Powieści na antenie

"Stygmat"

Ostatnia aktualizacja: 17.06.2022 11:15
Od poniedziałku 13 czerwca w cyklu "To się czyta" przedstawialiśmy nowelę Cypriana Kamila Norwida "Stygmat". Wybrane fragmenty na antenie Dwójki czytał Mariusz Bonaszewski.
Mariusz Bonaszewski
Mariusz BonaszewskiFoto: Cezary Piwowarski/PR

Cyprian Kamil Norwid, określany mianem czwartego polskiego wieszcza, był postacią wielowymiarową i pełną paradoksów - poetą, prozaikiem, dramatopisarzem i publicystą; malarzem, rzeźbiarzem i rysownikiem; romantycznym kochankiem, gorliwym katolikiem, transatlantyckim żeglarzem i krewnym króla; więźniem politycznym, obrońcą papieża i wrogiem Mickiewicza.

Nowela "Stygmat" to opowieść, która dzieje się na dwóch planach. Pierwszy, szczegółowy, to nieszczęśliwa miłość. Fabuła opiera się na anegdocie, zgodnej z konwencjami realizmu XIX-wiecznego. Narrator - powiernik jednego z głównych bohaterów, Oskara - próbuje wyjaśnić tragiczne nieporozumienie, do którego dochodzi pomiędzy nim a jego ukochaną Różą.

Drugim planem - ogólnym - jest zaś życie narodów, gdzie Norwid rozwija teorię stygmatu jako cechy, będącej skazą przeszłości i środowiska w życiu indywidualnym i zbiorowym.

Rok 2022 został przez Sejm Rzeczypospolitej ogłoszony Rokiem Romantyzmu Polskiego. W uchwale podkreślono, że w 2022 roku przypadają dwusetne urodziny tej epoki, dlatego to dobry powód do przypomnienia "duchowego depozytu, jaki pozostawili nam romantyczni bohaterowie, artyści i myśliciele".

Wybrane fragmenty "Stygmatu" Cypriana Kamila Norwida czytał Mariusz Bonaszewski.


Posłuchaj
08:34 To się czyta Dwójka 13 czerwiec 2022 11_01_47.mp3 Cyprian Kamil Norwida "Stygmat", czyta Mariusz Bonaszewski - fragm. 1. (To się czyta/Dwójka)

08:39 To się czyta Dwójka 14 czerwiec 2022 11_01_48.mp3 Cyprian Kamil Norwida "Stygmat", czyta Mariusz Bonaszewski - fragm. 2. (To się czyta/Dwójka)

09:23 Dwojka_To_sie_czyta 2022_06_15-11-00-49.mp3 Cyprian Kamil Norwida "Stygmat", czyta Mariusz Bonaszewski - fragm. 3. (To się czyta/Dwójka)

10:14 Dwójka to się czyta 16.06.2022.mp3 Cyprian Kamil Norwida "Stygmat", czyta Mariusz Bonaszewski - fragm. 4. (To się czyta/Dwójka)

07:53 To się czyta 17.06.2022.mp3 Cyprian Kamil Norwida "Stygmat", czyta Mariusz Bonaszewski - fragm. 5. (To się czyta/Dwójka)

Kliknij w obrazek i wejdź na strony serwisu specjalnego poświęconego Cyprianowi Kamilowi Norwidowi:

src=" //static.prsa.pl/18c6af74-3478-4b75-bc41-37b63c3bea80.file"

***

Tytuł audycji: To się czyta

Przygotowała: Elżbieta Łukomska

Data emisji: 13-17.06.2022

Godzina emisji: 11.00

Zobacz więcej na temat: Cyprian Kamil Norwid

Czytaj także

Cyprian Kamil Norwid. Podróże, rysunki, wiersze. Rocznica śmierci czwartego wieszcza

23.05.2023 05:58
23 maja przypada 140. rocznica śmierci Cypriana Kamila Norwida, znakomitego poety i artysty. Był poetą, prozaikiem, dramatopisarzem, malarzem, rysownikiem, rzeźbiarzem. Niedoceniany za życia, po latach wyniesiony został do panteonu polskich wieszczów.
Franciszek Siedlecki, Portret Cypriana Kamila Norwida, 1904, Muzeum Narodowe w Warszawie
Franciszek Siedlecki, Portret Cypriana Kamila Norwida, 1904, Muzeum Narodowe w WarszawieFoto: Domena publiczna/CC0

Życie pełne paradoksów

Jego talent mógł zapewnić mu dostatnie i wygodne życie, tymczasem odszedł w biedzie i zapomnieniu, a na nowo odkryto go wiele lat po śmierci.

