Polskie Radio Dzieciom

Wróżby, przygody i mnóstwo muzyki

Ostatnia aktualizacja: 01.12.2024 12:00
Skok do placka? Liczenie kołków w płocie? A może lanie woskiem przez dziurkę od klucza? Pomysłów na wróżby nie brakuje! W związku z wigilią św. Andrzeja, czyli tak zwanymi Andrzejkami (29.11), w „Źródełku” wędrujemy po światach z pogranicza jawy i snu, niestworzonych marzeń, domysłów o przyszłości i wspomnień z dawnych lat.
Audio
  • Wróżby, czary i mnóstwo muzyki (PRD/Źródełko)
W wigilię świętego Andrzeja dziewczyny lały wosk ze świecy przez kluczyk, by dowiedzieć się, co je czeka
W wigilię świętego Andrzeja dziewczyny lały wosk ze świecy przez kluczyk, by dowiedzieć się, co je czekaFoto: rckl

Są imieniny, które świętujemy indywidualnie, ale są i takie, które świętuje mnóstwo osób! W Źródełku i my celebrowaliśmy takie „grupowe” imieniny – imieniny Andrzeja. Dlaczego Andrzeja? Dlatego, że lubimy czary i wróżby, a w wigilię (to znaczy przeddzień) dnia Andrzeja jest do wróżb i carów najlepsza okazja – Andrzejki! To właśnie one były motywem przewodnim dzisiejszej audycji!

Sielskie wakacje nad Pilicą

A skoro już o Andrzeju mowa – pamiętacie kto z naszych źródełkowych przyjaciół ma tak na imię? Tak! To profesor Andrzej Bieńkowski! W tym odcinku opowiadał nam o pięknej rzece – Pilicy…

- Dawno temu, gdy byłem małym chłopcem, spędzałem wakacje nad Pilicą. Cudowna rzeka, płytka, piaszczyste plaże, spędzaliśmy tam całe dnie! – opowiadał nasz profesor. – Zorientowałem się, że gdy leży się na piasku, bez ruchu, w pewnym momencie ta plaża ożywa. Bo jest tam mnóstwo gniazd sieweczek rzecznych. To śliczne ptaki, większe od wróbla, na długich nóżkach. A ich pisklęta to takie rozkoszne puszki. A ponieważ w latach mojej młodości, w latach 60., rzeki były jeszcze dość czyste, były w nich raki! Rak wygląda groźnie. Jest taki buro-czerwonawy, a jego szczypce potrafią naprawdę boleśnie uszczypać. Kojarzycie wierszyk „idzie rak-nieborak, jak uszczypnie, będzie znak”?


Młoda siewczka rzeczna sfotografowana przez Marcin Wierszyckiego Młoda siewczka rzeczna sfotografowana przez Marcin Wierszyckiego

Etnoekipa wróży w wigilię św. Andrzeja

Chmuri przygotowała już rondelek i roztopiła w nim wosk. Teraz bierze klucz i wypowiada tradycyjną formułę… no, prawie tradycyjną. Wymyślą ją na bieżąco, aby dodać powagi chwili wróżb... Ale klucz! Mimo starań nie udało się znaleźć porządnego klucza z dziurką. Bo do wróżb z wosku potrzeba porządnego klucza, przez którego „ucho” przelejemy ten wosk. Tymczasem nasza Etnoekipa ma taki zwykły, współczesny, płaski klucz. Chmuri jest przykro, nawet nie dlatego, że lejąc wosk przez ten płaski kluczyk, zalała sobie palec. Jest jej przykro, bo w tę wyjątkową noc w roku chciała sobie wywróżyć przyszłość. Miłosną przyszłość!

Wtem! Buczka, potomkini kłobuków, przypomina sobie, że widziała porządny klucz z porządną dziurką idealną do lania wosku! Tylko gdzie… do zapamiętywania takich rzeczy kłobuki używają… rymowanek!

Posłuchajcie, jak łatwym sposobem można zapamiętać, co gdzie jest i – najważniejsze – co wywróżyli sobie Chmuri, Buczka, Bebok i Bazyl!


O prawdziwi klucz "z dziurką", idealny do lania wosku, dziś już nie tak łatwo... O prawdziwi klucz "z dziurką", idealny do lania wosku, dziś już nie tak łatwo...

