Fizyka zalotów

Czego się nie robi w świecie zwierząt, aby zwrócić na siebie uwagę samiczki? Samiec ptaka rajskiego wykorzystuje w tym celu pewne zjawisko fizyczne.

Parotia lawesii, z rodziny wróblowatych, poza tym, że posiada piękne upierzenie, potrafi sprytnie je wykorzystać, aby zwabić samiczki. Wśród męskich osobników tego gatunku przeważają poligamiści, co może tłumaczyć, dlaczego ptaki te sięgają po wyszukane metody.

Większość samców Parotia lawesii, pochodzących z Papui Nowej Gwinei, ma upierzenie koloru czarnego. Ich głowy stroi sześć wydłużonych, podobnych do kabli piór, a pierś zdobi kolorowy kołnierz z tęczowych piórek, który uwidacznia się podczas skomplikowanych tańców godowych.

Piórka zmieniają kolor w zależności od kąta widzenia. Jest to zjawisko charakterystyczne dla wielu gatunków, jednak efekt ten bardziej czarująco wygląda w przypadku Parotia lawesii.

Doekele Stavenga z University of Groningen, w Holandii, odkrył, że piórka rajskich ptaszków posiadają unikalną strukturę. Dzięki niej mogą osiągać znacznie szersze i szybsze zmiany kolorystyczne.

Piórko ptaków składa się z chorągiewek, wychodzących z elastycznej osi. Chorągiewki tworzą promienie wyrastające z obydwu stron stosiny, stanowiącej górną część osi pióra. Od promieni tych wyrastają z kolei na dwie strony promyki.

Promyki Parotia lawesii posiadają unikalny przekrój, przypominający w kształcie bumerang. Powierzchnia promyków działa jak lustro, które odbija i zagina światło w trzech różnych kierunkach, dzięki czemu wytwarzają one tak wiele kolorów.

Pod kątem prostym promyki odbijają żółto-pomarańczowe światło, natomiast przechylone pod kątem 30 stopni światło niebiesko-zielone. Pozwala to na gwałtowną zmianę pomiędzy kolorami żółtym, niebieskim i czarnym, która następuje znacznie szybciej niż w przypadku innych gatunków.

(ki)