Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Polacy w Brazylii i Argentynie

Ostatnia aktualizacja: 01.12.2018 20:00
Płyta jest dokumentem zachowania języka i tradycji przez potomków polskich emigrantów z przełomu lat 80. i 90. XIX wieku, osiadłych Brazylii i Argentynie. To fascynujący dokument zachowania elementów dawnej ojczystej pamięci muzycznej i tradycji Polaków za Oceanem.
Muzyka Źródeł: Polacy w Brazylii i Argentynie
Muzyka Źródeł: Polacy w Brazylii i ArgentynieFoto: mat. pras. PR

Muzyka źródeł vol. 15 Polacy w Brazylii i Argentyny, Polskie Radio 2013

BRAZYLIA

1. Dzisiaj rano przy kościele
2. Czerwone jabłka, żółte orzechy
3. W zielonym gaiku
4. Marsz weselny
5. Mój wianeczku lawendowy
6. U mojej mamy w komorze
7. Złóżcie jej się, złóżcie
8. Mój wianeczek lawendowy
9. Venera Gauschesca
10. Dobry pani, dobry pan
11. Już tam grają i bębnują
12. Od Bytomskich Strzelców
13. Przeleciała przepióreczka
14. Raz, dwa, trzy - taniec 5 kroków

PARANA

15. Ej, kołem, kołem
16. Siwa gąska, siwa
17. Słoneczko wschodzi
18. Malena, kalena liścia zielonego
19. Dziękuję ja wam tatusiu
20. Siadaj, że siadaj
21. Kukułeczka kuka
22. Mój wianuszku lefantowy
23. Melodia oczepinowa
24. Przyśpiewki weselne
25. Cztery konie stoją w wozie
26. Melodia weselna
27. Przyśpiewki weselne
28. Soko - taniec
29. Sette passo - taniec
30. Gdzie jest czysta woda
31. Ja Ciebie kocham
32. W poniedziałek z rana
33. Latał ptaszek, latał
34. Miałem ja dziewczynę
35. Koło mego łogródeczka
36. Gdzieś bywał mój syrylisiu
37. Pod borem, pod lasum
38. Zielona ruta a owiec
39. Sette passo - taniec
40. Jak to na wojence ładnie
41. Barbaro błogosławiona
42. Gwiazdo śliczna, wspaniała
43. Przemowa drabów z kolędą
44. Pamiętaj człowiecze na Jezusa

ARGENTYNA

45. Dobranoc głowo święta 
46. Już teraz wszyscy wraz
47. Gorzkie żale
48. Godzinki
49. A kiedy przyjdzie ostatnia godzina
50. Hej, tam pod borem stoi topola

Płyta jest dokumentem zachowania języka i tradycji przez Polaków zamieszkujących stany: Rio Grande do Sul, Santa Caterina i Parana - potomków emigrantów z przełomu lat 80. i 90. XIX wieku. Prawie cała muzyczna tradycja Polaków z Brazylii i Argentyny nawiązuje ściśle do folkloru macierzystego. Zagadka zachowawczości kryje się w niezmiennym, żmudnym i ubogim trybie życia rolniczego, a pogodne usposobienie wykonawców wynika z braku konieczności lub przymusu zaniechania własnej tradycji w nowym środowisku. To fascynujący dokument pamięci muzycznej i tradycji Polaków za Oceanem.

Wśród zarejestrowanych na płycie 50 melodii przeważa styl wykonawczy i repertuar nawiązujący do Polski wschodniej i południowowschodniej. Dominują pieśni i tańce weselne: dostojne chodzone-polonezy z tekstem o metamorfozach panny młodej i szykowaniu posagu, przyśpiewkowe melodie mazurkowe, melodie o rytmice marszowej, w tym marsz weselny.

Obok pieśni i przyśpiewek weselnych na płycie prezentowane są pieśni obyczajowe, powszechne, wykonywane także w trakcie wesela, np. pieśń o wyborze męża, pieśni zalotne w rytmie walca, czy pieśń o "szanownym Jasińku" w rytmie mazurkowym.

Zbliżone wykonawczo i melodycznie do Polski centralnej i wschodniej są też pieśni religijne. Pieśni te zawierają rytmy chodzonego poloneza lub powolnego mazurka, nawiązują też do pieśni dziadowskiej, czy lamentacji.

Niektóre melodie zostały być może upowszechnione przez działającą w Brazylii w okresie międzywojennym szkołę, np. stare melodie balladowo - wojskowe, których tematem są wędrówki wojenne, wydarzenia powstańcze (śląskie), czy perypetie miłosne.

Wśród Polaków w Argentynie pieśni religijne to główny nurt rodzimej tradycji muzycznej. Tylko jedna świecka pieśń (popularny walc) reprezentuje polski folklor muzyczny z Argentyny. Jedynie sześć przykładów świadczy o wymianie muzycznej ze światem zewnętrznym - trzy nawiązania niemieckie i trzy brazylijskie.

Wyboru materiału i jego opracowania dokonały Elżbieta Strzelecka-Waszkiewicz i Anna Szewczuk-Czech.

Zobacz więcej na temat: muzyka tradycyjna