Gromady galaktyk to zbiorowiska setek lub tysięcy galaktyk, otoczone olbrzymimi ilościami gorącego gazu i związane z masywnymi skupiskami ciemnej materii. To jedne z największych struktur we Wszechświecie. Badając je, można poznać ewolucję Wszechświata i próbować przewidzieć dalsze losy kosmosu.
W projekt zaangażowane są potężne, zasłużone teleskopy: Obserwatorium Rentgenowskie Chandra (zakres rentgenowski), Kosmiczny Teleskop Hubble'a (zakres widzialny), Karl G. Jansky Very Large Array (fale radiowe) oraz Giant Metrewave Radio Telescope (fale radiowe).
Zaprezentowano zdjęcia dwóch zbadanych w ten sposób gromad: MACS J0416.1-2403 (w skrócie MACS J0416) oraz MACS J0717.5+3745 (w skrócie MACS J0717). Pierwsza z nich znajduje się w odległości około 4,3 miliarda lat świetlnych od nas, a druga jest położona dalej, około 5,4 miliarda lat świetlnych od Ziemi.
Naukowcy zbadali panujące tam temperatury, turbulencje i fale uderzeniowe. W przypadku obiektu MACS J0416 badano też, czy obserwujemy zaczynające się zderzenie gromad, czy jego końcówkę. Wyniki najnowszych analiz sugerują, że to sytuacja przed zderzeniem.
Na obrazach drugiej z gromad, MACS J0717, uwagę przyciągają źródła poddane soczewkowaniu grawitacyjnemu, które znajdują się za gromadą galaktyk. Wszystkie soczewkowane radioźródła na zdjęciu znajdują w odległościach od 7,8 do 10,4 miliarda lat świetlnych. Gdyby nie soczewkowanie grawitacyjne, które zadziałało jak szkło powiększające, nie dostrzeglibyśmy tych obiektów. Wszystko wskazuje również na to, że w przypadku MACS J0717 obserwujemy zderzenie aż czterech gromad galaktyk.
Ziemia leży w Galaktyce Drogi Mlecznej, a ta z kolei - Lokalnej Grupie Galaktyk. Grupa ta rozciąga się na obszarze około 10 milionów lat świetlnych. Jest częścią supergromady Laniakea. W Grupie Lokalnej znajdują się też m.in. Galaktyka Andromedy oraz szereg mniejszych galaktyk satelickich, m.in. Obłoki Magellana.
(ew/PAP/NASA)
