Skansen – to potoczne określenie muzeum na wolnym powietrzu. Jego celem jest prezentowanie kultury ludowej danego regionu i ekspozycja obiektów zabytkowych i dziedzictwa materialnego. Nazwa ta zarezerwowana jest dla pierwszego tego typu miejsca, stworzonego przez szwedzkiego pedagoga i badacza folkloru, Artura Hazeliusa, który pierwszy założył pierwszy skansen w Sztokholmie, w roku 1891.
Dzięki modzie na budowanie skansenów powstało miejsce, które zbiera zabytki dziedzictwa materialnego i architektury drewnianej z terenów obecnej północno-wschodniej Polski. Dziś mieści się w Olsztynku, ale ta przygoda zaczyna się gdzieś indziej...
Muzeum Budownictwa Ludowego - Park Etnograficzny w Olsztynku
- W Królewcu, w 1913 roku, to muzeum zostało założone przez Richarda Dethlefsena, prowincjonalnego konserwatora zabytków i regionalistę. Dlaczego skansen został założony? Między innymi dlatego, że po inwentaryzacjach zabytków w Prusach Wschodnich, zorientował się, że zanikają pewne typy budowli, a on on postanowił, że trzeba zachować je dla potomnych - mówiła Ewa Sączawa, pracownik muzeum, oprowadzając nas po terenie. - Mamy tu kilka regionów, z których są chałupy w naszym muzeum: Warmia, Mazury, Powiśle - czyli Oberland, i Mała Litwa, inaczej zwana Pruską. W Królewcu był jednak tworzone kopie budowli, a nie przenoszono tam oryginalnych chałup. Korzystano że żyli wtedy jeszcze budowniczowie, którzy takie kopie potrafili wykonać.
Skąd Olsztynek?
Muzeum Budownictwa Ludowego - Park Etnograficzny w Olsztynku
Historia muzeum jest więc nieco pogmatwana, bo początki sięgają 1909 roku, kiedy to w Królewcu zapadła decyzja o utworzeniu muzeum architektury wiejskiej. Potem jednak postanowiono skansen rozbudować, a potrzeba było do tego więcej przestrzeni. Ze względu na ograniczoność terenu Królewieckiego Ogrodu Zoologicznego zdecydowano o przeniesieniu obiektów do Olsztynka, w którego okolicach znajdowało się mauzoleum prezydenta Rzeszy, feldmarszałka Paula Hindenburga i które stało się miejscem licznych wycieczek z Niemiec. Muzeum architektury wiejskiej miało podnieść atrakcyjność okolicy. Wybór padł na Olsztynek, Stąd w latach 1938-1942 przeniesiono tam skansen.
- To jest w ogóle zupełnie innych skansen niż gdziekolwiek indziej, bo mam ytu wielką różnorodność zabytków z różnych regionów. Miesza się tu historia wielu kultur, to jest wyjątkowe - tłumaczyła Ewa Sączawa.
Razem z nią mieliśmy okazję oglądać piękne chałupy, starannie wykonane, imponujące formą i kolorami wielkie domy, które dziś inspirują architektów z regionu. Szalunek, rygle, mur pruski, wystawka podcieniowa, ale także wystrój izb i niezwykle rozwiązania meblarskie i gospodarskie - to można podziwiać, zwiedzając budynki na terenie skansenu. Park zwiedzać można przez siedem dni w tygodniu, odbywa się tam wiele imprez tematycznych, a także duże święto na 15 sierpnia, przy którym królują zioła. Skansen to też prawdziwe gospodarstwo, dlatego można tam zobaczyć wiele zwierząt przy pracy i rytm obowiązków taki, jak na dawnej wsi.
Aleksandra Tykarska i Ewa Sączawa z Muzeum Budownictwa Ludowego - Parku Etnograficznego w Olsztynku
Dziękujemy za gościnę Muzeum Budownictwa Ludowego - Park Etnograficzny w Olsztynku
***
Tytuł audycji: folkowy Poranek Dwójki
Materiał: Aleksandra Tykarska
Data emisji: 8.07.2023
Godzina emisji: 8.50
