Historia

Mija 70 lat od słynnej Akcji pod Arsenałem

Ostatnia aktualizacja: 26.03.2013 06:43
Było to jedno z najważniejszych działań zbrojnych zorganizowanych przez Grupy Szturmowe Szarych Szeregów.
Audio
  • Relacja Witolda Banacha, (IAR): rocznica akcji pod Arsenałem
Jan Bytnar, Maciej Dawidowski i Tadeusz Zawadzki - bohaterowie akcji pod Arsenałem
Jan Bytnar, Maciej Dawidowski i Tadeusz Zawadzki - bohaterowie akcji pod Arsenałem Foto: Wikimedia Commons/CC

26 marca 1943 roku uwolniono harcmistrza Jana Bytnara "Rudego" i 20 innych więźniów politycznych, przewożonych z siedziby Gestapo przy Alei Szucha na Pawiak. W akcji brało udział 28 harcerzy. Dowodzili nią - całością Stanisław Broniewski "Orsza", a bezpośrednio - Tadeusz Zawadzki "Zośka".

Historia w portalu polskieradio.pl

Niewiele wydarzeń z czasów okupacji obrosło taką legendą, jak Akcja pod Arsenałem, która otrzymała kryptonim "Meksyk II". Została przeprowadzona brawurowo w biały dzień, na skrzyżowaniu ulic Bielańskiej i Długiej. Harcerze zaatakowali furgonetkę przewożącą więźniów na Pawiak. "Rudego" przenieśli do oczekującego w pobliżu samochodu, który odjechał z miejsca akcji. Zniszczyli jedną ciężarówkę nieprzyjaciela i zdobyli dwa auta, z których jedno potem porzucili.

Podczas akcji zostało ciężko rannych dwóch akowców, a jeden schwytany i później rozstrzelany. Zginęło czterech Niemców, w tym załoga spalonej więźniarki gestapo i policjant z ulicy, a dziewięciu - rannych. Z powodu obrażeń odniesionych w akcji zmarli Aleksy Dawidowski, pseudonim "Alek" i Tadeusz Krzyżewicz "Buzdygan". Po czterech dniach zmarł również Jan Bytnar "Rudy", śmiertelnie wyczerpany po przesłuchaniach na gestapo.

W odwecie za Akcję pod Arsenałem, 27 marca 1943 roku Niemcy zamordowali 140 więźniów Pawiaka.

IAR, to

Zobacz więcej na temat: II wojna światowa Niemcy