Powieści na antenie

"Stacja Europa Centralna"

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2024 11:10
Jaroslav Rudiš, niczym bohaterowie jego poprzednich powieści, przemierza tu Europę w rytmie kolei. Wybrane fragmenty książki "Stacja Europa Centralna" w interpretacji Jacka Braciaka prezentowaliśmy w cyklu "To się czyta". 
Jacek Braciak prezentuje książkę
Jacek Braciak prezentuje książkęFoto: Krzysztof Świeżak/PR

Jaroslav Rudiš to zeszłoroczny laureat Angelusa czytelników. Jego najnowsza książka pt. "Stacja Europa Centralna" to autobiograficzna opowieść o życiu w podróży i miłości do kolei, która zaczęła się… już w dzieciństwie.

Bo jak mogło być inaczej kiedy - pisze Rudiš - maszynistą był kuzyn Ivan. Dyżurnym ruchu i zawiadowcą stacji, wujek Miroslav, a zwrotniczym dziadek, melancholijny Alois, który znał na pamięć stare rozkłady jazdy. Wujek Miroslav i dziadek Alois brali ślub w mundurze kolejarskim, i w mundurze też zostali pochowani 

Książka "Stacja Europa Centralna" ukazała się nakładem wydawnictwa Książkowe Klimaty, w przekładzie - tym razem z niemieckiego - Małgorzaty Gralińskiej. Jej wybrane fragmenty czyta w Dwójce Jacek Braciak.


Posłuchaj
10:31 Dwójka to się czyta 11.03.2024.mp3 Jaroslav Rudiš "Stacja Europa Centralna", czyta Jacek Braciak - fragm. 1 (To się czyta/Dwójka)

10:27 2024_03_12 11_01_19_Dwojka_To_sie_czyta.mp3 Jaroslav Rudiš "Stacja Europa Centralna", czyta Jacek Braciak - fragm. 2 (To się czyta/Dwójka)

09:59 Dwojka_To_sie_czyta_2024_03_13-10-59-58.mp3 Jaroslav Rudiš "Stacja Europa Centralna", czyta Jacek Braciak - fragm. 3 (To się czyta/Dwójka)

09:34 Dwojka_To_sie_czyta_2024_03_14-11-00-14.mp3 Jaroslav Rudiš "Stacja Europa Centralna", czyta Jacek Braciak - fragm. 4 (To się czyta/Dwójka)

10:18 2024_03_15 10_59_14_Dwojka_To_sie_czyta.mp3 Jaroslav Rudiš "Stacja Europa Centralna", czyta Jacek Braciak - fragm.5 (To się czyta/Dwójka)

     

***

Tytuł audycji: To się czyta

Przygotowała: Elżbieta Łukomska

Data emisji: 11-15.03.2024

Godzina emisji: 11.00

pg/mo

Czytaj także

"Kolekcjoner śniegu" i "To, co najistotniejsze o panu Moritzu". Nowości z Czech

16.04.2023 13:00
W tym wydaniu "Czytelni" rozmawialiśmy o dwóch książkach zza naszej południowej granicy: "Kolekcjonerze śniegu" Jana Štiftera w tłumaczeniu Anny Radwan-Żbikowskiej) i "Tym, co najistotniejsze o panu Moritzu" Vlastimila Třešňáka (tł. Piotr Godlewski).
Okładki książek Kolekcjoner śniegu (L) i To, co najistotniejsze o panu Moritzu (P)
Okładki książek "Kolekcjoner śniegu" (L) i "To, co najistotniejsze o panu Moritzu (P)Foto: materiały prom.
Posłuchaj
28'08 Jan Štifter "Kolekcjoner śniegu", Vlastimil Třešňák "To, co najistotniejsze o panu Moritzu" (Czytelnia/Dwójka)
więcej

"Kolekcjoner śniegu"

Dominik zbiera do worka śnieg i przechowuje go w zamrażarce. Śnieg, nietrwały i ulotny, jest jak duch chłopca, który staje w nocy przy łóżku Dominika. Śnieg, powoli znikające ze świata, jest niby los osób przebywających przed laty w obozie w Czeskich Budziejowicach. 

"Kolekcjoner śniegu" to opowieść o pamięci, przenikaniu się losów i o tych, którzy zjawiają się w naszych życiach "tylko dla jednej chwili".

"To, co najistotniejsze o panu Moritzu"

Pan Moritz jest czeskim malarzem. Utrzymuje się z malowania żółtych obrazów dla Chińczyków mieszkających w Niemczech. Jest przekonany, że uwielbiają żółty kolor. Wynajmuje mieszkanie wspólnie ze swoim przyjacielem, również czeskim emigrantem. Każdy dzień rozpoczynają od rytuału jajka: "Pan Moritz podszedł do stołu, siadł na jednym z dwóch krzeseł i, jak co rano, obtłukł swe jajko o kant biurka. – Niech pan nie obtłukuje co rano swego jajka o moje biurko! – zaprotestował pan Prag, jak co rano". Nad ich rutynowym życiem wisi tajemnica zniknięcia rodziców pana Moritza, któremu jest ona najzupełniej obojętna, za to intryguje jego przyjaciela i staje się w konsekwencji katalizatorem festiwalu słodko-gorzkich znajomości.

