Jury przyznało nagrodę za ciekawe przybliżenie folkloru dziecięcego regionu Biskupizny. Album prezentuje tradycyjny repertuar dziecięcy (piosenki, wyliczanki, rymowanki) wykonywany w lokalnej gwarze przez dzieci i młodzież z zespołów biskupiańskich z Krobi oraz Starej Krobi. Pieśni uzupełniają opowieści mistrzów: Rozalii, Teresy i Stanisława Biernatów, Marii Bujak i Anny Chudej, którzy wspominają czasy dzieciństwa. Płyta obrazuje dbałość o przekazanie młodemu pokoleniu miejscowej tradycji i troskę o jej kontynuację.
Biskupizna to mikroregion etnograficzny w południowo-zachodniej Wielkopolsce. Składa się z kilkunastu miejscowości wokół Krobi. Ziemie te, od XIII wieku aż do rozbiorów, stanowiły własność biskupów poznańskich, co dało początek nazwie oraz poczuciu odrębności wśród mieszkańców. Na Biskupiźnie do dziś zachowała się unikalna kultura ludowa, przejawiająca się w barwnych strojach ludowych, muzyce, żywiołowych tańcach, przyśpiewkach oraz zwyczajach. Tradycje te nadal są pieczołowicie pielęgnowane, jednak z biegiem lat i przeobrażeniami otaczającej nas rzeczywistości, zmienia się sposób ich przekazywania kolejnym pokoleniom - oprócz naturalnych sytuacji sprzyjających transmisji tradycji, dzieje się to w grupach i zespołach działających przy placówkach oświatowych. Są to przede wszystkim: Dziecięcy Zespół Biskupiański z Przedszkola Samorządowego "Pod Świerkami" w Krobi, Dziecięcy Zespół Biskupiański przy Szkole Podstawowej im. prof. J. Zwierzyckiego w Krobi oraz Zespół "Młodzi Biskupianie" przy Szkole Podstawowej im. Ziemi Biskupiańskiej w Starej Krobi. W grupach tych instytucjonalnie wspiera się edukację oraz kultywowanie miejscowych tradycji i to właśnie młodzi Biskupianie z tych zespołów stali się głównymi bohaterami niniejszego wydawnictwa.
Podczas pracy nad płytą przyświecała nam idea połączenia wszystkich sił wspierających pielęgnowanie kultury lokalnej: zarówno instytucjonalnych, oddolnych, jak i zewnętrznych . Nie obyło się więc bez pomocy placówek oświatowych, ale przede wszystkim Biskupian, mistrzów tradycji i lokalnych depozytariuszy tradycji kulturowych Biskupizny, wpisanych w 2016 roku na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Podczas prac nad realizacją płyty odbywały się również moderowane warsztaty śpiewu tradycyjnego przy czynnym współudziale pani Anny Chudej, na których, bezpośrednio ze źródła, młodzi Biskupianie przyswajali sobie repertuar i technikę wokalną.
Lista utworów
- Słuońce, słuońce (piosenka) Mikołaj Andrzejczak
- Pasanie gusek (wspomnienie) Anna Chuda
- Jak sobie pośpiywóm (piosenka) Anna Chuda
- Gyś, gyś, gyś siodłato (piosenka) Natalia Obroślak
- Gysi źróm (piosenka) Paulina Andrzejewska
- Faska na stowie (wspomnienie) Rozalia Biernat
- Gyś wuodóm (piosenka) Emilia Nowak
- Nad stawym pasłam guseczki (piosenka) Anna Chuda
- O guskach i byku (wspomnienie) Maria Bujak
- Ele mele dudki (wyliczanka) Bartosz Kurpisz
- Tańcowoł Kuba w siyni (piosenka) Michalina Kordus
- Entliczek pyntliczek (wyliczanka) Bartosz Czwojda
- Mój uojciec wielki (piosenka) Tobiasz Olejniczak
- Mój uojciec wielki (melodia instrumentalna) Kazimierz Nowak
- Miołym ci jo stuodołeczke (piosenka) Maksymilian Kasprzak
- W póniedziałek (rymowanka) Tomasz Pazoła
- Miała matka syna (piosenka) Paulina Andrzejewska
- Na stodole świta (piosenka i melodia instrumentalna) Stanisław Biernat, Kazimierz Nowak*
