Nobliści otworzyli nową erę w fizyce

Odkrycie, że neutrina mają masę, wykracza poza teorię opisującą oddziaływania cząstek elementarnych zwaną Modelem Standardowym. Dało to impuls do wielu kolejnych nowatorskich badań - komentuje tegoroczną Nagrodę Nobla fizyk neutrin dr Paweł Przewłocki.

Zdjęcie ilustracyjne

Foto: Pixabay

Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki zdobyli Takaaki Kajita i Arthur B. McDonald za odkrycie oscylacji neutrin, co dowodzi, że mają one masę - ogłosił we wtorek w Sztokholmie Komitet Noblowski. Razem z fizykami docenione zostały eksperymenty, w których pracowali: Super-Kamiokande w Japonii i Sudbury Neutrino Observatory w Kanadzie.

Oscylacje neutrin to kwantowo-mechaniczny fenomen polegający na zmianie tożsamości neutrina podczas jego lotu przez przestrzeń. Neutrina występują w trzech odmianach, nazywanych zapachami: elektronowej, mionowej lub taonowej – zjawisko zmiany ich zapachu było przełomowym odkryciem poszerzającym naszą wiedzę o świecie mikroskopijnych cząstek elementarnych.

Oscylacje neutrin zostały odkryte w eksperymencie Super-Kamiokande w Japonii – badał on neutrina mionowe pochodzące z atmosfery. Szefem analizy był prof. Takaaki Kajita z Uniwersytetu Tokijskiego. Później kolejny eksperyment w kanadyjskim obserwatorium SNO – któremu przewodził prof. Arthur McDonald z Uniwersytetu Queen’s - wykazał, że oscylacje zachodzą również dla neutrin słonecznych.

- Neutrina są posłańcami z dalekich miejsc Wszechświata. Lecą przez kosmos nie niepokojone przez żadne oddziaływania. Dzięki temu przynoszą informacje o tym, co się dzieje w Słońcu, gwiazdach, a nawet w dalekich galaktykach - mówi badacz neutrin dr Paweł Przewłocki z Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Wyjaśnia, że neutrina to cząstki bardzo słabo oddziałujące z materią. - Kiedyś myślano, że w ogóle nie mają masy. Ale zaobserwowanie fenomenu oscylacji neutrin sprawiło, że wiemy już, iż tak nie jest - mówi.

Naukowiec wyjaśnia, że istnienie oscylacji nie było przewidziane w Modelu Standardowym - a więc teorii, która opisywała świat cząstek elementarnych. - W Modelu Standardowym zakładano, że neutrina nie mają masy i nie mogą oscylować. Fizycy mówią, że zaobserwowanie oscylacji neutrin to "nowa fizyka". To było coś, czego się nie spodziewaliśmy. Odkrycie pozwoliło na rozszerzenie teorii i na przeprowadzenie mnóstwa nowych badań - objaśnia badacz.

Badania noblistów rozszerzają wiedzę o świecie i trudno w tej chwili mówić o zastosowaniach praktycznych. - Choć nie można tego wykluczyć w przyszłości - zastrzega badacz.

(PAP)