Cyprian Kamil Norwid był postacią wielowymiarową i pełną paradoksów - poetą, prozaikiem, dramatopisarzem i publicystą; malarzem, rzeźbiarzem i rysownikem; romantycznym kochankiem, gorliwym katolikiem, transatlantyckim żeglarzem i krewnym króla; więźniem politycznym, obrońcą papieża i wrogiem Mickiewicza.

Prof. Andrzej Fabianowski, wybitny znawca literatury XIX-wiecznej, powiedział kiedyś w Polskim Radiu: "o ile dyskusje dotyczące Mickiewicza, Słowackiego czy Krasińskiego są w pewnym sensie kurtuazyjne wobec tych pomnikowych wielkości naszej kultury, to dyskusje poświęcone Norwidowi są zawsze żywe. Norwid budzi spory".

Kliknij w obrazek i wejdź na strony serwisu specjalnego poświęconego Cyprianowi Kamilowi Norwidowi:

src=" //static.prsa.pl/18c6af74-3478-4b75-bc41-37b63c3bea80.file"

Zaskakująco aktualny

Na stronie norwid.polskieradio.pl można przekonać się, jak prawdziwe są to słowa i zobaczyć nowoczesnego artystę, który od ponad stu lat wciąż jest zaskakująco aktualny i może być nazwany poetą naszych czasów. Na stronach serwisu spotkamy bezkompromisowego outsidera, człowieka wiernego własnym zasadom, wolnego człowieka.

Serwis norwid.polskieradio.pl jest też swego rodzaju atlasem podróży, który prezentuje nie tylko miejsca związane z poetą, lecz także ludzi, których spotykał, jego filozofię i poglądy polityczne, a przede wszystkim wiersze, obrazy i dziesiątki rysunków.

Przewodnikami na tej drodze są archiwalne nagrania opowieści i dyskusji znawców literatury, biografów, historyków, pisarzy i dziennikarzy. Wszystkie zachowane w Archiwum Polskiego Radia.

Przeprowadzamy czytelnika serwisu przez koleje życia artysty i pogmatwane losy jego twórczości - można podążać za poetą śladem jego podróży po ziemiach polskich, po Europie, a w końcu - przez ocean.

Pielgrzym

Twórca, który sam siebie nazwał kiedyś "pielgrzymem", przez całe życie zmieniał miejsca zamieszkania i przebył wiele tysięcy kilometrów przez kilkadziesiąt miejscowości, sześć stolic, siedem krajów i dwa kontynenty. Śmierć poety w 1883 roku w Paryżu nie zakończyła jego pielgrzymowania, podróż zakończy się dopiero w 2001 roku - wraz z uroczystym przeniesieniem ziemi z paryskiego grobu Norwida na Wawel w Krakowie.

Dzisiaj, choć przywrócono mu należne miejsce w historii polskiej literatury, sprzeczności wcale nie ubywa. Norwid, pomimo swej sławy, to pisarz wciąż mało znany i czytany, lecz zarazem twórca, którego miłośnicy poezji wymieniają jako jednego z ulubionych autorów.

Z jednej strony uważa się go za poetę "trudnego" i hermetycznego, z drugiej zaś chętnie się go cytuje przy różnych okazjach, bo wiele jego zdań weszło do codziennej polszczyzny. Należy do odległej i niemal zapomnianej epoki, a jednak po jego teksty do dziś sięgają popularni wokaliści i kompozytorzy piosenek.

Radio Norwid

Unikatowym elementem serwisu jest Radio Norwid – radiowy kanał internetowy, w którym można odsłuchać blisko 200 wierszy Cypriana Kamila Norwida zaśpiewanych przez m.in. Czesława Niemena, Stana Borysa, Mirosława Czyżykiewicza, Wandę Warską, Stanisława Sojkę i Natalię Sikorę.

