Nauka

Pajęczy pas cnoty?

Ostatnia aktualizacja: 09.03.2007 11:57
Samce wielu gatunków pająków na ogół przypłacają tête à tête życiem. Wkrótce po spełnieniu swej powinności staja się kąskiem samicy. Z punktu widzenia "samolubnych genów" jest to dosyć ryzykowne - samica może znaleźć sobie innego partnera, odbyć z nim kopulację i nawet jeśli kolejny samiec też padnie jej łupem, jego nasienie będzie konkurowało z nasieniem pierwszego amanta.

A jest o co konkurować – jeden pakiet spermy wystarcza, żeby zapłodnić wszystkie jaja wyprodukowane przez samicę przez całe życie – przekazać swoje geny całemu jej potomstwu.Warto założyć jej więc "pas cnoty" – a ściślej rzecz biorąc "stopę cnoty"...

Narządy kopulacyjne samców wielu gatunków prządek umieszczone są na końcach odnóży – w czasie kopulacji samiec umieszcza końcówkę nogi w kieszonce na spermę na brzuchu samicy.

Od momentu kiedy zakradnie się i wejdzie pod sporo większą od siebie samicę, ma na wszystko kilka sekund, po tym czasie samica z reguły go atakuje. Działa w pośpiechu, a w pośpiechu o wypadek nietrudno - salwując się ucieczką, samiec łamie sobie końcówkę odnóża, która zostaje w kieszonce na spermę samicy.

W ten sposób, może nie do końca celowo, ale niewątpliwie bardzo skutecznie blokuje do niej dostęp kolejnym samcom – nie utrudniając jednak w żaden sposób dostępu do pakietu nasienia samicy.

Dzieje się tak w 80 procentach wypadków – nawet jeśli samcowi uda się uciec, z reguły ucieka już bez końca nogi (zawsze ma drugą - narządy  kopulacyjne samców pająków są bowiem parzyste).

Według doktor Gabrielle Uhl, odłamywanie końca odnóża może wcale nie być przypadkowe - szansa ucieczki samca, bez względu na to, czy pozbędzie się końca nogi, czy nie, jest podobna.

Podobny, nieco udoskonalony, system zabezpieczania przed "zdradą" opracowały w toku ewolucji inne pająki – opiera się na podobnej zasadzie, ale nie wymaga od samca tak wielkiego poświęcenia – po prostu razem ze spermą samiec wydziela do kieszonki samicy specjalny śluz, który zalepia do niej dostęp.

Dodatkowym potwierdzeniem celowości tego typu rozwiązań "antykoncepcyjnych" jest fakt, że spotyka się je tylko i wyłącznie u pająków, u których zatkanie otworu kopulacyjnego nie wpływa w żaden sposób na możliwość złożenia jaj przez samicę.

Jakub Urbański

Na podstawie: Behavioral ecology

Czytaj także

Pająk poprawny politycznie

Ostatnia aktualizacja: 13.10.2009 12:42
Nie je mięsa, nie poluje i opiekuje się potomstwem. Naukowcy odkryli dziwnego pająka.
rozwiń zwiń