- Puowiedziały kuowolewe dzieci (piosenka) Tymoteusz Duda
- W piłke sie kuło, a łobuzy to kółko i kijoszek (wspomnienie) Teresa Biernat, Rozalia Biernat, Kazimierz Nowak
- Jedyn, dwa, kupiuuł psa (wyliczanka) Vanessa Szczepaniak
- Muoja babulinka (piosenka) Michalina Kordus
- Póć kuoza duo dóm (piosenka) Anna Bartkowiak
- A tyn Maciek kuozy gnoł (piosenka) Zofia Selwod
- Gysi, kruowy i chłopoki na kuoniach (wspomnienie) Stanisław Biernat
- Wybiyroł sie sokół (piosenka)Weronika Glinkowska, Maja Włodarczyk
- Ecie pecie (wyliczanka) Zuzanna Kukla
- Puod Warszawóm (piosenka) Zofia Niewmierzycka
- Siedzi ptoszek na ulicy (zabawa) Przedszkolaki z Krobi**
- Ele ele rabe (wyliczanka) Wiktoria Ratajczak
- Gulik w lesie (piosenka) Antonina Olejnik
- Tam pod buorym (piosenka) Wiktoria Konieczna
- Za stodołóm, za patykiym (rymowanka) Karolina Bogusz
- Wuoda ze ściany i nasadzanie kuurek (wspomnienie) Teresa Biernat
- Kuurce gruosz (piosenka) Wiktoria Jańczak
- Uciekła mi kuura w las (piosenka) Antonina Olejnik
- Siwy kuoń (melodia instrumentalna) Mikołaj Andrzejczak***
- Piszczołki z wiyrzby (wspomnienie) Teresa Biernat, Rozalia Biernat, Kazimierz Nowak
- U mojego fartuszka (piosenka) Teresa Biernat
- Ty groczyku żebyś móg (piosenka) Dorota Sierpowska
- Grecie dudki a wesoło (piosenka) Weronika Bąk
- W uogródeczku kwiaty kwitnóm (piosenka) Julia Kowalik
- Niejedna dróżeczka duo ziela (piosenka) Julia Duda
- Uciekała przepióreczka w proso (piosenka) Michalina Kordus
- Bawili sie byle czym (wspomnienie) Monika Śląska
- Lampeczka zgasła (rymowanka) Antoni Hałas
- Ucieszóno, że takie cosiś widziała (wspomnienie) Maria Bujak
- Przepuszczamy mosty (zabawa) Maja Maślankowska, Angelika Pazoła, Anna Sarbinowska
- Ślepo bobka (wspomnienie) Anna Chuda
- Kasia, Marysia rum tum tum (wyliczanka)Nikola Bartkowiak, Zofia Dolińska
- Jaś w ogródku grabił (piosenka) Monika Nowak, Kornelia Śląska
- Siedzi anioł w niebie (zabawa) Antoni Hałas, Rozalia Jankowska
- Z byrdkóm na chrust (wspomnienie) Anna Chuda
- uOj biada, biada Jadwidze (piosenka) Anita Nowak
- Siedziała myszka w stuoduole (zabawa) Przedszkolaki z Krobi**
Wykonawcy
Andrzejczak Mikołaj (ur. 2010, 8 lat)
Andrzejewska Paulina (ur. 2004, 14 lat)
Bartkowiak Anna (ur. 2008, 10 lat)
Bartkowiak Nikola (ur. 2009, 9 lat)
Bąk Weronika (ur. 2006, 12 lat)
Biernat Rozalia (ur. 1955, 63
Biernat Stanisław (ur. 1936, 82
Biernat Teresa (ur. 1958, 60 lat)
Bogusz Karolina (ur. 2007, 11 lat)
Bujak Maria (ur. 1939, 79 lat)
Chuda Anna (ur. 1946, 72
Chuda Patrycja (ur. 2012, 6 lat)
Czwojda Bartosz (ur. 2008, 10 lat)
Dolińska Zofia (ur. 2008, 10 lat)
Duda Julia (ur. 2004, 14 lat)
Duda Tymoteusz (ur. 2007, 11 lat)
Glinkowska Gabriela (ur. 2012, 6 lat)
Glinkowska Weronika (ur. 2009, 9 lat)
Hałas Antoni (ur. 2008, 10 lat)
Jankowska Rozalia (ur. 2011, 7 lat)
Jańczak Wiktoria (ur. 2008, 10 lat)
Kasprzak Maksymilian (ur. 2008, 10 lat)
Konieczna Wiktoria (ur. 2008, 10 lat)
Kordus Michalina (ur. 2005, 13 lat)
Kowalik Julia (ur. 2006, 12 lat)
Kukla Zuzanna (ur. 2007, 11 lat)
Kurpisz Bartosz (ur. 2008, 10 lat)
Maślankowska Maja (ur. 2010, 8 lat)
Niewmierzycka Zofia (ur. 2008, 10 lat)
Nowak Anita (ur. 2007, 11 lat)
Nowak Emilia (ur. 2008, 10 lat)
Nowak Kazimierz (ur. 1942, 76 lat)
Nowak Monika (ur. 2010, 8 lat)
Obroślak Natalia (ur. 2008, 10 lat)
Olejniczak Tobiasz (ur. 2009, 9 lat)
Olejnik Antonina (ur. 2006, 12 lat)
Pazoła Angelika (ur. 2010, 8 lat)
