Jak co roku, można zgłaszać kandydatów do tej nagrody. Trafia ona do artystów tworzących w dziedzinach ludowych sztuk plastycznych i rękodzieła, literatury, śpiewu, muzyki instrumentalnej i tańca oraz organizatorów przedsięwzięć artystycznych upowszechniających folklor i sztukę ludową, animatorów, mistrzów, naukowców, badaczy, dokumentalistów, którzy – wzorem patrona nagrody – gromadzą i przekazują przyszłym pokoleniom wiedzę o kulturze ludowej.
W folkowym Poranku Dwójki o Nagrodzie rozmawialiśmy z jurorką konkursu, dr hab. Joanną Miksztym, pracowniczką poznańskiego Muzeum Etnograficznego.
- Nagroda imienia Oskara Kolberga za zasługi w dziedzinie kultury ludowej to najstarsze, najbardziej prestiżowe wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce. Przyznawana jest przez samego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jako etnograf, z obowiązku przypomnę, że patronem nagrody jest Oskar Kolberg – dziewiętnastowieczny etnograf, folklorysta, kompozytor. Osoba wyjątkowa w skali Europy – mówiła dr hab. Joanna Minksztym – Nagrodę ustanowiono w 1974 roku, więc ma już prawie pięćdziesiąt lat!
Nagroda im. Kolberga trafia do artystów wielu dziedzin zarówno tych zajmujących się kulturą niematerialną: od śpiewu i muzyki instrumentalnej poprzez poezję po taniec, jak i szeroko pojętą kulturą materialną: malarstwo, rzeźbę, wycinankarstwo, budowę instrumentów ludowych.
- Mamy także kategorię, co wydaje się nam bardzo intersujące – dodaje dr hab. Minksztym – dla organizatorów przedsięwzięć artystycznych, upowszechniających sztukę ludową. Wszelkich animatorów, mistrzów, naukowców, badaczy, dokumentalistów, którzy, wzorem Kolberga, gromadzą i przekazują przyszłym pokoleniom wiedzę o kulturze ludowej.
Wyróżnienie przyznawane jest w siedmiu kategoriach:
- twórcom z dziedziny: sztuki i rękodzieła ludowego, muzyki, tańca, śpiewu oraz budowy instrumentów ludowych;
- mistrzom tradycji;
- pisarzom i poetom ludowym;
- kapelom ludowym;
- zespołom folklorystycznym;
- badaczom, naukowcom, regionalistom, działaczom społeczno-kulturalnym, popularyzatorom;
- nagroda honorowa dla instytucji i organizacji działających na rzecz kultury ludowej.
TERMIN ZGŁOSZEŃ: 30 marca
Wyróżnienia honorowe otrzymują instytucje i organizacje szczególnie zasłużone dla rozwoju oraz popularyzacji polskiej sztuki ludowej i folkloru. Zgłoszenia kandydatur mogą nadsyłać instytucje kultury i nauki (w tym uczelnie wyższe i instytuty PAN), organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego oraz organizacje pozarządowe działające w sferze kultury. Dokumenty należy przesyłać do 30 marca 2022 roku na adres Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze, al. Jana Pawła II 11, 26-400 Przysucha.
Ponadto, poza wyróżnieniami przyznawanymi w powyższych 7 kategoriach, komisja Nagrody im. Oskara Kolberga przyzna także honorowy tytuł Ambasadora Kultury Tradycyjnej – wyróżnienie dla samorządowca, który w ciągu ostatniego roku w szczególny sposób wspierał rozwój kultury tradycyjnej w swoim regionie. Te zgłoszenia również przyjmowane są do 30 marca br. (najbliższa środa). Jednak w przeciwieństwie do innych te wysłać należy za pośrednictwem poczty elektronicznej (poprzez wypełnienie formularza na stronie konkursu). Zgłoszenie powinno zawierać dane kandydata, uzasadnienie kandydatury (maks. 4000 znaków), a także dane osoby zgłaszającej.
- Bardzo zachęcam do tego, by przy zgłaszaniu kandydatów, podsyłać filmiki pokazujące ich mistrzostwo. Zwłaszcza jeśli chodzi o śpiew, muzykę czy taniec. O ile w dziedzinach sztuki takich jak poezja czy malarstwo dostajemy utwory, dzięki którym możemy podjąć jak najbardziej sprawiedliwą decyzję, o tyle bez rzeczonych filmików w sferze tańca czy muzyki, jest to o wiele trudniejsze – apelowała dr hab. Joanna Miksztym.
Komisja jurorska obradować będzie w kwietniu. Ogłoszenie nagród planowane jest na przełom czerwca i lipca. Wręczenie nagród odbywa się niedługo później, w prestiżowych miejscach Warszawy, jak choćby Zamek Królewski.
Laureaci 45. Nagrody im. Oskara Kolberga 2020.
CZYTAJ TEŻ:
Fundacja "Dziedzictwo Nasze" z Węgorzewa z Nagrodą im. Oskara Kolberga
Oskar Kolberg. Kronikarz polskiego folkloru
Nagroda im. Oskara Kolberga dla dziennikarki Polskiego Radia Marii Baliszewskiej
Organizatorem konkursu jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a jego koordynacją zajmują się Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu oraz jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze. Regulamin oraz dokumenty niezbędne do zgłoszenia kandydatur w tegorocznej edycji Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” i więcej informacji o nagrodzie – jej patronie, misji, historii, organizatorach, towarzyszących wydarzeniach, a także dotychczasowych laureatach – można znaleźć na stronie internetowej konkursu.
Fundacja Dziedzictwo Nasze
W zeszłym roku
LAUREACI 46. Nagrody im. Oskara Kolberga 2021
Laureatami w dziedzinie plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego zostali w tym roku: śpiewaczka i twórczyni sztuk plastycznych Wanda Majtyka, skrzypek i trębacz Henryk Marszał, malarka i rzeźbiarka Stanisława Mąka, artystka specjalizująca się w kurpiowskich wycinankach Genowefa Pabich oraz tkaczka z Podlasia Bernarda Rość. Tytuł „Mistrza Tradycji” przyznano Marii Grzegorek, rozpowszechniającej znaną dawniej w Żywcu i okolicach sztukę tworzenia kwiatów, wieńców i ozdób choinkowych z bibuły i papieru. Od ponad trzydziestu lat Maria Grzegorek prowadzi warsztaty dla dzieci i młodzieży, jest też poetką i znaną w swoim regionie gawędziarką.
W kategorii „Pisarstwo ludowe” nagrodzono Andrzeja Dziedzinę Wiwera, autora utworów poetyckich i prozatorskich pisanych gwarą szczawnicką.
Maria Brylak-Załuska i Jolanta Danak-Gajda zostały docenione w kategorii „badacze, naukowcy i animatorzy”.
Za najlepszą kapelę ludową uznano w tym roku Orkiestrę Dętą ze Zdziłowic, a za najlepsze zespoły folklorystyczne - Zespół Śpiewaczo-Obrzędowy „Blinowianki” z Roztocza Zachodniego oraz Zespół „Gościszowianie” z województwa dolnośląskiego.
W kategorii stworzonej z myślą o instytucjach i organizacjach zasłużonych w opiece i upowszechnianiu kultury ludowej uhonorowano Fundację „Dziedzictwo Nasze” z Węgorzewa.
