W Wielki Czwartek we wszystkich kościołach milkną dzwony. Na znak żałoby zastępują je drewniane kołatki. Dawniej biegali z nimi po wsiach także mali chłopcy, robiąc hałas. W ten sposób, zgodnie z wierzeniami, wyganiano post i przepędzano diabła. W domach przygotowywano się zaś do Wielkanocy.
W dawnych czasach w Wielki Czwartek malowano pisanki i pieczono ogromne baby. - Jak opadła, to czasem kobiety wyrzucano z domu, bo na to szło mnóstwo drogich składników - takie baby mogły mieć dwie kopy jaj, czyli 120 żółtek - wyjaśnia Klara Sielicka-Baryłka z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
Z pamiętników kronikarzy wiadomo o tym, że czasami baby rosły tak wysoko, że trzeba było rozbierać piece, żeby ciasto wyjąć. W Wielki Czwartek malowano także pisanki. - Niegdyś ozdabianie jajek przybierało formę niemalże rytualną - zajmowały się tym kobiety, żaden mężczyzna nie mógł wchodzić do pomieszczenia, gdzie takie jajka zdobiono - tłumaczy Patryk Pawlaczyk z warszawskiego Muzeum Etnograficznego.
Jajka były ozdabiane różnymi technikami - malowane woskiem, gotowane w łupinach cebuli, korze dębu czy źdźbłach traw, wydrapywane ostrym rylcem, oklejane sitowiem lub resztkami włóczki. Według zwyczajów, wszystkie potrawy powinny być przygotowane wcześniej, a porządki w domach - skończyć się do wtorku. - Robiono różne dekoracje, na przykład wysypywano piaskiem wzory. Często ozdabiano też ogrody. W Austrii czy w Niemczech do dziś wiesza się pisanki na drzewach - podkreśla Klara Sielicka-Baryłka.
Wielki Czwartek to również czas rytualnych ablucji. Powszechnie obmywano się w rzekach i strumieniach. Wierzono, że tego dnia woda ma niezwykłe właściwości oczyszczające. Zwyczaj ten nadal jest praktykowany podczas misteriów Męki Pańskiej, które odbywają się w najważniejszych kalwariach. W Polsce najważniejszym centrum pątniczym jest Kalwaria Zebrzydowska w Małopolsce.
(IAR)
