Asteroida tylko gwoździem do trumny. Dinozaury zaczęły ginąć wcześniej

Ostatnia aktualizacja: 20.04.2016 00:01

Dinozaury masowo wymierały zanim jeszcze uderzyła asteroida, która przyczyniła się do ich całkowitego zniknięcia z powierzchni Ziemi.

Czytaj także

Polscy geolodzy opisali najstarsze linienie

Ostatnia aktualizacja: 22.09.2015 22:22

Najstarszy zachowany w zapisie kopalnym moment zrzucania wylinek u stawonogów opisali polscy naukowcy na łamach magazynu „Scientific Reports”. Zdarzenie miało miejsce 365 mln lat temu.

Polscy geolodzy opisali najstarsze linienie

Foto: Kevin Walsh/Flickr/CC0

Badacze znaleźli kilkucentymetrowy okaz dewońskiego trylobita w 2013 roku podczas prac paleontologicznych w Górach Świętokrzyskich. Po analizie za pomocą mikrotomografii komputerowej okazał się być wyjątkowo dobrze zachowanym osobnikiem wraz z przystającą wylinką - czyli właśnie zrzucanym pancerzem.

Trylobity są gromadą wymarłych morskich stawonogów, które wyginęły na granicy paleozoiku i mezozoiku (ok. 250 mln lat temu). Wydarzył się wtedy katastrofalny kryzys - wielkie wymieranie. Zniknęło wówczas z błękitnej planety 95 proc. wszystkich gatunków.

- Podobnie zachowany okaz, w trakcie zrzucania wylinki, na którym można by zbadać ten moment, w dodatku w tak doskonałym stanie, by dało się dostrzec mikroskopijne zmarszczki na traczy głowowej (cephalonie), spowodowane ogromnym wysiłkiem zwierzęcia, nie został nigdy dotąd nigdzie na świecie opisany – móiw jeden z odkrywców, dr Błażej Błażejowski z Instytutu Paleobiologii PAN.

Naukowcy przy okazji rozwiązali inną zagadkę. W kolekcji jurajskich skrzypłoczy znaleźli osobniki z podobnymi zmarszczkami na głowotułowiu, jak u trylobitów. Dotychczas zjawisko to interpretowano w różny sposób, ale nigdy zrzucaniem wylinki. Na podstawie porównania przedstawicieli obu grup stało się to dla badaczy oczywiste.

(IAR)

Zobacz więcej na temat: biologia NAUKA paleontologia

Czytaj także

Szkocja: gigantyczne odciski stóp dinozaurów

Ostatnia aktualizacja: 02.12.2015 12:00

Ponad sto odcisków stóp gigantycznych dinozaurów odkryto na szkockiej wyspie Skye. Naukowcy zauważyli je niespodziewanie.

Szkocja: gigantyczne odciski stóp dinozaurów

Foto: K.Neenan Photography/Wikimedia Commons/CC

Posłuchaj

00'41 Odciski stóp dinozaurów w Szkocji -IAR / Rafał Motriuk

więcej

Badacze z Uniwersytetu Edynburskiego szukali prastarych kości jaszczurek czy krokodyli. Zamiast tego znaleźli ślady stóp zauropodów - jednych z największych zwierząt, jakie kiedykolwiek chodziły po Ziemi.

By je zauważyć, trzeba mieć zmysł paleontologa, bo na pierwszy rzut oka wyglądają one jak duże kałuże. - Te ślady mają ze 170 milionów lat, pochodzą z okresu jurajskiego. Wyspa Skye jest jednym z trzech czy czterech miejsc na świecie, gdzie są takie odciski - tłumaczy BBC odkrywca dr Stephen Brusatte.

Znana ze swego malowniczego krajobrazu Skye już zyskała miano „Jurajskiej Wyspy”.

(IAR)

Zobacz więcej na temat: NAUKA paleontologia dinozaury

Czytaj także

Malaria ma co najmniej 100 mln lat

Ostatnia aktualizacja: 05.04.2016 22:22

Malaria pojawiła się ok. 100 mln lat temu, kiedy na Ziemi dominowały dinozaury. Dotąd uważano, że malaria pojawiła się znacznie później.

Komary mogą przenosić groźne chorobyFoto: Jim Gathany/Wikipedia/domena publiczna

O wynikach najnowszych badań można przeczytać na łamach „American Entomologist”.

Pierwszymi ofiarami malarii były wielkie gady. Dzisiaj na malarię chorują również ptaki i ssaki, a przenoszą ją komary.

- W czasach dinozaurów wektorami malarii były również inne owady – wyjaśnia prof. George Poinar Jr. z Oregon State University (USA). Prawdopodobnie zarażały muchówki. Komary przejęły ich rolę dużo później, ok. 20 mln lat temu. Dowody na ich związki z malarią znaleziono m.in. w bursztynie sprzed 15 mln lat.

Obecnie malaria stanowi poważne zagrożenie dla człowieka. Szacuje się, że rocznie z powodu choroby umiera ok. 400 tys. ludzi. Malarię wywołują pierwotniaki z rodzaju Plasmodium przenoszone przez samice komarów Anopheles (wektory malarii). Pierwszy ślad, że choroba ta zaatakowała człowieka, pochodzi sprzed 4700 lat i został znaleziony w Chinach.

(ew/PAP/ScienceDaily)

Zobacz więcej na temat: malaria NAUKA paleontologia