Przeciwko niemu protestowało wielu polskich polityków, bowiem nie odnosił się do granicy polsko-sowieckiej z 1939 roku. W celu zawarcia umowy wojskowej, do ZSRR udała się misja z gen. Zygmuntem Bohuszem-Szyszko. 4 sierpnia zwolniono z więzienia na Łubiance w Moskwie gen. Władysława Andersa; 10 sierpnia został on nominowany przez Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego na stanowisko dowódcy Armii Polskiej w ZSRR.
12 sierpnia Prezydium Rady Najwyższej ZSRR ogłosiło dekret o tzw. amnestii dla obywateli polskich pozbawionych wolności na terytorium ZSRR. Wprowadzenie w życie tej decyzji wiązało się z ogromnymi trudnościami. Do wielu uwięzionych wiadomość w ogóle ta nie dotarła, chętniej uwalniano ludzi schorowanych i słabych fizycznie, nie ułatwiano dotarcia do celu – organizacji przejazdu, pobytu w miejscach etapowych, wyżywienia. Tylko dzięki licznym imiennym interwencjom udało się uzyskać zwolnienie wielu polskich obywateli.
Polsko-sowiecka umowa wojskowa została podpisana 14 sierpnia 1941. Planowano organizowanie: w Tatiszczewie – 5. Dywizji Piechoty, w Tockoje – 6. Dywizji Piechoty i Ośrodka Zapasowego Armii, w Buzułuku – Dowództwa Armii. Komisje mobilizacyjne wysłano też wprost do obozów jenieckich. Do 10 września przybyło około tysiąca oficerów i ponad 21 tysięcy podoficerów polskich. Warunki były bardzo ciężkie. Wszystkie obozy zostały przepełnione i część zmobilizowanych musiała kwaterować pod gołym niebem. Gdy gen. Anders złożył wizytę w Tockoje, żołnierze mieszkali wciąż w namiotach, brakowało podstawowego zaopatrzenia. W październiku Wielka Brytania obiecała dostarczyć pełne wyposażenie dla Armii Polskiej; sugerowano jej ewakuację z ZSRR do Iranu.
3 grudnia 1941 na Kremlu została podpisana przez gen. Sikorskiego i Stalina "Deklaracja Rządu Rzeczpospolitej Polskiej i Rady Związku Radzieckiego o przyjaźni i wzajemnej pomocy". Polski premier podpisał deklarację, świadom, że po zakończeniu wojny Sowieci nie zrezygnują z żądań granicznych w swej ekspansji na zachód. Podczas polsko-sowieckich rozmów wojskowych ustalono nowy stan Armii Polskiej na 96 tysięcy żołnierzy oraz wyrażono zgodę na ewakuację 25 tysięcy żołnierzy do Wielkiej Brytanii i na Środkowy Wschód. Ustalono, że cztery nowe dywizje będą na etatach brytyjskich.
14 grudnia 1941 w Tatiszczewie w garnizonie 5. Dywizji odbyła się defilada Armii Polskiej – oddziały maszerowały przed Naczelnym Wodzem w kufajkach, podartych płaszczach, dziurawych butach.
