Sekret młodości to antyutleniacze, szczególnie antocyjany, których najwięcej jest w aronii.
Polska jest jej największym producentem, niestety głównie na eksport. Pora, żebyśmy docenili ten najzdrowszy owoc!
Tempo starzenia i ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych zależy aż w 75 proc. od naszego stylu życia i diety, a tylko w jednej czwartej od genetycznych uwarunkowań. Dlatego tak ważne jest, aby włączyć do swojego codziennego jadłospisu przeciwutleniacze (inaczej antyoksydanty). Są to związki przeciwdziałające utlenieniu i reakcjom rodnikowym, które uszkadzają DNA, białka i lipidy.
Antyoksydanty to witaminy A, C i E oraz polifenole/bioflawonoidy z antocyjanami na czele. Aby znaleźć pożywienie, bogate w antocyjany, nie trzeba wcale zdolności detektywistycznych. Są to bowiem związki, które nadają apetyczną, intensywną barwę ciemnym owocom. W antocyjany obfitują: aronia, borówki, czarna porzeczka, jeżyny, maliny, wiśnie i żurawiny. Uwaga, zdecydowanie najwyższą zdolność antyoksydacyjną wśród wszystkich znanych owoców ma aronia, właśnie ze względu na rekordową dawkę antocyjanów (0,5 g na 100 g ).
Skoro Francuzi tak dobrze wychodzą na piciu czerwonego wina (relatywnie mniej zawałów serca), a przecież winogrona mają znacznie mniej antocyjanów i innych polifenoli niż aronia, to może powinniśmy uczynić sok z aronii naszym narodowym, zdrowotnym napojem?
Zdrowiejcie z aronią!
Aronia to samo zdrowie - nie kumuluje metali ciężkich, zawiera liczne witaminy (C, B2, B6, E, PP, beta-karoten), minerały (m.in. miedź i jod), ale przede wszystkim rekordową dawkę antocyjanów. Owe antocyjany i inne polifenole aroniowe mają naukowo udowodnione korzystne działanie: zmniejszają zawartość nadtlenków lipidowych w surowicy krwi, hamują utlenianie złego cholesterolu LDL oraz regenerują witaminę E. Badania kliniczne udowodniły, że ekstrakt antocyjanów aroniowych wzmacnia i uelastycznia ściany naczyń krwionośnych, poprawia przepływ krwi w naczyniach włosowatych i obniża ciśnienie. Korzystnie wpływa także na wzrok (zapobieganie zwyrodnieniu plamki żółtej i poprawa ostrości widzenia).
Kwiaty aronii czarnoowocowej, fot. WikipediaW grupie zwierząt laboratoryjnych, którym dodawano do pożywienia ekstrakt z aronii, było mniej przypadków nowotworów oraz mniej przerzutów. Aroniowy wyciąg hamował wzrost komórek raka jelita grubego. Interesujące są też wyniki innych badań, jakie przeprowadzono na leciwych szczurach. Gryzonie karmione przez kilka miesięcy warzywno-owocowymi ekstraktami bogatymi w antocyjany miały lepszą pamięć i szybciej się uczyły niż zwierzaki, które jadły pokarm bez przeciwutleniaczy.
Zasmakujcie w aronii!
Surowe owoce aronii ze względu na aromatyczny i cierpki smak uchodzą za przysmak dla wytrawnych smakoszy. Za to dzięki dużej zawartości garbników, nie są podatne na szybką fermentację i można je spokojnie przechowywać w lodówce nawet przez kilka tygodni.
Z pewnością każdemu dziecku i dorosłemu przypadną do gustu aroniowe przetwory, które można stosować przez cały rok: sok, syrop, dżem, galaretka, owoce suszone lub kandyzowane. Warto wiedzieć, że sok z aronii dodany do soku z jabłek czy czarnej porzeczki znakomicie wzbogaca ich smak. Z aronii można też wykonać smaczną nalewkę. Dla osób, które nie chcą lub nie mogą jeść słodkich potraw, dostępne są apteczne ekstrakty aroniowe w kapsułkach.
Zasadźcie aronię!
Najwięcej aronii uprawia się w Polsce, chociaż jest to roślina pochodząca z okolic wielkich jezior Ameryki Północnej. Nasi plantatorzy produkują co roku kilkanaście tysięcy ton owoców. Niestety trafiają one głównie na eksport do Niemiec, Skandynawii, Austrii i Stanów Zjednoczonych. Problemem jest słaba znajomość dobroczynnych własności tego owocu w naszym kraju i tym samym brak podaży oraz bardzo niskie ceny skupu owoców. „Aronia to niedoceniany skarb, który posiada Polska” – uważa prof. Iwona Wawer, kierownik Zakładu Chemii Fizycznej Wydziału Farmaceutycznego AM w Warszawie. Pora to zmienić!
Uprawiana u nas aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa) należy do rodziny różowatych (Rosaceae) i najbliżej spokrewniona jest z jarzębiną (Sorbus). Uderzające podobieństwo widać w kształcie i wielkości owoców. Krzewy aronii można i warto posadzić w ogródku lub na działce (w październiku). Są piękne, niewymagające, odporne na mróz i owocują rok w rok. W maju aronia okrywa się obłoczkiem uroczych białych kwiatów, pod koniec sierpnia kusi czarnymi gronami owoców, a jej liście po sezonie cudnie, ogniście się przebarwiają. Aronia dorasta do ok. 2-2,5 metra. Jej krzewy można stosować jako żywopłot chroniący przed wiatrem lub nadać im formę drzewek, szczepiąc je na podkładce z jarzębiny.
Aronia jest odporna na szkodniki i choroby, więc można ją hodować bez chemii, ekologicznie. Uwielbia słońce, w stosunku do gleby nie jest wybredna, płytko się korzeni, owocuje w 2-3 lata po posadzeniu. Po 5 latach z 1 hektara uzyskuje się przeciętnie 7-12 ton, a bywa, że nawet do 20 ton owoców. Trudno o roślinę o większej liczbie zalet uprawowych i zdrowotnych!
Agnieszka Labisko
