Songhoy Blues – Héritage. Pustynne rumieńce

Malijscy muzycy z Songhoy Blues niezmiennie walczą z codziennością za pomocą muzyki, bez potrzeby sięgania po broń czy narzucania innym brutalnych zasad jakimi należy się kierować w życiu. Oni manifestują, komentują, a jak trzeba, gloryfikują rzeczywistość poprzez ludzką wrażliwość, czego dowodzą na swoim najnowszym wydawnictwie „Héritage”.   

Songhoy Blues

Foto: mat. promocyjne

Pochodzący z Timbuktu w północnym Mali muzycy z zespół Songhoy Blues w wyniku przejęcia władzy w 2012 roku przez dżihadystów oraz wprowadzenia tam prawa szariatu (m.in. zakazującego wykonywania muzyki), zostali zmuszeni do opuszczenia rodzinnego miasta i przeniesienia się do Bamako, gdzie założyli grupę. W stolicy Mali spotkało się czterech nad wyraz kochający muzykę artystów: gitarzysta Garba Touré (syn wieloletniego perkusisty Aliego Farka Touré), wokalista Aliou Touré, basista Oumara Touré i perkusista Nathanaël Dembélé. Tam odkrył ich Damon Albarn (Blur, Gorillaz, The Good, the Bad and the Queen) i bardzo szybko zaprosił członków Songhoy Blues do zagrania koncertu w Londynie. W Bamako szybko udało im się przyciągnąć uwagę przedstawicieli zarówno ludu z którego sami się wywodzą, czyli Songhoy, jak i Tuaregów.  

Songhoy Blues „Optimisme” uszami Michała Wieczorka

Songhoy Blues mają przeciw czemu protestować. Od ośmiu lat są uciekinierami, wewnętrznymi uchodźcami. Uciekli z okolic Gao i Timbuktu, z północno-wschodniego Mali podczas ostatniego powstania Tuaregów, szybko przejętego przez religijnych radykałów.

okładka płyty "Heritage" od Songhoy Blues

Trzy lata później Songhoy Blues wydali swój debiutancki album „Music in Exile” w katalogu brytyjskiej wytwórni Transgressive Records, zaś w Stanach Zjednoczonych nakładem Cult Records za pośrednictwem Atlantic Records. Przy „Music in Exile” pracował z nimi Nick Zinner, amerykański gitarzysta Yeah Yeah Yeahs. Płyta zebrała dobre recenzje, chociażby na łamach „The Guardiana”. Zespół został nominowany do nagrody „Best New Act” podczas Q Awards 2015, co też niejako dało im możliwość supportowania Alabama Shakes w Beacon Theatre w Nowym Jorku.

W tym samym czasie światło dzienne ujrzał również film dokumentalny „They Will Have to Kill Us First” w reżyserii Johanny Schwartz, pokazujący jak różni malijscy muzycy walczyli o przetrwanie w strasznych warunkach wojny domowej w zderzeniu z tym, co im zgotowali dżihadyści. Jednym z głównych bohaterów „They Will Have to Kill Us First” są właśnie muzycy z Songhoy Blues. Grali też przed Julianem Casablancasem i Damonem Albarnem. Jeszcze w tym samym roku wystąpili na kilku słynnych festiwalach, wśród nich Glastonbury, Bonnaroo, Latitude, Roskilde, Austin City Limits czy Green Man Festival. W kolejnych latach lista ważnych występów Songhoy Blues znacznie się wydłużyła. Wystąpili chociażby na Szczycie Klimatycznym ONZ w Central Parku w Nowym Jorku.

Ci, którzy obserwują karierę Malijczyków od początku doskonale wiedzą, że muzycy szli za ciosem i wydali dwie kolejne znakomite płyty: „Résistance” (2017) i „Optimisme” (2020).  Na początku tego roku doczekaliśmy się następnego rozdziału w historii Songhoy Blues w postaci albumu „Héritage”. Słychać już od pierwszej kompozycji „Toukambela”, że postanowili dokonać transgresji polegającej na przeniesieniu ostrego gitarowego pustynnego bluesa i funku z okresu „Résistance” w obszar akustycznego, intymnego grania.

