"Mrówki" w swojej narracji zestawiają i opisują dwa światy, dwa mikroorganizmy. Świat zwierząt - mrowisko i świat ludzi - rodzinę, jako podstawową komórkę społeczną. Równocześnie i identycznie, niezależnie od różnic między tymi światami, Jasnorzewska ukazuje dramat jednostek. Skrzydlatych, pełnych nadziei i miłości mrówek oraz kobiet, które nie zgadzają się na sprowadzenie ich istnienia tylko do narzędzia służącego rozmnażaniu i reprodukcji gatunku.
KULISY NAGRANIA SŁUCHOWISKA "MRÓWKI":
Problemy, które rozważa poetka i z którymi mierzą się zarówno mrówki jak i ludzie, dotyczą relacji pomiędzy jednostką a jej obowiązkami i prawami względem społeczeństwa i świata, w którym funkcjonuje.
Pierwszy i trzeci akt dramatu rozgrywa się w mrowisku, drugi w świecie ludzkim. Obydwa mikrokosmosy łączy mrowisko, które znajduje się w przydomowym ogródku Giny i Kajetana, małżeństwa którego losy śledzimy w jednym poświęconym sprawom ludzkim akcie. Baśniowa konwencja dramatu umożliwia wielość interpretacji i stanowi o sile oraz uniwersalności utworu.
Anna Cieślak, Marcin Januszkiewicz, Ewa Dałkowska i Elżbieta Nagel w słuchowisku "Mrówki" /fot. Magdalena Trzaska
Niektórzy recenzenci, współcześni Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, zwracali również uwagę na profetyczność "Mrówek". Odczytanie dramatu i uporządkowanego świata mrówek jako zapowiedź nadchodzącego faszyzmu oraz krytyczny komentarz w dyskusji o przemianach dwudziestowiecznego społeczeństwa w totalitarne państwo mrówek, które w finale trzeciego aktu ulega zagładzie wydaje się jednoznaczną zapowiedzią wojny, która wybuchła trzy lata po premierze sztuki.
Andrzej Brzoska, Aleksandra Głogowska, Anna Cieślak, Marcin Januszkiewicz, Elżbieta Nagel, Marzena Trybała, Ewa Dałkowska i Ewa Ziętek w słuchowisku "Mrówki" /fot. Aleksandra Głogowska
Napisany ponad 90 lat temu dramat zadaje nadal aktualna pytania. Wzrost totalitaryzmów i autorytaryzmów związany z kryzysami ekonomicznymi i migracyjnymi jest doświadczeniem współczesnego świata. Dyskusja o roli kobiet w życiu społecznym i ich prawie o samostanowieniu jest ciągle obecna w debacie publicznej. W "Mrówkach" odnajdziemy bieżące i współczesne pytania oraz dylematy, z którymi mierzy się teraz świat.
Maria Jasnorzewska-Pawlikowska "Mrówki"
adaptacja i reżyseria: Aleksandra Głogowska
reżyseria dźwięku: Andrzej Brzoska
Muzyka: Marcin Nierubiec
Kierownictwo produkcji: Beata Jankowska
Obsada:
Ewa Dałkowska, Ewa Ziętek, Marzena Trybała, Anna Cieślak, Elżbieta Nagel, Marcin Januszkiewicz
9 lipca 2025 roku przypada 80. rocznica śmierci jednej z największych polskich poetek – Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Tomiki z wierszami Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej nadal są wznawiane, czytane i tłumaczone m.in. na języki angielski, niemiecki, francuski, włoski, rosyjski, szwedzki, chiński, japoński i hindi, czyniąc z niej, obok Wisławy Szymborskiej, najchętniej przekładaną polską autorkę w historii. Dlatego Senat przekonany o szczególnym znaczeniu dorobku twórczego poetki, ogłosił rok 2025 Rokiem Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.
Słuchowisko "Mrówki" emitowane było w sobotę (4 stycznia 2025) po godz. 21.00 na antenie Programu 1.
Czytaj także:
Teatr Polskiego Radia zajmuje się produkcją i emisją słuchowisk według oryginalnych scenariuszy i adaptacji radiowych dramatów scenicznych, powieści, reportaży.
Od 1988 roku zespół Teatru Polskiego Radia wręcza nagrodę Wielki Splendor za najlepsze kreacje w słuchowiskach oraz twórczy wkład na rzecz rozwoju i umacniania rangi radia artystycznego w Polsce.
Od 2001 roku w Sopocie odbywa się Festiwal Teatru Polskiego Radia i Telewizji Polskiej "Dwa Teatry", podczas którego prezentowane są najlepsze słuchowiska oraz spektakle telewizyjne. W trakcie festiwalu przyznawana jest Wielka Nagroda Festiwalu "Dwa Teatry" za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Teatrze Telewizji.
***
Teatr Polskiego Radia/mt
