Nauka

Orangutany przekazują sobie kulturę

Ostatnia aktualizacja: 24.10.2011 11:21
Zachowania, które można zinterpretować jako kulturowe, zaobserwowano u małp - informują naukowcy na łamach "Current Biology".
Kultura nie jest cechą wyłącznie ludzką.  Pewne zachowania, które można zinterpretować jako kulturowe, zaobserwowano u małp - informują naukowcy na łamach "Current Biology".
Jeszcze niedawno uważano, że ludzi od zwierząt odróżnia umiejętność wytwarzania i używania narzędzi. Pogląd ten w latach 60. XX wieku obaliła młoda sekretarka bez wykształzenia akademickiego, Jane Goodall. Ta słynna dzisiaj badaczka, prowadząc obserwacje dzikich szympansów w Tanzanii, stwierdziła, że potrafią one używać, jak i wytwarzać narzędzia. 
Najnowsze badania, prowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Zurychu, dowodzą z kolei, że dzikie orangutany potrafią zdobywać wiedzę dzięki wzajemnym kontaktom. Co więcej, tak zdobytą wiedzę przekazują kolejnym pokoleniom. Kumulowanie wiedzy i przekazywanie jej potomności to jeden z wyznaczników tego, co określa się mianem kultury.
Zdaniem prowadzącego badania, antropologa Michaela Kruetzena, może to świadczyć o tym, że zachowania kulturowe człowieka i mają  człekokształtnych mają te same ewolucyjne korzenie.
Społeczne nabywanie i przekazywanie wiedzy, czyli zachowania kulturowe, można rozumieć jako rodzaj adaptacji ewolucyjnej. U człowieka występuje ona w szczególnym nasileniu. Czy można ją odnaleźć u innych zwierząt - to pytanie naukowcy z różnych dziedzin stawiali sobie od lat.
Mniej więcej dziesięć lat temu pojawiły się wstępne doniesienia, że azjatyckie orangutany przekazują potomstwu nabytą indywidualnie wiedzę. Naukowcy szwajcarscy postanowili to sprawdzić. Prowadzili badania na Sumatrze i Borneo.
Ich zdaniem obserwacje potwierdziły, że za odmiennymi zachowaniami tych dwóch populacji stoją czynniki "kulturowe". Różnic tych nie da się wytłumaczyć odmiennością genetyczną czy środowiskową.
- Wygląda to tak, jakby zachowania kulturowe były dyktowane tym, że małpy człekokształtne długo żyją, a zatem istnieje konieczność przystosowywania się do zmiennych warunków środowiska - wyjaśnia Kruetzen.
Jak dodaje, kultura ludzka jest zbudowana na trwałej podstawie, liczącej wiele milionów lat . 
Wyjątkowa w najnowszych badaniach jest obfitość  materiałów, które przeanalizowano. Naukowcy poddali analizom 100 tys. godzin materiałów filmowych z utrwalonymi zachowaniami orangutanów. Ponadto stworzono profile genetyczne 150 osobników oraz badano różnice ekologiczne pomiędzy populacjami używając danych satelitarnych.
(ew/pap)

Jeszcze niedawno uważano, że ludzi od zwierząt odróżnia umiejętność wytwarzania i używania narzędzi. Pogląd ten w latach 60. XX wieku obaliła jednak młoda sekretarka bez wykształcenia akademickiego, Jane Goodall. Ta słynna dzisiaj badaczka, prowadząc obserwacje dzikich szympansów w Tanzanii, stwierdziła, że potrafią one nie tylko używać, lecz także wytwarzać narzędzia. 

Najnowsze badania, prowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Zurychu, dowodzą z kolei, że dzikie orangutany potrafią zdobywać wiedzę dzięki wzajemnym kontaktom. Co więcej, przekazują ją kolejnym pokoleniom. Dwa procesy uznaje się za wyznaczniki tego, co określa się mianem kultury.

Zdaniem prowadzącego badania antropologa Michaela Kruetzena zachowania kulturowe człowieka i małp człekokształtnych mogą mieć te same korzenie ewolucyjne. Społeczne nabywanie i przekazywanie wiedzy można interpretować jako rodzaj adaptacji ewolucyjnej. U człowieka występuje ona w szczególnym nasileniu. Czy można ją odnaleźć u innych zwierząt - to pytanie naukowcy z różnych dziedzin stawiali sobie od lat.

Mniej więcej dziesięć lat temu pojawiły się wstępne doniesienia, że azjatyckie orangutany przekazują potomstwu nabytą indywidualnie wiedzę. Naukowcy szwajcarscy postanowili to sprawdzić. Prowadzili badania na Sumatrze i Borneo.

Ich zdaniem obserwacje potwierdziły, że za zróżnicowaniem zachowań pomiędzy tymi dwoma populacji stoją czynniki "kulturowe". Odmienności tych nie da się wytłumaczyć czynnikami genetycznymi czy środowiskowymi. - Wygląda to tak, jakby zachowania kulturowe były dyktowane długim czasem życia małp człekokształtnych. Pojawia się po prostu konieczność przystosowywania się do zmiennych warunków środowiska - wyjaśnia Kruetzen.

Wyjątkowa w najnowszych badaniach jest obfitość  materiałów, które przeanalizowano. Naukowcy zbadali 100 tysięcy godzin materiałów filmowych z utrwalonymi zachowaniami orangutanów. Ponadto stworzono profile genetyczne 150 osobników oraz badano różnice ekologiczne pomiędzy populacjami używając danych satelitarnych.

(ew/pap)

Czytaj także

Energooszczędny wolniej się rozwija

Ostatnia aktualizacja: 04.08.2010 13:00
Naukowcy wiedzą już, dlaczego orangutany rozwijają się wolniej niż ludzie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Odporność to wynik seksu z neandertalczykiem

Ostatnia aktualizacja: 30.08.2011 13:00
To mieszanie naszych genów z neandertalskimi oraz z DNA innej wymarłej grupy hominidów - denisowian - wzmocniło system immunologiczny Homo sapiens. Są na to dowody w DNA współczesnych ludzi.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Naukowcy badają dietę sprzed milionów lat

Ostatnia aktualizacja: 20.10.2011 13:35
Najnowsze technologie pozwalają na poznanie diety hominidów sprzed milionów lat - informują naukowcy na łamach magazynu "Science".
rozwiń zwiń