Henryk Sienkiewicz
Section02
00:00
"Panie Wołodyjowski! Larum grają!", Ludwik Solski czyta fragment "Trylogii". Polskie Radio, 1933
16:31
Section03
Twórca narodowych mitów
Twórca narodowych mitów - Czytam Sienkiewicza. Dręcząca lektura. Mówimy: to dosyć kiepskie, i czytamy dalej. Powiadamy: ależ to taniocha - i nie możemy się oderwać. Wykrzykujemy: nieznośna opera! i czytamy w dalszym ciągu, urzeczeni. Potężny geniusz! - i nigdy chyba nie było tak pierwszorzędnego pisarza drugorzędnego. To Homer drugiej kategorii, to Dumas Ojciec pierwszej klasy - pisał Witold Gombrowicz w swoich "Dziennikach". więcej
Section04
Klasyk polskiej prozy
"Henryk Sienkiewicz posiadał od natury niezwykły dar słowa". Stefan Żeromski
Był ratunkiem w potrzebie

- Wskazywał narodowi prostą drogę. Był narzędziem Boga, by spełnić jego wolę. I on ją spełnił święcie, za pomocą słowa – słowa Ignacego Paderewskiego czyta lektor. (PR, 1996)

Melancholik w roli ojca narodu

- Paradoksem jest, że ktoś, kto w swojej twórczości nieustannie ucieka w marzenia, został przewodnikiem marzeń wszystkich Polaków - mówiła prof. Ewa Paczoska. (PR, 4.01.2016)

Budował poczucie tożsamości

- Wyzwalał z kompleksu polskości, przekonania, że jedynym naszym doświadczeniem jest katastrofa, strata państwa, depozyt rozbiorów - mówił prof. Ryszard Koziołek. (PR, 14.03.2016)

Wychowawca pokoleń

- W każdym pokoleniu bywaliśmy Skrzetuskim, Kmicicem, Wołodyjowskim, Zbyszkiem z Bogdańca – mówił Wiktor Trościanko w 50. rocznicę śmierci pisarza. (RWE, 1966)

Ratował nas od rozpaczy

- Zaznał triumfów co niemiara, ale triumf wśród polskich żołnierzy ewakuowanych do Szkocji w 1940 roku z Francji był chyba największy – uznał Zygmunt Nowakowski. (RWE, 2.07.1961)

Zawsze pisał dobrze

- Rodzice pisarza chcieli, żeby był lekarzem, nawet dostał się na studia medyczne, ale przeniósł się na wydział filozoficzno-historyczny – słyszymy w audycji. (PR, 16.09.2005)

Wspaniale konstruował tekst

- Kocham Sienkiewicza za język, którym niezwykle operował. Chcę wierzyć w historie przez niego opowiadane – mówił prof. Jerzy Bralczyk, językoznawca. (PR, 26.02.2016)

Oblęgorek – dar od narodu

- Moją pracę dla kraju kraj wynagradza w sposób najdoskonalszy i najzgodniejszy z nasza tradycją, bo wynagradza ziemią – pisał Henryk Sienkiewicz. (PR, 7.08.2000)

Wskrzesiciel bohaterskiej przeszłości

O pasjach myśliwskich, dworku w Oblęgorku i umiłowaniu wolności przez Henryka Sienkiewicza opowiadał Wacław Grubiński, pisarz i krytyk teatralny. (RWE, brak daty)

Zachwyt nad Sienkiewiczem

O kłopotach z dostarczeniem listu z Akademii Szwedzkiej, Nagrodzie Nobla, powodzeniu dzieł Sienkiewicza za granicą, adaptacjach filmowych i teatralnych. (PR, 12.12.1980)

Laureat Nagrody Nobla

- To zaszczyt dla syna Polski, o której głoszono, że umarła, a to jeden z tysiącznych dowodów, że ona żyje – mówił Henryk Sienkiewicz po odebraniu nagrody. (PR, 10.09.2001)

Międzynarodowa sława

- Sienkiewicz przetłumaczony był na 40 języków. Powieść "Krzyżacy" dwa razy przeczytał Ernest Hemingway – pogadanka literacka Zygmunta Nowakowskiego. (RWE, 30.07.1961)

To było trzęsienie ziemi

- Sienkiewicz był w 1903 roku instytucją kulturalną i wtedy w dyskusję światopoglądową wdaje się z nim młody Stanisław Brzozowski – mówił prof. Andrzej Mencwel. (PR, 14.04.1977)

Gombrowicz szarpany emocjami

- Walka z Sienkiewiczem to była gra o lewicowy wymiar polskiej kultury, uderzenie w kulturę renesansowego sarmatyzmu - mówiła prof. Maria Olszewska. (PR, 29.01.2015)

Był hipochondrykiem

- Pierwszy stworzyłem biografię Sienkiewicza, opierając się na jego listach - mówił prof. Julian Krzyżanowski, redaktor 60-tomowego wydania Sienkiewicza. (PR, 16.04.1976)

