Czytaj także

Skąd pochodzą małe psy?

Ostatnia aktualizacja: 26.02.2010 10:36

Widząc jamnika, zastanawiamy się, czy na pewno pochodzi od wilka.

Widząc jamnika, zastanawiamy się, czy na pewno pochodzi od wilka. Pochodzenie małych psów sprawdzili badacze z Uniwersytetu Kalifornijskiego.

Ich badania ustaliły jednoznacznie, że wszystkie niewielkie rasy psów dzielą gen IGF1, blisko spokrewniony z innym, spotykanym u wilków z Bliskiego Wschodu. Warto dodać, że archeolodzy znaleźli w tym rejonie kości niewielkich psów datowane na 12 000 lat temu. W Europie znaleziono, co prawda, starsze szczątki psów (sprzed ok. 31 tys. lat), ale były to kości zdecydowanie większych osobników.

- Ponieważ wszystkie małe psy mają gen IGF1, musiał prawdopodobnie pojawić na wczesnym etapie ich ewolucji – mówi dr Melissa Gray z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles (UCLA). Grupa badaczy, w skład której wchodzi dr Gray, zbadała geny wilków z różnych rejonów świata. – Mamy próbki z Ameryki Północnej, Bliekiego Wschodu, Izraela, Iranu, Indii, Chin, Rosji, Hiszpanii, Białrusi i Belgii - wymienia Gray.

Podobieństwo genów małych psów i wilków z Bliskiego Wschodu sugeruje, że popularne „kanapowce” powstały właśnie tam jako efekt udomowienia lokalnych wilków. Naukowcy uważają, że ludzie mogli preferować małe psy ze względu na łatwość ich utrzymania w gospodarstwie domowym, gdzie przestrzeni zawsze było niewiele. Na pewno pierwsi hodowcy psów krzyzowali ze sobą osobniki mające tę pożądaną cechcę, co sprawiło, że utrwalił się wśród nich gen IGF1. – Wiemy, że ten gen wpływa na rozmiar ciała – wyjasnia dr Gray.

Na skutek udomowienia zmalało wiele zwierząt – dotyczy to również m.in. świń i kóz.

(ew/bbc)

Zobacz więcej na temat: Bliski Wschód Chiny Europa Izrael melissa

Czytaj także

A niedźwiedzie śpią

Ostatnia aktualizacja: 26.02.2010 11:16

Żyjące w Bieszczadach niedźwiedzie ciągle nie obudziły się z zimowego snu.

Jak tłumaczą zachowanie misiów leśnicy, w górnych partiach Bieszczad temperatury nadal sięgają -10 stopni Celsjusza, a na północne stoki nie docierają promienie słońca. Tam, gdzie śpią niedźwiedzie, ciągle panuje zima.

Jak zdradza rzecznik prasowy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie Edward Marszałek, niedźwiedzie śpią krótko - w sen zimowy zapadły dopiero pod koniec grudnia. W ostatnich dniach leśnicy zauważyli wprawdzie w dwóch miejscach tropy niedźwiedzi, ale - zdaniem Marszałka - nie należy tego łączyć z budzeniem się misiów.

Przednówek odczuwają inne zwierzęta. Od kilku tygodni więcej zwierząt niż zazwyczaj codziennie odwiedza paśniki. – Z wyłożonego przez leśników pożywienia korzystają nie tylko jelenie i sarny, ale nawet żubry – mówi Marszałek. Zaktywizowały się również wilki, którym łatwiej polować zimą. – W miniony wtorek składająca się z 12 osobników wataha pożerająca osłabionego jelenia była widziana w nadleśnictwie Stuposiany – mówi rzecznik rzecznik Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie.

Na Podkarpaciu, głównie w Bieszczadach i Beskidzie, żyje ponad 100 niedźwiedzi, ok. 300 wilków i tyle samo żubrów.

(ew/pap)

Zobacz więcej na temat: Bieszczady Krosno Lasy Państwowe

Czytaj także

Pióra jak kocie wąsy

Ostatnia aktualizacja: 08.02.2010 14:40

Ptasie pióra pomagają poznawać otoczenie za pomocą dotyku.

Ptasie pióra mogą pełnić funkcję podobną, jak kocie wąsy - pomagają poznawać otoczenie za pomocą dotyku. O badaniach przeoczonej dotychczas, bardzo podstawowej funkcji ozdobnych ptasich piór informuje serwis BBC.

U wielu gatunków ptaków czubki głów i nasadę dziobów zdobią wydatne, często bardzo ozdobne wypustki z piór - w formie czubów, sterczące niby wąsy czy bródka. Nie są też rzadkością długie i strojne pióra w ogonie czy nawet skrzydłach. Do tej pory sądzono, że pełnią one ważną rolę w trakcie godów, sygnalizując potencjalnym partnerkom wielką witalność samców. Bywa też, że pióra mogą pełnić rolę kamuflażu albo odstraszać drapieżniki.