Na stronach serwisu norwid.polskieradio.pl publikujemy nagrania wideo wierszy czwartego wieszcza w mistrzowskich interpretacjach wybitnych aktorów, m.in. Danuty Stenki, Adama Ferency, Adama Mastalerza, Grzegorza Damięckiego.

Zapraszamy na stronęnorwid.polskieradio.pl

Redakcja

Czytaj także

Norwid po bengalsku? Trwa V Światowy Kongres Tłumaczy Literatury Polskiej

03.06.2022 09:42
Do soboty (4.06) w Krakowie potrwa V Światowy Kongres Tłumaczy Literatury Polskiej. To wyjątkowe wydarzenie skupia tych, dzięki którym dorobek polskich pisarzy trafia do czytelników w najodleglejszych zakątkach świata.
W Krakowie rozpoczął się V Światowy Kongres Tłumaczy Literatury Polskiej (Kulturalna JedynkaJedynka)
W Krakowie rozpoczął się V Światowy Kongres Tłumaczy Literatury Polskiej (Kulturalna Jedynka/Jedynka)Foto: www.pixabay.com

Raz na cztery lata do Krakowa przyjeżdżają tłumacze literatury polskiej ze wszystkich kontynentów. Podczas kilku dni kongresu spotykają się oni z pisarzami, krytykami i ekspertami. To więc nie tylko szansa na zapoznanie się z aktualnymi trendami, ale również okazja do wymiany doświadczeń. Tegoroczna edycja, z uwagi na pandemię, wyjątkowo odbywa się po pięciu, a nie po czterech latach.

Z miłości do polskiego języka

Pochodząca z Chin Ula, podczas poprzedniego kongresu opowiedziała o tym, jak zaczęła się jej przygoda z przekładami polskiej literatury. W latach 80. wybrała literaturę dziecięcą, a konkretnie "Przygody Koziołka Matołka" autorstwa Kornela Makuszyńskiego. - Nie chciałam od razu tłumaczyć książki poważnej. Nie miałam doświadczenia. "Przygody Koziołka Matołka" bardzo podobały się Chińczykom - wspominała w rozmowie z Magdą Mikołajczuk. 

Jasmin Novljaković, tłumaczący polską literaturę na język chorwacki podkreślał wyjątkowość kongresu w skali światowej. - Nie wiem, czy nawet dużo bogatsze kraje organizują spotkania ludzi z całego świata, zajmujących się polską literaturą - mówi. Jednocześnie przyznawał, że w jego kraju tłumaczenie, nawet z języka angielskiego, nie jest na tyle dochodowe, by zapewnić sobie utrzymanie. - W Polsce czujemy, że ktoś docenia naszą pracę - zaznaczył.

YouTube/Instytut Książki

Między Kubą a Bangladeszem

Kubańczyk, z którym rozmawiała Magda Mikołajczuk, wiele lat temu do Polski przypłynął statkiem. Chciał uczyć się techniki. Wówczas nie podejrzewał, że będzie zajmował się literaturą. - Pierwsza książka była dla mnie wyzwaniem. Chodzi o "A jak królem, a jak katem będziesz" Tadeusza Nowaka. Jest trudna pod kątem językowym, napisana prozą poetycką, a udało się i nawet dostałem dobre recenzje - wspominał. Jak się okazuje, polska literatura tłumaczona jest również na język bengalski.

Gość Światowego Kongresu Tłumaczy Literatury Polskiej przyznawał jednak, że tłumaczeń dokonuje z języka angielskiego. Przełożył wiersze Wisławy Szymborskiej i Cypriana Kamila Norwida. - Kiedy byłem na studiach szukałem czegoś specjalnego z literatury środkowoeuropejskiej i nagle natrafiłem na pisarza, który borykał się z tak wieloma trudnościami w swoim życiu. Doceniono go dopiero po stu latach. Wiersze Norwida są trudne, ale ja przetwarzałem je przez własne doświadczenia - podkreślał.


Posłuchaj
10:09 _PR1_AAC 2022_06_02-23-43-42.mp3 W Krakowie rozpoczął się V Światowy Kongres Tłumaczy Literatury Polskiej (Kulturalna Jedynka/Jedynka)

Zobacz też: 


***

Tytuł audycji: "Kulturalna Jedynka"

Prowadziła: Magda Mikołajczuk

Data emisji: 2.06.2022

Godzina emisji: 23.43

mg