- To wszystko jest bardzo proste. Bierzemy glinę, która jest w ziemi i lepimy kafle. Bierzemy parę cegieł i mamy ujarzmiony ogień. To jest artyzm i to jest piękne, że z tych kilku kafli wychodzą piękne urządzenia, które nam się odwdzięczają ciepłem i gorącą strawą - mówił Dariusz Krupa.
Fragment pieca kaflowego w chacie A. Moczerniaka w Worochcie.
Budując kuchnię zaczynamy od kafli. Ustawiamy kafle na glinę, kafle są spinane od środka specjalnymi drutami - pinkami, które po rozgrzaniu utrzymują nam kuchnię w formie - bez nich kuchnia by się rozleciała. Następnie wypełniamy kawałkami szamotu z gliną, później budujemy środek, warstwa po warstwie uzupełniając drzwiczki, ruszty, blachy żeliwne, np. z fajerkami. - Z fajerkami to taka ciekawostka, że na Podlasiu one służyły do zapuszczania saganów w których można było szybciej zwierzętom ugotować np. ziemniaki. W górach, na południu występują bardziej pełne płyty, bez fajerek - dodał Dariusz Krupa.
Czas budowy takiego pieca to około półtorej tygodnia. Piec waży nawet tonę, po złożeniu musi się wietrzyć i codziennie należy go przepalać przez dwa trzy tygodnie.
Piece dzielimy na kuchenne, trzony kuchenne, piece chlebowe i piece hermetyki, które służą do ogrzewania pomieszczeń. Jest ich ponad trzydzieści gatunków. - Rozbieraliśmy kiedyś piece na ul. Hożej w Warszawie i każdy z tych pieców był inny, to niesamowite móc rozebrać dwustuletni piec i móc zobaczyć jak to wszystko wspaniale działało - dodał Dariusz Krupa.
Wracają do łask piece kuchenne z piecami chlebowymi, w których można upiec chleb, zrobić wspaniałą pizzę, bułki. Przy takim piecu pieczenie chleba staje się zabawą rodzinną niezwykle przydatną w niepewnych czasach. – Można ugotować i można w domu jakoś dzięki jego ciepłu żyć. Działa to uspokajająco. Widok płomienia, to jak promieniowanie słoneczne! Zjonizowane powietrze jest przychylne dla organizmu. Daje bezpieczeństwo, radość i pełny komfort - tłumaczył zdun.
Hucułka przy piecu kaflowym. 1936.
***
Audycja: Cudowytwórcy
Przygotowała: Patrycja Zisch
Data emisji: 18.04.2020
Godzina emisji: 8.50
gs