Powieść Třešňáka może być uzupełnieniem losów Czechów opisywanych przez Mariusza Szczygła w Gottlandzie. "Pewien komik – pisał Szczygieł – występuje dla żołnierzy pogranicza i ucieka z rodziną do Niemiec podczas przerwy w występie. Akurat nikt nie pilnuje granicy, bo wszyscy czekają na drugą część programu. (…) Były ambasador w Bułgarii ucieka ukryty w dużej skrzyni na książki, którą ambasador Meksyku zgłasza jako bagaż osobisty". Tak wyglądały ucieczki z Czechosłowacji po zwycięstwie komunistów w 1948 roku i zamknięciu kraju. Rodzice tytułowego pana Moritza także zbiegli za granicę. W dniu ucieczki – 16 kwietnia 1950 roku – zrobili sobie wspólne zdjęcie. Pan Moritz miał wtedy dziewięć miesięcy. "Już przed fotografowaniem ojciec napoił mnie odwarem z maku i wlał we mnie jeszcze pół setki rumu. Potem owinęli mnie w koce i śpiącego położyli w bagażniku starego forda stanowiącego własność mojego stryja. Położyli mnie w przegródce na zapasową oponę i przykryli skrzynką z narzędziami" – opowiada główny bohater. Po przebudzeniu nigdy już rodziców nie zobaczył. To zdjęcie staje się dla Třešňáka, który w powieści przyjmuje pseudonim pan Prag (po niemiecku Praga), inspiracją do śledztwa, co naprawdę przydarzyło się rodzicom Moritza.

Mikropowieść Vlastimila Třešňáka inspirowana jest emigracyjnym życiem – jego własnym i Václava Martínka, przyjaciela pisarza. Akcja nie ma w sobie krztyny patosu. Cechują ją raczej lekkość i sarkazm Kurta Vonneguta.

[opisy pochodzą od wydawców]

Posłuchaj
28:08 Dwójka czytelnia 16.04.2023.mp3 Jan Štifter "Kolekcjoner śniegu", Vlastimil Třešňák "To, co najistotniejsze o panu Moritzu" (Czytelnia/Dwójka) 

O książkach rozmawialiśmy z Magdaleną Mikołajczuk i Piotrem Koftą.

***

Tytuł audycji: Czytelnia

Prowadziła: Małgorzata Szymankiewicz

Data emisji: 16.04.2023

Godzina emisji: 12.30

pg

Czytaj także

"Zmęczenie materiału" i "Śmierteńka" - literatura z Czech

23.12.2023 19:30
W przedświątecznej sobotniej "Czytelni" 23 grudnia gościła literatura z Czech. Rozmawiali o niej Małgorzata Szymankiewicz i jej goście Iwona Rusek i Piotr Kofta.
Okładki książek
Okładki książekFoto: materiały promocyjne
Posłuchaj
30'05 "Zmęczenie materiału" i "Śmierteńka" - literatura z Czech (Czytelnia/Dwójka)
więcej

Marek Šindelka "Zmęczenie materiału" (tłumaczenie Dorota Dobrew)

Bezimienny chłopiec podczas nielegalnej ucieczki do lepszego świata zostaje rozdzielony ze starszym bratem, jedyną bliską mu osobą. Trafia do ośrodka detencyjnego, który opuszcza nocą, żeby ruszyć na poszukiwania Amira. Musi radzić sobie sam na obcym terytorium, gdzie wszystko wydaje się wrogie i martwe.

Europa to korytarze, estakady, magazyny logistyczne i przede wszystkim ogrodzenia. Nieprzyjazny kontynent, otoczony podwójnym płotem z drutem kolczastym.

Chłopiec jak cień porusza się po opłotkach miast i społeczeństwa, szuka schronienia w przypadkowych miejscach, wyczerpują go mróz, głód i strach. Ale ciało jest zestawem narzędzi do przetrwania. Chłopiec zmierza na północ, wierzy, że tam czeka na niego brat.

Lucie Faulerová "Śmierteńka" (tłumaczenie Agata Wróbel)

To powieść o tym, że najtrudniejsze walki toczymy we własnej głowie.

Marie lubi dotykać nieznajomych. Intencjonalnie. "Kiedy kasjer daje mi resztę - wyznaje - przywieram palcami do jego dłoni, jakbym chciała się do niej przykleić". Pcha się w kolejkach, siada w ścisku. Staje wśród czekających na metro lub tramwaj. "A kiedy jesteśmy już w środku, opieram się o nich, chwytam poręcz kilka centymetrów od cudzej dłoni, a potem pomału, pomalutku, po-ma-lu-sień-ku przysuwam swoją coraz bliżej i bliżej".

Obawia się, że chyba nigdy nie była w pełni sobą. "Zawsze tylko pomieszkiwałam w światach innych ludzi. Wprowadzałam się do nich jak do cudzych domów". Czuje się jak "rama bez obrazu. Szczotka bez szufelki. Półprosta. Nieskończone zda…".

(opisy pochodzą od wydawców)


Posłuchaj
30:05 2023_12_23 18_59_40_PR2_Czytelnia.mp3 "Zmęczenie materiału" i "Śmierteńka" - literatura z Czech (Czytelnia/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Czytelnia

Prowadziła: Małgorzata Szymankiewicz

Goście: Iwona Rusek i Piotr Kofta

Data emisji: 23.12.2023

Godzina emisji: 19.00

mo/DS/pj