Ręka w gipsie zmienia mózg

Już po 16 dniach od włożenia w gips prawej ręki dochodzi do reorganizacji obszarów mózgu odpowiedzialnych za kontrolę ruchów ręki prawej i lewej – wynika z badań szwajcarskich, o których informuje pismo "Neurology".

Obserwacje te mogą zaowocować nowymi metodami rehabilitacji osób po udarze mózgu, oceniają autorzy pracy. Naukowcy ze Szpitala Uniwersyteckiego w Zurychu doszli do takich wniosków na podstawie badań wśród 10 osób ze złamaniem prawej ręki, które wymagało co najmniej 14-dniowego unieruchomienia jej w gipsie lub na temblaku. Wszyscy badani byli praworęczni, ale przez ten czas używali lewej reki przy wykonywaniu codziennych czynności, jak jedzenie, mycie zębów czy pisanie.

Mózgi uczestników dwukrotnie przebadano z użyciem rezonansu magnetycznego. Pierwsze badanie wykonano 48 godzin po urazie prawej ręki, a drugie 16 dni po jej unieruchomieniu.

Naukowcy zmierzyli grubość kory mózgowej (tj. istoty szarej) w obszarach czuciowo-ruchowych mózgu oraz stopień uszkodzenia i degradacji istoty białej tworzącej drogę korowo-rdzeniową, unerwiającą większość mięśni ciała. Oceniali też zdolność lewej, zdrowej reki do wykonywania precyzyjnych ruchów.

Zmiany w mózgu
 
- W krótkim przedziale czasu unieruchomienie prawej ręki spowodowało zmiany w obszarach mózgu odpowiedzialnych za zdolności czuciowe i motoryczne – tłumaczy współautor pracy Nicki Langer. W lewej półkuli, która kontroluje ruchy prawej ręki, zmniejszyła się grubość kory mózgu w obszarach czuciowo-ruchowych. Podobnie, istota biała tworząca lewą drogę korowo-rdzeniową uległa większej degradacji.

Jednocześnie, poprawie sprawności ruchowej lewej ręki towarzyszyły zmiany anatomiczne w odpowiednich obszarach prawej półkuli, kontrolującej funkcje tej ręki. Doszło tam do pogrubienia kory mózgu w obszarach czuciowo-ruchowych; rozwinęła się też istota biała tworząca prawa drogę korowo-rdzeniową.

Jak komentują autorzy pracy, oznacza to, że unieruchomienie kończyny stymuluje szybką reorganizację systemu czuciowo-ruchowego w mózgu. - Nasze badania wskazują, że taki rodzaj terapii ma zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki – ocenia Langer. Jego zdaniem, potwierdzają one słuszność aktualnych wytycznych w zakresie chirurgii urazowej, zgodnie z którymi ręka lub noga po urazie powinna być unieruchomiona najkrócej, jak to możliwe, ale tak długo jak tylko jest to konieczne.

Zdaniem naukowców, wyniki te są interesujące również z punktu widzenia pacjentów po udarze mózgu, u których z powodu obumarcia tkanki nerwowej w pewnych obszarach może dojść do niedowładu kończyny. W ramach terapii, prawidłowo funkcjonująca ręka może zostać unieruchomiona po to, by wzmocnić sprawność ręki z niedowładem oraz pobudzić rozwój odpowiednich obszarów mózgu, tłumaczą.

(ew/pap)