było...
Krzysztof Borkowski: Ale na żywe rośliny podczas wzrostu i zapylanie z chwastami, jeśli chodzi o rośliny (...) [szum różnych głosów]
Przemysław Szubartowicz: Panie pośle, jeszcze pan poseł kończ, pan poseł Wydrzyński... [szum różnych głosów]
Maciej Wydrzyński: Proszę państwa, przede wszystkim co jest bardzo ważne...
Krzysztof Borkowski: Polska jest ważnym importerem wielu roślin...
Maciej Wydrzyński: ...ja tutaj chciałbym z całą stanowczością zaznaczyć, że...
Krzysztof Borkowski: (...) nie tylko GMO, pasza. [głos: Dobrze.]
Maciej Wydrzyński: ...nie ma badań, które potwierdzałyby szkodliwość GMO i nie ma też badań, które mówiłyby, że GMO jest szkodliwe...
Dorota Niedziela: Dokładnie, nie są stwierdzone, oczywiście, że tak.
Maciej Wydrzyński: Wiemy tylko, że po prostu współ jakoś grają te nasiona z pewnym rodzajem takiego środka chwastobójczego... [głos w studiu: Wiemy tylko, że szczury (...) Nie będę podawał nazwy tego środka... [szum głosów]
Dorota Niedziela: Nieprawda, nieprawda, są badania szwajcarskie, które mówi o spadku odporności, ale nie są one udokumentowane.
Maciej Wydrzyński: ...powoduje to ewentualnie jakieś zmiany w komórkach.
Przemysław Szubartowicz: Dobrze. Pani poseł Dorota Niedziela...
Dorota Niedziela: Chciałam jedno powiedzieć, że...
Przemysław Szubartowicz: Dobrze, to... Tak, tylko jeszcze próbuję jedno pytanie sformułować. Bo pani powiedziała, że to powinno być w dwóch odrębnych ustawach – GMO, nasiennictwo. Tak naprawdę co się stanie jutro i co się stanie za tydzień, jeśli pojawi się projekt rządowy? Rozumiem, że politycy zajmą się na razie nasiennictwem, a GMO zostanie odłożone ad acta?
Dorota Niedziela: Nasiennictwo dotyczy wchodzenia GMO w uprawy, czyli tego, czego najbardziej obawia się pan...
Przemysław Szubartowicz: Fragmentu tak naprawdę problemu.
Dorota Niedziela: ...fragmentu tematu GMO. Czego pan poseł Ajchler mówił, że boi się przejścia tego zmodyfikowanego organizmu... [głos: uwolnienia.] ...do naturalnych organizmów. I chciałabym tylko jedno powiedzieć – zmodyfikowany organizm to jest jakby szybsza ewolucja organizmu, to nie jest jakiś mutant z kosmosu. Jest to szybsza... tylko i wyłącznie nasza możliwość genetyczna powoduje, że szybciej jesteśmy w stanie... [głos: Ale sama w sobie, sama w sobie.] I ona z pewnością może być niebezpieczna dla ekosystemu ze względu na zmniejszenie bioróżnorodności. Ale dosyć ostre są obostrzenia, jeżeli chodzi o wielkości upraw i o pasy ochronne.
Oczywiście, że zawsze istnieje takie niebezpieczeństwo, że będzie zanieczyszczone, ale z drugiej strony słuchając naukowców i to tych, którzy są i za, i przeciw, wiedzą, że jest to tylko jeden z elementów, który będzie poddany dalszej weryfikacji w środowisku. I ustawa o nasiennictwie będzie dotyczyła tego wejścia, czyli tej najbardziej niebezpiecznej części. Ale i tak jest nam potrzebna ustawa o GMO, która zabezpieczy wszystkie inne części tego tematu. Proszę...
Przemysław Szubartowicz: A co z ustawą o nasiennictwie zrobi Platforma Obywatelska?
Dorota Niedziela: Ja tylko chciałam powiedzieć, że żebyśmy sobie uzmysłowili...
Przemysław Szubartowicz: Zablokuje wejście GMO do środowiska, pani poseł?
Dorota Niedziela: Na to wszystko trzeba popatrzyć bardzo szeroko. ...
