Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Rozmawiamy po śląsku

Ostatnia aktualizacja: 27.07.2019 10:00
Po śląsku, czyli w dialekcie obecnym na terenie Śląska Północnego, Środkowego i Południowego. Po śląsku, to znaczy w jednym z najbardziej charakterystycznych dialektów obecnych w Polsce.
Audio
Widok na Nikiszowiec, dzielnicę Katowic.
Widok na Nikiszowiec, dzielnicę Katowic.Foto: Shutterstock.com

Charakterystyczną cechą mowy śląskiej jest to, że jest jedyną, którą chętnie posługiwali się także wyksztalceni miezskańcy nie tylko tylko wsi, ale i miast. Jej szczególna pozycja wiąże się to z tym, że przynależność tych terenów do Polski bardzo się zmieniała.

Na całym obszarze Śląska występuje wymowa udźwięczniająca ostatnią głoskę pierwszego wyrazu w połączeniach wyrazowych, stąd usłyszeć tam możemy wyrażenia typu: 'tag robili', 'mógbyź mi (pomóc)' itd.

Mazurzenie na Śląsku jest nierównomierne, wystepuje w części północnej (w gwarach opolskiej, kluczborskiej, niemodlińskiej), nie ma go zaś w znacznej części Śląska Środkowego.

Na kształtowanie się etnolektu śląskiego, czyli ślōnskŏ gŏdki, miały wpływ zapożyczenia z języków: literackiego polskiego, czeskiego (szczególnie z narzecza morawskiego, traktowanego niekiedy jako odrębny język), niemieckiego (najczęściej z germańskiego dialektu śląskiego) oraz częściowo słowackiego. W mowie tej przeważa słownictwo słowiański, stąd bliżej jej do języka staropolskiego niż współczesnej polszczyzny standardowej.

***

Tytuł audycji: Słowianek

Przygotowała: Patrycja Zisch

Gość: dr Ewelina Kwapień

Data emisji: 27.07.2019

at

Czytaj także

Jak się mówi na Kujawach?

Ostatnia aktualizacja: 07.07.2019 12:52
Kujawy to kraina historyczna leżąca na Pojezierzu Wielkopolskim w dorzeczu środkowej Wisły i górnej Noteci. Graniczy z innymi terenami wielkopolskimi, Pomorzem Gdańskim i Mazwoszem. Ma charakterystyczne cechy gwarowe.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Gwara krakowska

Ostatnia aktualizacja: 12.07.2019 06:00
 Gwary krakowskie w przybliżeniu zajmują teren między Krakowem, Katowicami a Częstochową. Jest to południowo-zachodnia część dialektu małopolskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Gwary Lubelszczyzny Wschodniej

Ostatnia aktualizacja: 20.07.2019 10:00
Gwary Lubelszczyzny Wschodniej obejmują tereny wschodniej części województwa lubelskiego. Dialektologicznie region ten mieści się w obrębie dialektu małopolskiego. 
rozwiń zwiń