Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Bursztyn - skarb kurpiowskiej ziemi

Ostatnia aktualizacja: 07.03.2020 09:00
- Wedle prawd kurpiowskich bursztyn nie ma nic wspólnego z morzem, wziął się z ludzkich łez. Dawno temu, przed potopem, jak lał ten deszcz, to ludzie ze strachu płakali, i z tych łez utoczył się bursztyn - mówił artysta ludowy Zdzisław Bziukiewicz.
Audio
  • Jak się obrabia bursztyn na Kurpiach? Tłumaczy Zdzisław Bziukiewicz (Poranek Dwójki)
Zofia Warych na scenie Studia Koncertowego Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w oryginalnym stroju kurpiowskim, m.in. tradycyjnych bursztynowych koralach.
Zofia Warych na scenie Studia Koncertowego Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w oryginalnym stroju kurpiowskim, m.in. tradycyjnych bursztynowych koralach.Foto: Grzegorz Śledź

Przykłady kurpiowskich korali z bursztynu. Przykłady kurpiowskich korali z bursztynu.

- Z łez tych, co w pampersach jeszcze byli i nie nagrzeszyli, utoczył się najczystszy bursztyn. Z łez tych, co trochę nagrzeszyli i trochę pokutowali - wziął się bursztyn inszych kolorów, mleczny, miodowy... A z łez tych najgorszych grzeszników wytoczył się bursztyn czarny. Z tego piekielnego bursztynu nic się nie robiło, można było go dać na kadzidło dla księdza albo trzonki do fajek zrobić - mówił w kolejnym odcinku "Cudowytwórców" kurpiowski artysta Zdzisław Bziukiewicz.

Jak wiadomo, bursztyn na polskich terenach ma pochodzenie polodowcowe. Cofający się lodowiec rozniósł go po różnych obszarach, w tym Kurpi. - Najwięcej bursztynu jest nad morzem, w Borach Tucholskich, nawet na Lubelszczyźnie i w całej Polsce. Ale największe złoża są tu, na Kurpiach. Jest na wyciągnięcie ręki, wykopuje się przy oraniu pola - mówił Bziukiewicz. 

Szybko zyskał popularność jako materiał biżuteryjny, charakterystyczne korale są tu częścią tradycyjnego posagu. - Jeżeli ojciec miał córkę na wydaniu, to musiał dla niej zrobić trzy grube sznury korali. Jedne sznur miał równowartość krowy. Bursztyn był formą waluty, płacono nim za naftę czy sól, rzucano na tacę. Ślady tej mentalności widać było jeszcze w latach 70.

Jak się obrabia bursztyn? Co jest do tego potrzebne? O tym więcej - w nagraniu audycji.


Zdzisław Bziukiewicz i Patrycja Zisch. Zdzisław Bziukiewicz i Patrycja Zisch.

***

Audycja: Cudowytwórcy

Przygotowała: Patrycja Zisch

Gość: Zdzisław Bziukiewicz (artysta ludowy)

Data emisji: 7.03.2020

Godzina emisji: 8.50

at

Czytaj także

Radosna sztuka bibułkarstwa

Ostatnia aktualizacja: 29.02.2020 10:00
- Z bibuły wykonuję wszelkiego rodzaju kwiaty, wycinanki, kierce ozdobione kwiatami z grochu i fasoli, wieszane do sufitu, bukiety płaskie, pisanki i co tylko przyjdzie mi do głowy. Wszystkiego nauczyłam się od mojej mamy - opowiadała Zofia Samul, kurpianka z powiatu ostrołęckiego.
rozwiń zwiń