Tropami Sienkiewicza

Audycja o śladach Sienkiewicza na Podlasiu i Mazowszu – wizyta we wsi Lipków na skraju Puszczy Kampinowskiej, gdzie pojedynkował się Bohun z Wołodyjowskim. (PR, 13.08.1985)

Popełniła mezalians z Sienkiewiczem

Opowieść o najbliższych osobach pisarza - rodzicach, żonach, kuzynach, fragmenty pamiętników oraz wspomnienia Marii Korniłowiczówny, wnuczki pisarza. (PR, 29.03.1982)

Marie jego życia

O pochodzeniu i rodzinie Henryka Sienkiewcza oraz o kobietach jego życia opowiadała Barbara Wachowicz, autorka biografii pisarza. (PR, 15.02.2016)

Ostatni postój pana Henryka

Reportaż Anny Mieczkowskiej z podróży śladami pobytu Henryka Sienkiewicza w Szwajcarii, ostatnie lata pisarza i śmierć w hotelu w miasteczku Vevey. (RWE, 13.11.1963)

I nie doczekałem się wolnej Polski...

Wspomnienia o śmierci i uroczystym pogrzebie pisarza w Szwajcarii oraz o sprowadzeniu zwłok do Polski i pochowania Henryka Sienkiewicza na Wawelu. (PR, brak daty)

Section05
Dzieła kultowe
"Mam młode serce w starym ciele, a gdy czytam Sienkiewicza znakomite epopeje, wciąż mi bije serce zachwytem. Cóż to za cudowna rzecz. (…) Jestem nim zachwycony". Mark Twain
TRYLOGIAWIĘCEJ
QUO VADISWIĘCEJ
KRZYŻACYWIĘCEJ
W PUSTYNI I W PUSZCZYWIĘCEJ
Section08
Section09
Podróżnik, nowelista i publicysta
"Miłość rozumiem tak jak on, szukam tak samo jak on ostatniego na ból serca remedium w wyrazie: śmierć, to ja – to ten sam mój charakter! Cześć ci, mistrzu Henryku!". Stefan Żeromski
Poszukiwał spokoju

Sienkiewicz zabiegał o prywatność, w hotelach podawał fałszywe nazwiska. Gawęda prof. Andrzeja Gronczewskiego "Podróże Henryka Sienkiewicza", cz.1. (PR, 9.09.1996)

Był włóczegą i wagabundem

Ślubne perypetie pisarza z Marią Wołodkowiczówną oraz o potrzebnie podróżowania. Gawęda prof. Andrzeja Gronczewskiego "Podróże Henryka Sienkiewicza", cz. 2. (PR, 10.09.1996)

Zachwycał się światem

O sienkiewiczowskiej fenomenologii podróży, która ukształtowała legendę pisarza. Gawęda prof. Andrzeja Gronczewskiego "Podróże Henryka Sienkiewicza", cz. 3. (PR, 11.09.1996)

Jako chłopiec chciał być Napoleonem

Pierwszą podróż odbył pisarz do Wiednia w 1873 roku na wystawę dorobku narodów świata. Gawęda prof. Andrzeja Gronczewskiego "Podróże Henryka Sienkiewicza", cz. 4. (PR, 12.09.1996)

Korespondent w wielkim stylu

O etapach podróży z Polski do Ameryki i publikacjach "Listów z Ameryki". Gawęda prof. Andrzeja Gronczewskiego "Podróże Henryka Sienkiewicza", cz. 5. (PR, 13.09.1996)

Przełomowa podróż

Jak pobyt w Ameryce wpłynął na rozwój warsztatu pisarskiego? Gawęda prof. Andrzeja Gronczewskiego "Podróże Henryka Sienkiewicza", cz. 6. (PR, 16.09.1996)

Z Ameryki przywiózł Zagłobę

Prototypy swoich późniejszych postaci Sienkiewicz spotkał w podróży po Ameryce. Gawęda prof. Andrzeja Gronczewskiego "Podróże Henryka Sienkiewicza", cz. 7. (PR, 17.09.1996)

Nie pokochał Paryża

Pobyt pisarza w Paryżu w 1878 roku, wyprawa do Normandii oraz trudy podróży. Gawęda prof. Andrzeja Gronczewskiego "Podróże Henryka Sienkiewicza", cz. 8. (PR, 18.09.1996)

Praca pod presją

Choroba żony, poszukiwanie lekarzy w Europie i trudach pracy pisarskiej w tym czasie. Gawęda prof. Andrzeja Gronczewskiego "Podróże Henryka Sienkiewicza", cz. 9. (PR, 19.09.1996)

Zafascynowała go Ameryka

- Rozkochał się w amerykańskiej wolności i demokracji. Zachwycał się Amerykanami i ich przewagą nad Europejczykami – mówił prof. Lech Ludorowski. (PR, 5.08.2016)