„Héritage” został nagrany w Remote Records Studio i Studio Moffou w Bamako, z producentem Paulem Chandlerem. Okazuje się, że Songhoy Blues mają też dar do czerpania z niezwykłego bogactwa talentów muzycznych swego miasta. Oprócz niesamowitych gościnnych wokali - jeden z takich można usłyszeć w przepięknym utworze „Norou” – odzywają się inne tradycyjne instrumenty, takie jak kora, soku, kamalengoni, flet, ksylofon Senufo oraz instrumenty perkusyjne wykonane z tykwy. W gitarowych solówka w nagraniu „Dagabi” – i w innych fragmentach – wyraźnie czuć ducha Aliego Farka Touré. Szczęśliwie nie ma u Songhoy Blues przerostu ego nad treścią, który często objawia się niekończącym huraganem popisów instrumentalnych. Poza tym wnikliwe ucho wyłapie tu mnogość innych inspiracji skierowanych w stronę rodzimej tradycji, czyli ślady takamba - tańca Tuaregów, muzyki Wassoulou, muzyki Griotów czy tańca Senufo.

Jak powstawał album „Héritage”?

„Héritage” zaskakuje również wszelakimi formami wokalnymi, czy to solowymi partiami czy fantastycznymi chórkami, gdzie z tych wielogłosów wydobywa się niezwykle ciepły splot emocji, a słychać go dobitnie w kapitalnej, hipnotycznej balladzie „Boutiki” czy w zaśpiewanym w duecie z Rokią Koné w „Norou”. Pamiętając pierwsze nagrania Songhoy Blues z czasów „Music in Exile” i kiedy wkładano ich do szufladki z podpisem „Timbuktu Punk”, te najnowsze kompozycje mają w sobie dużo akustycznego radykalizmu, ale jakże szlachetnego. Idąc dalej tym tropem, to sami muzycy podsuwają nam pytanie: czy wyobrażamy sobie gitarę hawajską gdzieś pośród malijskiego pustkowia zalanego słońcem? Ależ tak! W „Boroterey” pustynne powietrze pociąga za hawajskie struny. W „Batto” wraca ta osłupiająca eteryczność jaką poznaliśmy w „Boutiki”. Oba fragmenty brzmią jak głęboko zakopane na lata klasyki, które dopiero teraz wydobyto na powierzchnię. W solówce elektrycznej gitary słychać echo jednego z ich idolów z okresu dorastania, wyraźnie przemawia brzmienie i technika gry Johna Lee Hookera.

Trudno znaleźć na „Héritage” słabe momenty. Wsłuchajcie się uważnie w utwory „Garibou” (pod takim samym tytułem ukazał się w 2023 roku film malijskiego reżysera Seydou Cissé), „Woyhenna” i „Issa”, by nie mieć żadnych wątpliwości, że właśnie doświadczamy jednej z płyt roku 2025. W tych końcowych kompozycjach transowe wokale (i ich współbrzmienia) oraz wyjątkowe gitary łączą się w jeden porywający strumień.

„Héritage” dość gwałtownie milknie, ale w umyśle i ciele przez długi czas rezonuje muzyka Songhoy Blues. Niezwykłe jest to, że otrzymaliśmy gęsty oraz intensywny materiał, a kiedy nasiąkamy ostatnimi akordami gitar w „Issa” nadpływa uczucie niedosytu i nieodparta myśl, jakby ten album dopiero się zaczynał a nie kończył. Malijczycy wznieśli się na wyżyny nie tylko w kwestii wykonania, instrumentalnej maestrii lecz także jako dojrzali kompozytorzy ostrzący swój muzyczny apetyt na więcej. I czego możemy być pewni, tylko oby szybciej niż za pięć lat!        

Łukasz Komła

Songhoy Blues

Héritage

Transgressive Records, 2025

Cała płyta na Bandcamp: https://songhoyblues.bandcamp.com/album/h-ritage-2

***

Więcej recenzji i felietonów - w naszych działach Słuchamy i Piszemy.