1 stycznia 1981 roku obchodzony był XIV Światowy Dzień Pokoju. Papież wygłosił orędzie "Chcesz służyć sprawie pokoju - szanuj wolność".
"Solidarność" u papieża
W dniach 15-18 stycznia 1981 Ojciec Święty przyjął w Watykanie delegację "Solidarności". Spotkał się między innymi z Lechem Wałęsą. W sali Konsystorza Jan Paweł II wygłosil przemówienie "Nie przeciwko komukolwiek, lecz ku wspólnemu dobru".
31 stycznia 1981 Jan Paweł II mianował bp Jean-Marie Lustigera arcybiskupem Paryża.
W dnach 16-27 lutego 1981 papież odbył 9 podróż zagraniczną. Objęła ona Pakistan, Filipiny, wyspę Guam (USA), Japonię i Alaskę (USA).
9 maja 1981 Jan Paweł II ustanowił Papieską Radę ds. Rodziny.
Zamach
13 maja około godziny 17.19 papież został ciężko zraniony na placu św. Piotra przez tureckiego zamachowca Mehmeta Ali Agcę. Jan Paweł II został przewieziony do kliniki Gemelli i operowany. Na Placu św. Piotra wierni trwali w nieustannej modlitwie za zdrowie papieża. Czuwania modlitewne odbywały się na całym świecie. 17 maja za pośrednictwem radia, zgromadzeni na Placu św. Piotra usłyszeli pierwszy raz od zamachu słowa papieża, który powiedział między innymi: "Modlę się za brata, który mnie zranił, a któremu szczerze przebaczyłem".
28 maja w Warszawie zmarł kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski. Papież wystosował specjalny list do Polaków, który został odczytany w trakcie uroczystości pogrzebowych.
3 czerwca Jan Paweł II powraca do Watykanu z kliniki Gemelli. Niestety, z powodu infekcji wirusowej 20 czerwca wraca do szpitala.
7 lipca bp Józef Glemp został arcybiskupem gnieźnieńskim, warszawskim i prymasem Polski. Z okazji nominacji papież wysłał list odczytywany w kościołach, w którym wspominał zmarłego Prymasa: "Stał on się w naszych czasach, w ciągu trzydziestu lat swej duszpasterskiej posługi, autentycznym świadkiem Chrystusa pośród ludzi, stał się nauczycielem i wychowawcą w duchu prawdy o człowieku i – podczas, gdy nauczał nas i wypełniał swoje duszpasterskie zadania – starał się, na podobieństwo Chrystusa i Jego Matki – służyć ludziom i Narodowi, których dobry Bóg postawił na drodze jego misji".
22 lipca Mehmet Ali Agca został uznany za winnego i skazany na dożywocie.
14 sierpnia Jan Paweł II opuścił klinikę Gemelli i po uroczystości Wniebowzięcia Matki Bożej udał się na rekonwalescencję do Castel Gandolfo.
Pierwsza encyklika społeczna
15 września ukazała się 3 encyklika Ojca Św. "Laborem exercens". We wstępie papież podkreślił, że encyklikę chce poświęcić nie tyle samej pracy, ile człowiekowi w kontekście jego pracy. Pisał, że obowiązkiem każdego człowieka jest rozwijanie we własnym zakresie nauki i techniki, kultury i moralności, a praca ma właśnie służyć temu rozwojowi. Papież podkreślał, że "Praca jest jednym z tych aspektów, aspektem odwiecznym i pierwszoplanowym, zawsze aktualnym i wciąż na nowo domagającym się, by o niej myśleć i świadczyć. Coraz to nowe bowiem powstają pytania i problemy, coraz nowe rodzą się nadzieje, ale także obawy i zagrożenia, związane z tym podstawowym wymiarem ludzkiego bytowania, z którego życie człowieka jest zbudowane na co dzień, z którego czerpie właściwą sobie godność, ale w którym zawiera się zarazem nieustająca miara ludzkiego trudu, cierpienia, a także krzywdy i niesprawiedliwości, sięgających głęboko w życie społeczne w obrębie poszczególnych narodów i w zakresie międzynarodowym".
25 września w oficjalnym pisemnym werdykcie z procesu Agcy zasugerowano, że istniał spisek na życie papieża.
25 listopada kardynał Joseph Ratzinger (papież Benedykt XVI) został mianowany prefektem Kongregacji Nauki Wiary.
8 grudnia Jan Paweł II poświęcił ikonę Maryi, Matki Kościoła - pierwszy wizerunek maryjny na Placu św. Piotra. Wydał też, list apostolski "Beata Hedvigis" ustanawiający Papieską Akademię Teologiczną w Krakowie.
Apel o narodowy dialog
W nocy z 12 na 13 grudnia gen. Jaruzelski wprowadził w Polsce stan wojenny i wydał nakaz internowania tysięcy działaczy "Solidarności". 17 grudnia podczas mszy św. w Bazylice św. Piotra papież modlił się "za naród Polski, tak ciężko doświadczony w ostatnich dniach…", a 18 grudnia wysłany został list papieski do gen. Jaruzelskiego, w którym, papież nalegał na położenie kresu przemocy i rozpoczęcie narodowego dialogu. 24 grudnia Jan Paweł II zapalił świecę w oknie na znak solidarności z narodami cierpiącymi, m.in. z Polską.
Na podst."Ilustrowanego kalendarium Wielkiego Pontyfikatu"
