Polska Marynarka w II Wojnie Światowej

Tadeusz Morgenstern-Podjazd - kapitan ORP "Wicher"

Ostatnia aktualizacja: 16.06.2017 06:04
Był jednym z twórców Marynarki Wojennej w II Rzeczpospolitej. Jako kapitan flagowego kontrtorpedowca ORP "Wicher" towarzyszył Józefowi Piłsudskiemu w jego podróży na Maderę. Marszałek miał do niego pełne zaufanie. Osobiście powierzył mu istotną dla prestiżu Polski misję.
Audio
  • Akcja kontrtorpedowca "Wicher" - audycja dokumentalna Eugeniusza Romiszewskiego, dotycząca obrony praw Rzeczypospolitej w Wolnym Mieście Gdańsku w 1932 roku z udziałem Tadeusza Podjazd-Morgensterna. (RWE, 12.05.1968)
Promocja w Szkole Podchorążych Marynarki Wojennej w Gdyni. Komendant szkoły kmdr Tadeusz Mogenstern-Podjazd odczytuje rozkaz nominacyjny przed wręczeniem dyplomów.
Promocja w Szkole Podchorążych Marynarki Wojennej w Gdyni. Komendant szkoły kmdr Tadeusz Mogenstern-Podjazd odczytuje rozkaz nominacyjny przed wręczeniem dyplomów.Foto: NAC

5 października 1973 zmarł , dowódca okrętów wojennych II Rzeczpospolitej, m.in. ORP "Błyskawica" i ORP "Wicher".

Przyszły kontradmirał przyszedł na świat w spolonizowanej rodzinie niemieckiej. Urodził się 9 listopada 1895 w Czerniowcach. Po ukończeniu gimnazjum studiował na Wydziale Prawa na Uniwersytecie Lwowskim.

W trakcie I wojny światowej służył w marynarce Austro-Węgier. W 1918 roku zgłosił się do Wojska Polskiego. Początkowo pełnił funkcje administracyjne w dowództwie floty. Na morze powrócił jako pierwszy oficer na kanonierce ORP "Komendant Piłsudski". W 1922 roku objął dowództwo nad trałowcem ORP "Jaskółka". Niedługo później objął stanowisko wykładowcy w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej. Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku dowodził kolejno ORP "Krakowiak" i ORP "Wicher".

Gdy pełnił służbę na tym drugim okręcie, otrzymał od Józefa Piłsudskiego zadanie specjalne, które mogło zakończyć się incydentem na skalę międzynarodową.

- Na ewentualne incydenty ze strony Gdańska miałem odpowiadać wszystkimi dostępnymi środkami, w tym bronią – wspominał sprawę kontradmirał Tadeusz Podjazd-Morgenstern.

Czego dotyczyła misja "Wichra" w Zatoce Gdańskiej? Posłuchaj audycji.

Na krótko przed wybuchem II wojny światowej został komendantem Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej w Bydgoszczy. 1 września 1939 Podjazd-Morgenstern otrzymał rozkaz natychmiastowej ewakuacji podległych mu kadetów do Pińska. 23 września opuścił Polskę i przedostał się do Paryża.

W 1941 roku miał objąć stanowisko szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej, ostatecznie jednak piastował stanowisko jego zastępcy.

Po zakończeniu wojny zdecydował się pozostać na emigracji, gdzie pełnił od 1949 roku funkcję prezesa Stowarzyszenia Marynarki Wojennej oraz publikował w polonijnych czasopismach o tematyce marynistycznej.

Był darzony przez Marszałka dużym zaufaniem. To dowodzony przez niego okręt "Wicher" dowiózł Piłsudskiego na jego najdłuższy urlop na Maderze w 1931 roku. Wspomnieniami związanymi z Komendantem dzielił się na antenie Radia Wolna Europa. Posłuchaj tych audycji w serwisie specjalnym "Radia Wolności".

Kontradmirał Tadeusz Podjazd-Morgenstern zmarł 5 października 1973 roku.

bm