Nauka

Jak myszy podbiły Europę na łodziach Wikingów

Ostatnia aktualizacja: 21.03.2012 00:01
Mysz domowa (Mus musculus) żyje wszędzie tam, gdzie żyją ludzie. Kiedy populacje ludzi podbijają nowe lądy, wraz z nimi migrują gryzonie. Szlak mysich wędrówek w cieniu wypraw Wikingów opisali naukowcy na łamach "BMC Evolutionary Biology".
Jak myszy podbiły Europę na łodziach Wikingów
Foto: Jensbn/Wikimedia Commons/CC

Od końca VIII do połowy X wieku Wikingowie z Norwegii docierali do Szkocji i szkockich wysp, Irlandii i wyspy Man, leżącej w archipelagu Wysp Brytyjskich. Zakładali osady. Jednocześnie wypuszczali się coraz dalej na północny Atlantyk, zatrzymując się na Wyspach Owczych, Islandii, Grenlandii, a nawet Nowej Fundlandii - wyspie położonej u wschodnich wybrzeży Ameryki Północnej. Historycy uważają, że na swoje wyprawy zabierali zwierzęta domowe - konie, owce, kozy i kury, oraz rozmaite zapasy. Na ich łodzie trafili też pasażerowie na gapę - myszy.

Czas, w jakim myszy domowe opanowywały półkulę północną, określili członkowie międzynarodowego zespołu naukowców z Wielkiej Brytanii, USA, Islandii, Danii i Szwecji. Było to możliwe dzięki analizie tzw. DNA mitochondrialnego i wykorzystaniu technik, które pozwalają określać podobieństwo genetyczne (a co za tym idzie - również stopień pokrewieństwa) pomiędzy populacjami lub osobnikami.

Za materiał do badań posłużyła im kolekcja próbek DNA, pochodzących od myszy współczesnych, które porównano z próbkami archiwalnymi, pochodzącymi nawet z X-XII w. Badano próbki mysiego DNA z dziewięciu ośrodków - z Islandii, z grenlandzkiego miasta Narsaq i z czterech miejsc w pobliżu archeologicznych stanowisk związanych z Wikingami w pobliżu L’Anse aux Meadows (na Nowej Funlandii). Próbki historyczne pochodziły z osad na wschodzie i zachodzie Grenlandii oraz czterech stanowisk archeologicznych na Islandii.

Badacze wytypowali szlaki, którymi przodkowie współczesnych myszy, na pokładach łodzi Wikingów, podbijali świat. Ich zdaniem na początku X w. myszy reprezentujące podgatunek M. m. domesticus przemieściły się na łodziach Wikingów (jako pasażerowie na gapę) do Islandii. Trafiły tam z Norwegii lub północnej części Wysp Brytyjskich. Z kolei z Islandii gryzonie te dostały się aż do osad na Grenlandii. Ich potomkowie wciąż żyją na Islandii. Jednocześnie okazało się, że pierwsze myszy, które skolonizowały Grenlandię, dawno wymarły, a ich miejsce zajęły inne, również przemycone, myszy z podgatunku M. m. musculus. Przywlekli je tam Europejczycy z drugiej fali migracji.

- Historia ludzkiego osadnictwa w ciągu ostatniego tysiąclecia ma odzwierciedlenie w sekwencji genetycznej DNA mitochondrialnego u myszy. Jesteśmy w stanie dopasować schematy przemieszczania się populacji ludzkich i mysich - zauważa dr Eleanor Jones związana z University of York i z Uppsala University.

(ew/pap)

Czytaj także

Znamy genom myszy

Ostatnia aktualizacja: 27.05.2009 12:07
DNA zwierząt jest dla nas coraz mniej tajemnicze.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Indianka – pramatka Islandczyków

Ostatnia aktualizacja: 19.11.2010 17:00
Kto pierwszy przywiózł Indianina do Europy? Hiszpanie chętnie oddadzą pierwszeństwo... Wikingom.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Języki rozprzestrzeniały się z mężczyznami

Ostatnia aktualizacja: 07.10.2011 00:01
Wśród naszych prehistorycznych przodków języki wędrowały wraz z mężczyznami, którzy podbijali nowe terytoria i wiązali się z miejscowymi kobietami - informują naukowcy.
rozwiń zwiń