Pazoła Tomasz (ur. 2008, 10 lat)
Przybylska Maria (ur. 2011, 7 lat)
Puślednik Kaja (ur. 2012, 6 lat)
Ratajczak Wiktoria (ur. 2008, 10 lat)
Rozmiarek Lena (ur. 2011, 7 lat)
Sarbinowska Anna (ur. 2010, 8 lat)
Sarbinowska Zofia (ur. 2012, 6 lat)
Selwod Zofia (ur. 2006, 12 lat)
Sędziak Aleksandra (ur. 2012, 6 lat)
Sierpowska Dorota (ur. 2008, 10 lat)
Szczepaniak Vanessa (ur. 2009, 9 lat)
Śląska Kornelia (ur. 2010, 8 lat)
Śląska Monika (ur.1933, 85 lat)
Włodarczyk Maja (ur. 2009, 9 lat)
***
Skład jury Fonogramu Źródeł 2018 roku:
Maria Baliszewska – dziennikarka Radiowego Centrum Kultury Ludowej
Anna Borucka-Szotkowska – dziennikarka Radiowego Centrum Kultury Ludowej
Magdalena Tejchma – dziennikarka Radiowego Centrum Kultury Ludowej
dr Weronika Grozdew-Kołacińska – etnomuzykolog, Instytut Sztuki PAN
prof. Piotr Dahlig – etnomuzykolog, Instytut Muzykologii UW
Werdyktem jury nagrodę specjalną w wysokości 2500 zł otrzymuje Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu za publikację „Sobiescy – zachowane w dźwiękach”. Jury przyznaje nagrodę za bezcenne wydawnictwo zawierające jedne z najstarszych nagrań dźwiękowych i audiowizualnych, uzupełnione syntetycznymi artykułami z historii badań Jadwigi i Mariana Sobieskich.
Pierwszą nagrodę otrzymuje Towarzystwo dla Natury i Człowieka za publikację „Łuhom, łuhom ponad Buhom. Muzyka tradycyjna Polesia Lubelskiego i jej wykonawcy”, za znakomitą panoramę dźwiękową regionu wzbogaconą wyczerpującymi biografiami wykonawców. Jury wyraża także uznanie dla pełnej pasji pracy Krzysztofa Gorczycy.
Dwie równorzędne drugie nagrody otrzymują:
Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk za płytę „Barwy nadpopradzkiej nuty. Nagrania archiwalne tradycyjnych pieśni i muzyki górali nadpopradzkich ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN”. Płyta przedstawia unikatowy przegląd nagrań archiwalnych zrealizowanych podczas Ogólnopolskiej Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego w listopadzie 1952 roku, reprezentujących rzadko obecny w dyskografii polskiego folkloru region Czarnych Górali, oraz
Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona za płytę „Pięciu od Bogusza” zawierającą nagrania uczniów legendarnego skrzypka Radomszczyzny Jana Bogusza: Piotra Gacy, Tadeusza Jedynaka, Józefa Zarasia, Józefa Papisa i Stanisława Ziei.
Dwie równorzędne trzecie nagrody otrzymują:
Szamotulski Ośrodek Kultury za płytę „Romuald Jędraszak – portret dudziarza wielkopolskiego” za wyczerpującą dokumentację działalności muzyka i nauczyciela, oraz
Gminne Centrum Kultury im. Jana z Domachowa Bzdęgi w Krobi za płytę „La la gąski na gałązki – muzyczne tradycje dziecięce Biskupizny”. Jury przyznaje nagrodę za ciekawe przybliżenie folkloru dziecięcego regionu Biskupizny.
Ze względu na wysoki poziom i dużą liczbę zgłoszeń do tegorocznego konkursu na Fonogram Źródeł, jury postanowiło przyznać cztery równorzędne wyróżnienia:
Muzeum Zachodniokaszubskiemu w Bytowie za album „Cassubia Incognita Novum” .
Stowarzyszeniu Kulturalno-Oświatowemu „Na Groniach” za płytę „Gajdy z bliska – technika i repertuar”
Miejskiemu Domowi Kultury w Kolbuszowej za publikacje: „Muzykanci z Puszczy Sandomierskiej 4. Jurek Wrona z kapelą” oraz „Katalog V Festiwalu Żywej Muzyki na Strun Dwanaście i Trzy Smyki”.
Stowarzyszeniu Dziedzictwo Podlasia za płytę „Ludowe pieśni religijne z Podlasia cz.II”.