Obecnie naukowcy z Kanady ustalili kolejny, prozaiczny powód obecności wyrafinowanych ptasich ozdób - są one narzędziami zmysłu dotyku, pozwalając ptakowi badać złożone otoczenie.

Stwierdzono to w trakcie badań alk - ptaków morskich, których głowy zdobią sterczące, pojedyncze piórka lub całe ich pęki.

Okazało się, że pióra ułatwiają ptakom nawigację w środowisku ciemnym lub wyjątkowo zawiłym, pomagając uniknąć kolizji z gałęziami, krzewami albo skałami. "Szczególnie przydatne okazują się pióra wokół twarzowej części głowy - pomagają uniknąć uszkodzenia najważniejszych narządów: oczu, błony bębenkowej, dzioba i nozdrzy" - wyjaśniają autorzy odkrycia.

Ich zdaniem, można zaryzykować stwierdzenie, iż pierwotna funkcja sterczących piór była analogiczna do roli kocich wąsów. Dopiero później mogły one przejąć inne, poboczne funkcje związane z kamuflażem czy rozmnażaniem.

Zobacz więcej na temat: BBC Kanada

Czytaj także

Praworęczne ślimaki?

Ostatnia aktualizacja: 14.01.2009 13:19

Odpowiedź na to pytanie znaleźli angielscy naukowcy z Nottingham.

Czy ślimaki mogą być praworęczne? Odpowiedź na to pytanie znaleźli angielscy naukowcy z Nottingham. Odkryli oni, że asymetria mózgu i ciała determinuje odpowiednie zachowania płciowe ślimaków. Wnioski te wyciągnięto na podstawie obserwacji błotniarki stawowej (Lymnaea stagnalis), małego ślimaka, który jest powszechnie występującym mieszkańcem stawów i jezior.

Lateralizacja jest to funkcjonalna dominacja jednej ze stron ciała, która wyraża się na przykład różnicą w sprawności ruchowej kończyn, czyli preferowaniem prawej lub lewej ręki lub nogi. Zjawisko to wynika z różnic w budowie i funkcjach obu półkul mózgu. Początkowo, zjawisko lateralizacji przypisywane było tylko ludziom. Później okazało się, że występuje również u zwierząt. Na przykład wiele koni preferuje prawą nogę. Papugi zazwyczaj sięgają po owoce lewą nogą, a niedźwiedzie polarne do zabijania swoich ofiar używają lewej łapy.

Błotniarka stawowa jest kolejnym przykładem lateralizacji w świecie zwierząt. Angielscy naukowcy badali to zjawisko obserwując zachowania ślimaków w czasie aktu płciowego. Ślimaki te są hermafrodytami, czyli są obupłciowe. Oznacza to, że są w pełni zdolne do samozapłodnienia. Zazwyczaj jednak ślimaki krzyżują się i wtedy jeden z nich pełni rolę samca a drugi samicy. Z obserwacji biologów wynika, że osobnik w roli samca najpierw wspina się na muszlę „samicy”, a następnie krąży po muszli dotąd aż znajdzie jej właściwe narządy rozrodcze.

Muszla błotniarki stawowej zazwyczaj skręcona jest prawoskrętnie i stosunkowo rzadko występują osobniki z muszlą skręconą w lewo. Zaobserwowano ścisły związek miedzy skrętnością muszli a kierunkiem, w jakim ślimak krąży w czasie kopulacji. Osobniki z muszlą prawoskrętną krążą w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, a te z muszlą lewoskrętną krążą w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Informacja o skrętności muszli zapisana jest w genach i przypuszcza się, że również to, w jakim kierunku ślimaki krążą, jest określone przez geny. Co więcej, okazało się, że asymetryczne zachowanie w czasie kopulacji jest najprawdopodobniej konsekwencją asymetrycznej budowy mózgu. Oznacza to, że ślimaki, podobnie jak człowiek w różnym stopniu wykorzystują poszczególne części mózgu do wykonywania różnych czynności, czyli tak jakby były praworęczne lub leworęczne.

Dlaczego większość ślimaków posiada prawoskrętną muszlę? W przypadku ślimaków, osobniki z muszlą skręconą lewoskrętnie mają mniejsze szanse na udaną kopulację, gdyż krążą po muszli partnera w przeciwnym kierunku, niż większość ślimaków i trudniej im znaleźć narządy rozrodcze partnerki. Jest to naturalna selekcja osobników o przeważającej symetrii.

Monika Klejman

Na podstawie: Biology Letters

Zobacz więcej na temat: owoce