Przemysław Szubartowicz: No nie, ale to jest kompletna blokada.
Dorota Niedziela: To jest tak jak byśmy chcieli zablokować wejście czegoś, co już jest tutaj u nas. 90%...
Przemysław Szubartowicz: Ale jest GMO w środowisku?
Dorota Niedziela: 90% pasz w Polsce jest... [głos w studiu: Ale pasza to jest co innego...] Nasze kurczaki zjadają pasze, które w 90% pochodzą z kukurydzy GMO...
Krzysztof Borkowski: Ale my możemy (...) enklawą (...) tylko co z tego, i tak dzisiaj nasze rolnictwo jest niekonkurencyjne. [głosy w studiu]
Dorota Niedziela: Słuchajcie państwo... 10% hormonów produkowanych jest GMO. 70%... [różne głosy w studiu] Słuchajcie państwo... [szum różnych głosów]
Przemysław Szubartowicz: Panowie! Panowie! Pani poseł ma głos.
Dorota Niedziela: 70%, proszę państwa, wszyscy zjadamy codziennie. Wszyscy zjadamy codziennie, ponieważ nikt z nas nie wie, która część węglowodanów pochodzi z pszenicy czy z innego... [głos w studiu (...)] ...czy z kukurydzy przychodzącej z GMO... [głos w studiu (...)] To są takie rzeczy, które już są...
Krzysztof Borkowski: Zachowanie to jest takie, że jak pan pójdzie do hipermarketu...
Dorota Niedziela: ...które już są i które będą... [różne głosy w studiu] 25 krajów świata produkuje rzeczywiście już... [głos w studiu (...)]
Przemysław Szubartowicz: Panie pośle, dobrze, ale...
Dorota Niedziela: Panie pośle, ale informacja nie zmienia faktu, że ona jest obecna w naszym życiu, więc...
Głos w studiu: Panie redaktorze, słowo do tego... [szum głosów]
Przemysław Szubartowicz: Dobrze...
Krzysztof Borkowski: Dzisiaj muszę powiedzieć, że gros żywności, chociażby wieprzowina, to jest import z krajów Unii Europejskiej, starej Unii. [szum różnych głosów]
Przemysław Szubartowicz: Krzysztof Borkowski teraz, a teraz, proszę państwa, Romuald Ajchler.
Romuald Ajchler: Zrobiono doświadczenie, jeśli chodzi o GMO. I teraz z jednej strony podano paszę z GMO, z zawartością GMO, i drugą podano bez użycia roślin...
Dorota Niedziela: Konwencjonalną, tak?
Romuald Ajchler: Tak jest. Proszę sobie... Proszę odpowiedzieć na pytanie... I podano to świnkom. Którą wybrały świnie? Przecież nikt im nie wskazywał palcem. [szum głosów]
Przemysław Szubartowicz: Pan poseł mówi o jednym doświadczeniu...
Krzysztof Borkowski: Ale to jest w ogóle niepoważne...
Dorota Niedziela: ... To nie jest poważne.
Krzysztof Borkowski: ...bo my byśmy chcieli zdecydowanie, żeby cała żywność pochodziła z organizmów niemodyfikowanych genetycznie, tylko świat dzisiaj i ogromna globalizacja w tym świecie, w którym zachodzi, prowadzi do tego, że dzisiaj w dyskontach, w hipermarketach nie ma w ogóle żywności niemodyfikowanej genetycznie, tylko ona pochodzi z organizmów właśnie modyfikowanych.
Przemysław Szubartowicz: Dobrze, panie pośle...
Krzysztof Borkowski: I teraz to trzeba oznaczyć i dopilnować, żeby nasze służby, które są, właśnie wyłapały takie przypadki i żeby jasno na etykiecie było to sprecyzowane.
Dorota Niedziela: Chciałam jeszcze zwrócić uwagę, że żywność pochodząca z pasz GMO...
Przemysław Szubartowicz: Proszę państwa, dobrze, ale...
Dorota Niedziela: ...jest o wiele tańsze, czyli pamiętajcie o tym państwo...
