Auschwitz
Section02

Pierwsza ucieczka z Auschwitz

PAP
Izabella Mazurek 16.01.2015
Brama obozu Auschwitz
Brama obozu Auschwitz, foto: angelo celedon AKA lito sheppard/Wikimedia Commons

6 lipca 1940 roku z niemieckiego obozu koncentracyjnego uciekł Polak Tadeusz Wiejowski o numerze obozowym 220.

W rewanżu Niemcy przeprowadzili karny apel, który zapisał się jako najdłuższy w historii Auschwitz 20-godzinny apel. Uczestniczyli w nim wszyscy więźniowie – 1311 osób. Na apelu po raz pierwszy wymierzono publiczną karę chłosty. Więźniów również przez cały czas bito i kopano. Podczas apelu zmarł polski Żyd, więzień Dawid Wongczewski. Stał się pierwszą śmiertelną ofiarą Auschwitz.

Tadeusz Wiejowski pochodził z Kołaczyc. Był szewcem. Do obozu został deportowany w pierwszym transporcie więźniów, który do Auschwitz dotarł 14 czerwca 1940 z więzienia w Tarnowie.

Uciekinierowi pomagali polscy robotnicy, zatrudnieni jako elektrycy w niemieckiej firmie: Bolesław Bicz, Emil Kowalowski, Stanisław Mrzygłód, Józef Muszyński i Józef Patek. Czterech z nich było członkami ruchu oporu. Wiejowski, przebrany w robocze ubranie jednego z elektryków, wyszedł w ich towarzystwie na zewnątrz. Polacy dali mu także prowiant i pieniądze. Uciekinier wydostał się z okolic obozu towarowym pociągiem.

Gestapo przeprowadziło drobiazgowe śledztwo, w wyniku którego aresztowano polskich robotników, którzy pomogli uciekinierowi. Trafili do obozu. Poddano ich okrutnemu śledztwu. Pierwotnie zostali skazani na śmierć, ale Niemcy zamienili ostatecznie karę na chłostę i osadzenie w Auschwitz. Obóz przeżył tylko Bolesław Bicz. Zmarł tuż po wojnie.

Więcej o Auschwitz w Radiach Wolności >>>

Tadeusz Wiejowski po ucieczce przez ponad rok ukrywał się w rodzinnych Kołaczycach. Jesienią 1941 roku został zatrzymany i osadzony w więzieniu w Jaśle. Został później rozstrzelany w jednym z nieczynnych szybów naftowych koło Jasła.

Auschwitz zostało założone przez Niemców w 1940 roku, by więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz zginęło co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.