Wypalał setki papierosów

- Sienkiewicz "orał" w gazetach przez 10 lat, żył w pośpiechu od odcinka do odcinka, choć tego nienawidził – mówił Zygmunt Nowakowski. (RWE, 1961)

Sienkiewicz w kieracie

- W felietonach widać talent, ale nie widać w nich Sienkiewicza - o cotygodniowych kronikach pisarza w "Gazecie Polskiej" mówi Zygmunt Nowakowski. (RWE, 9.07.1961)

Los pielgrzyma

O emigracji polskiej po powstaniu listopadowym i znaczeniu "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza w noweli "Latarnik". (PR, 11.06.2003)

Section10
Wspominają pisarza
"W każdym narodzie rodzą się geniusze, których geniusz narodu skupia swoje siły. Stoją wobec świata jako reprezentanci ducha narodu. Strzegą pamiątki narodu z dni dawnych, ale na to, by wzmocnić jego nadzieję przyszłości". Stefan Żeromski
To była taka postać od święta

- Matka w dzieciństwie widziała ojca od czasu do czasu. Ona się wychowywała u dziadków, a on był stale w rozjazdach - wspominała wnuczka pisarza Maria Korniłowicz. (PR, 2.07.1976)

Myśl mego dziada jest żywa

- Mój dziadek jest dla mnie wzorem do naśladowania tego, jak służyć Polsce – mówiła Maria Sienkiewicz. Wnuczki wspominają Henryka Sienkiewicza, (PR, 6.10.1996)

Wygładzał ludzkie troski

Rodzinne wspomnienia, anegdoty o słynnym dziadku przedstawiała Maria Korniłowiczówna, wnuczka pisarza, z okazji 50. rocznicy śmierci pisarza. (PR, 10.11.1966)

Jego opinie nie znajdowały sprzeciwu

- Do swoich słuchaczy mówił głosem swobodnym i spokojnym, raczej nie donośnym, nie zapalając się przy tym zupełnie - wspominał płk Konrad Libicki. (RWE, 30.05.1976)

Grałem dla niego tango

- Dostałem od niego egzemplarz "W pustyni i w puszczy" z podpisem, co było dla mnie jedną z najcenniejszych pamiątek – wspominał Stanisław Baliński, poeta. (RWE, 26.12.1967)

Pokrzepiciel serc polskich

- Jako pokrzepiciel serc rehabilitował przeszłość, przywracał sens walce o wolność, wskrzeszał radość życia – mówiła Zofia Kossak-Szczucka o Sienkiewiczu. (PR, 10.11.1966)

Pokazywał romantyczną przeszłość

Jarosław Iwaszkiewicz mówi o sile Sienkiewicza i odczytuje swój felieton napisany w 10. rocznicę śmierci Sienkiewicza pt. "Czytanie Sienkiewicza". (PR, 10.11.1966)

Pisał dla Polski

- Jest coś w tym pisarzu, co garnie do niego nas i obcych – mówił Jan Parandowski, pisarz i prezes polskiego PEN Clubu z okazji 50. rocznicy śmierci pisarza. (PR, 10.11.1966)

Mówiliśmy do niego "wuju"

Był bardzo pracowity. Pisał wszędzie. Dużo podróżował. Był serdeczny, ale trochę nieśmiały – pisarza wspominają kobiety z rodziny, m.in. wnuczka i żona syna. (PR, 5.07.1973)

Nie pamiętam go nigdy uśmiechniętego

- Był niewysoki, dość okrągły, o jasnych blond włosach i poważnych smutnych oczach za złotymi okularami - mówił Jan Jundziłł Baliński, syn przyjaciela poety. (RWE, 30.05.1976)

Pierwsze spotkanie

- Jego sława była tak wielka, że siedzenie blisko niego wydawało się zaszczytem, starałam się uchwycić każe jego słowo – wspominała Janina Żółtowska. (RWE, 30.05.1976)

Baliśmy się go panicznie

- Brał dzieci za ręce, sprawdzał czystość paznokci, pytał, czy wymyliśmy uszy i zęby - wspominała jedna z pracownic Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. (RWE, 30.05.1976)

Rosjanie zabronili przemawiać

- Odsłonięcie pomnika Mickiewicza odbywało się w zupełnej ciszy. Sienkiewicz zdjął kapelusz, a za nim wszyscy odkryli głowy - mówił Jan Fryling. (RWE, 30.05.1976)

Prośba mieszkańców Czech

- Trumnę ze zwłokami, w drodze ze Szwajcarii do Polski, zatrzymano na dzień w Pradze. Czesi oddali hołd ulubionemu pisarzowi - wspominał Zdzisław Szczerbiński. (RWE, 30.05.1976)

Section12
Zbiory archiwaliów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie związanych z Henrykiem Sienkiewiczem prezentuje dr Marta Kacprzak
Zbiory archiwaliów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie związanych z Henrykiem Sienkiewiczem prezentuje dr Marta Kacprzak więcej
Section13
Polecane serwisy
Section20