Przemysław Szubartowicz: Oczywiście, aspekt finansowy tutaj ma zasadniczą rolę. Jarosław Żaczek, Solidarna Polska. [szum różnych głosów] Proszę państwa, bardzo proszę nie mówić jednocześnie, ponieważ nikt tego nie będzie rozumiał. Jarosław Żaczek, Solidarna Polska. Panie pośle, czy pan mógłby wyjaśnić tak naprawdę słuchaczom, co wynika z tych wszystkich politycznych akcji, które mają miejsce, m.in. jeśli chodzi o prezydencką ustawę, o to, co ma być za tydzień, czyli ustawę rządową. Czy będzie to rozdzielone? GMO będzie odłożone na razie, czy nie, czy będziemy jednak debatować o tym, że GMO w takiej czy innej formie będzie jednak funkcjonować?
Jarosław Żaczek: Znaczy tej głównej ustawy o GMO pewnie długo nie będzie i to wynika z takich doświadczeń kadencji poprzednich, natomiast mówimy...
Przemysław Szubartowicz: Rozumiem, główna sprawa to jest to, o czym państwo mówią, że chcą, żeby było i nad tym trzeba debatować.
Jarosław Żaczek: Tak jest.
Przemysław Szubartowicz: Ale teraz ta wąska specjalizacja w cudzysłowie powiem, czyli nasiennictwo...
Jarosław Żaczek: Natomiast mówimy o ustawie o nasiennictwie i ja tego do końca nie rozumiem, bo tutaj zgodnie ze stanowiskiem pana prezydenta i obietnicą po jej, że tak powiem, zawetowaniu jest ten projekt prezydencki i chwilę później pojawia się projekt rządowy. Projekt prezydencki jest oparty na projekcie rządowym, jest identyczny. On zawiera tylko przywrócenie zapisów z ustawy z 2003 roku...
Dorota Niedziela: Z 2003 roku, tak.
Jarosław Żaczek: ...dotyczących organizmów genetycznie modyfikowanych. Ja chcę powiedzieć, to był bardzo słuszny głos, że byłoby idealnie, gdyby Unia Europejska była wolna od GMO.
Przemysław Szubartowicz: Ale nie jest.
Jarosław Żaczek: To rozwiązałoby wszelkie problemy, tylko proszę powiedzieć, co w tej kwestii minister rolnictwa zrobił. Złożył wiele obietnic, zadeklarował, że będzie tutaj zabiegał na forum Unii Europejskiej, natomiast tutaj przekomarzamy się, są różne wypowiedzi, z jednej strony...
Krzysztof Borkowski: Minister się nie przekomarza (...)
Jarosław Żaczek: ...powołuje się na obowiązujące przepisy Unii Europejskiej, z drugiej strony tutaj słyszymy deklarację, że wpłynie ustawa rządowa, która zakaże GMO w Polsce. Projekt prezydencki bez zmian, o których tutaj mówiliśmy z kolegą, tutaj Darkiem Bąkiem, daje możliwość wprowadzenia do obrotu, a w konsekwencji uprawę roślin genetycznie modyfikowanych w Polsce. Jeśli ten kształt nie ulegnie zmianie, ona jest dla nas i myślę dla większości posłów, i tutaj apeluję, jest nie do przyjęcia w tej kadencji.
Przemysław Szubartowicz: Maciej Wydrzyński.
Maciej Wydrzyński: Obawiam się, że mamy niewiele czasu, więc tylko już tak na koniec taka uwaga. Procedujemy nad tą ustawą już jakiś czas, ona jest połączona niestety, nasiennictwo i GMO tutaj się łączy w tej ustawie i brak wymaganych zmian definicji obrotu, tutaj tego zabrakło właśnie w tej ustawie i umożliwia to mijanie tego zakazu i sprowadzania nasion GMO na tak zwany własny użytek. I przez plantatorów transgenicznej kukurydzy m.in. powiązanych z koncernami biotechnologicznymi . I tutaj tak jak pan redaktor wspomniał, Stany Zjednoczone są krajem najbardziej i najdłużej już produkującym GMO i zgadzających się na to, ale są też kraje najbardziej lobbujące w tym kierunku. I myślę, że najważniejszą rzeczą będzie, aby w tej ustawie, tak jak powiedziałem, uszczelnić te luki i określić, że ten obrót i sprowadzania na własny użytek powinien być tylko do oceny i kontroli i przerobu, uszlachetniania i innych celów niż siew i sadzenie.