Cyla i Brecht oraz koza Wiesiek odwiedzają babcię

Brecht leży w łóżku ze spuchniętą kostką i gorączką. Babcia leczy go domowymi, znanymi od pokoleń sposobami: na gorączkę – plastry ziemniaka na czoło. Hops! Koza Wiesiek zjadła je ze smakiem i babcia musi nakroić nowych. Biedny Brecht ma już zwidy…

Babcia posyła Wiesia po zielarkę, by pomogła w chorobie kochanego wnusia. Koza leci w te pędy, bo babcia obiecała jej aż trzy całe ziemniaki za tę fatygę! Sama staruszka zasiada przy Brechcie i zaczyna wyszywać portret kózki wśród kwiatów.

Zielarka rob, co w jej mocy, ale widzi, że z Brechtem nie jest dobrze… To może być klątwa! Trzeba będzie iść do szeptuchy! Co się wydarzy?

Och, Piotr Dorosz chciałby wiedzieć o roślinach tyle, co zielarka z naszej opowieści o Cyli i Brechcie. Dawniej, apteki we wsi były rzadkością. Za to gdzieś w okolicy prawie zawsze mieszkała jakaś mądrą osoba (zazwyczaj kobieta), która znała się na roślinach, wiedziała, co pomaga przy jakiej dolegliwości. Skąd wiedziała? Taka wiedza była przekazywana z pokolenia na pokolenie, a bazowała na obserwacji i doświadczeniu – po prostu sprawdzało się, czy taka roślinka pomaga na taki problem. Jeśli pomagała – stosowano ją coraz częściej, jeśli nie – szukano dalej.

Etno aktywności dla małych i większych

Zabieramy Was też do Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu na wystawę „Gwizdawki, świstawki – gwizdki ceramiczne”,

Muzeum Górnośląskie w Bytomiu zaprasza na warsztaty z robienia świec i ozdób choinkowych,

Grupa SenJawaZabawa, czyli Agata Harz, Paula Kinaszewska, Katarzyna Szurmann i Marta Maślanka grają i śpiewają, opowiadają o swoich niezwykłych instrumentach. A my zapraszamy na ich koncert: DZIŚ, w Łodzi, podcas festiwalu Kropka+kreska!

***

Tytuł audycji: Źródełko 

Prowadzili: Hanna SzczęśniakPiotr Dorosz i przyjaciele

Data emisji: 1.12.2024

Godzina emisji: 11.00

***

Radio retsro mis free 1200.jpg


UWAGA! Od maja czekamy na Was nie tylko w każdą niedzielę o godz. 11.00 na antenie Polskiego Radia Dzieciom, ale także w podcastach Polskiego Radia!


Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi

Audycja "Źródełko" powstaje we współpracy z Narodowym Instytutem Kultury i Dziedzictwa Wsi.

mg

Zobacz także
Czytaj także

Nowe Źródełko, czyli Etnoekipa, śpiewy, harce i jeszcze więcej niespodzianek!

Ostatnia aktualizacja: 02.06.2024 09:00
Czas na nową odsłonę „Źródełka”! W niedzielnej audycji spotkało nas mnóstwo atrakcji. Najważniejsze? Nowi współtwórcy audycji!
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ruszamy w tany ze zwierzętami i przedmiotami!

Ostatnia aktualizacja: 16.06.2024 12:00
Czy to prawda, że na Kurpiach ludzie czasem zamieniają się w żurawie? Kowale – potrafią tańczyć? A miotła może służyć do obracania się wkoło do ludowej melodii?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ze starego w coś nowego! Sztuka recyklingu

Ostatnia aktualizacja: 30.06.2024 12:00
Nieład? Góra śmieci? A może twórczy nieporządek? Jak Wy nazywacie swój zabałaganiony pokój? A czy wiecie, że z czegoś starego można zrobić coś nowego? I że na dodatek jest to prastara tradycja naszych przodków i praprzodków?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wiwat dęciaki i stroje ludowe!

Ostatnia aktualizacja: 14.07.2024 12:00
W „Źródełku” zapraszamy najmłodszych do tańca, poznania ludowych instrumentów dętych (a to nie tylko trąbki!) i zanurzenia się w barwny świat strojów ludowych! To wszystko z Etnoekipą, Andrzejem Bieńkowskim, Cylą i Brechtem oraz Hanną Szczęśniak i Piotrem Doroszem. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Dziewczyny, do instrumentów!

Ostatnia aktualizacja: 20.10.2024 12:00
W „Źródełku” opowiadamy o losach kobiet-muzykantek. Ich historiom przyglądał się często profesor Andrzej Bieńkowski, który wyjaśnił nam trudności, na jakie napotykały dziewczyny chcące muzykować.
rozwiń zwiń