Przemysław Szubartowicz: Dariusz Bąk. Panie pośle.
Dariusz Bąk: Prawo i Sprawiedliwość nie stoi na stanowisku, że Polska musi być krajem wolnym od GMO...
Przemysław Szubartowicz: I w nasiennictwie, i poza nasiennictwem.
Dariusz Bąk: Tak jest. Tak jest, bo to jest jedna sprawa GMO. Prawo Unii Europejskiej wcale nie zmusza krajów członkowskich do wprowadzenia upraw GMO. Daje możliwość. I teraz jak wiemy, przecież trwają prace nad rozporządzeniem Komisji Europejskiej, żeby te sprawy uregulować, i idą w tym kierunku, żeby potraktować ten problem jako lokalny, czyli dotyczący poszczególnych krajów członkowskich. Państwo członkowskie chce wprowadzić GMO, to go wprowadzi, nie chce, to go nie wprowadzi...
Przemysław Szubartowicz: Dobrze, panie pośle, Dorota Niedziela z Platformy Obywatelskiej odpowie na pytanie: Polska wolna od GMO ma być czy ma być nie wolna od GMO?
Dorota Niedziela: Polska nie jest wolna od GMO, jak już mówiłam, i myślę, że będzie... [głos: Polska ustawa obowiązuje przecież.] ...powinna być zachowana duża czujność, jeżeli chodzi o wprowadzanie wszelkiego rodzaju aktów, które mogą wprowadzać jak gdyby, jak panowie mówią, tylnymi drzwiami, natomiast...
Przemysław Szubartowicz: Rozumiem, czyli Platforma Obywatelska za czujnością się opowiada.
Dorota Niedziela: Za czujnością ogromną...
Przemysław Szubartowicz: Ale konkretnie pani nie odpowie.
Dorota Niedziela: Ale konkretnie za... Konkretnie nie można (...) [szum różnych głosów]
Przemysław Szubartowicz: Panie pośle, 10 sekund dla pana.
Romuald Ajchler: Jeśli chodzi o SLD, proszę pana, SLD będzie za skierowaniem tej... do komisji, dlatego że jest ważne oprócz GMO inne zapisy dla polskiego rolnictwa.
Dorota Niedziela: W ustawie o nasiennictwie.
Romuald Ajchler: Natomiast jeśli chodzi o sprawę GMO, spróbujemy wszystko, co przeszkadza, wyrzucić. Poczekamy jednak tydzień czasu, bo tego się pan obawiał...
Przemysław Szubartowicz: Na ten projekt rządowy.
Romuald Ajchler: ...i zobaczymy, bo ja nie wierzę, żeby rząd dał kontrustawę dotyczącą tego samego (...) [szum różnych głosów]
Przemysław Szubartowicz: No dobrze, to Krzysztof Borkowski z PSL-u ostatnie zdanie.
Romuald Ajchler: Przypuszczam, że to będzie urobek z poprzednich...
Krzysztof Borkowski: (...)
Romuald Ajchler: Dokończę tylko, panie pośle...
Krzysztof Borkowski: ... była wolna od GMO.
Romuald Ajchler: Dokończę tylko swoją myśl...
Krzysztof Borkowski: (...)
Romuald Ajchler: ...że dzisiaj wszystko to, co jest na naszych półkach, w większości nie jest wolne od GMO i dlatego też musimy pamiętać, że też mamy w Polsce (...) [szum różnych głosów]
Przemysław Szubartowicz: (...) nie wolna od GMO, zobaczymy, proszę państwa, przed nami polityczne starcie na ten temat. Dorota Niedziela, Dariusz Bąk, Maciej Wydrzyński, Krzysztof Borkowski, Romuald Ajchler, Jarosław Żaczek i Przemysław Szubartowicz. Dziękujemy za uwagę.
(J.M.)
