Otwierając konferencję prezes Polskiego Radia Andrzej Siezieniewski podkreślił, jak ważna jest pamięć o walczących 55 lat temu bohaterach. – Najlepszym sposobem na oddanie hołdu bojownikom o wolność Węgier wydaje się przywrócenie zbiorowej pamięci ich bohaterstwa, ich dramatu, ich niezłomnej postawy – mówił prezes Siezieniewski. Uruchomienie na stronach Polskiego Radia serwisu poświęconego wydarzeniom 1956 roku jest, według Andrzeja Siezieniewskiego, jednym z elementów uczczenia pamięci bohaterskich Węgrów. To złożenie im szczególnego hołdu.
W nowo otwartym serwisie zostały zamieszczone tak zwane taśmy z Koblencji, czyli zapis programów z nadajnika Wolnej Europy z 1956 roku. Jest to wyjątkowy dźwiękowy dokument węgierskiego powstania. Odnaleziono je kilkanaście lat temu w archiwach niemieckich w Koblencji, stąd ich nazwa.
W rozmowie z portalem PolskieRadio.pl Andrzej Siezieniewski podkreślił, że konferencja i serwis wegry1956.polskieradio.pl to misja mediów publicznych w czystej postaci.
Były dyrektor Radia Wolna Europa Ross Johnson powiedział, że taśmy z Koblencji są niezwykle cenne, ponieważ bardzo rzadko utrwalano audycje nadawane na żywo. Ponadto, dodał dyrektor Johnson, zazwyczaj takie nagrania były po jakimś czasie kasowane, tymczasem te zostały przypadkowo zarchiwizowane – pokazują one to, co RWE emitowało od 19 października do 13 listopada 1956 roku. Podkreślał, że nic nie zostało wycięte z tych taśm, tak więc wiemy na pewno, co zostało wyemitowane. To są jedyne zachowane nagrania. Taśmy z Koblencji ze 100-procentową pewnością pokazują, co RWE nadawało przez przełomowe trzy tygodnie – zapewnił dyrektor Johnson.
Z kolei doradca prezydenta Jan Lityński podkreślił, że stworzenie serwisu i zorganizowanie konferencji pokazują najlepiej, jak publiczne radio powinno pełnić misję publiczną. Były opozycjonista dodał przy okazji, że powstanie węgierskie bardzo mocno wpłynęło na późniejszą działalność opozycyjną jego oraz jego rówieśników. Wydarzenia z marca 1968 roku to konsekwencja zrywu z 1956 – mówił Jan Lityński. Zaznaczył również, że interwencja radziecka na Węgrzech uświadomiła jego pokoleniu, do czego służą wojska sowieckie i czym jest ten system.
Ambasador Węgier w Polsce Robert Kiss dziękował Polskiemu Radiu za stworzenie serwisu. Podkreślił, że daje on pojęcie o współpracy i wspólnocie przeżyć w polskiej i węgierskiej drodze do wolności.
- Serwis - mówił ambasador - pokazuje, jak bliskie są nasze narody, uświadamia, jak ludzie poszukiwali różnych sposobów okazania solidarności: od zbierania pieniędzy do oddawania krwi. – Dla mnie jest to sposób obcowania z październikiem 1956 roku, sposób na poznanie stosunków między naszymi narodami - mówił ambasador. Robert Kiss dodał, że ten serwis będzie miał szczególne znaczenie dla młodzieży, ponieważ w nowoczesny i skuteczny sposób przekazuje te wszystkie informacje.
Podczas konferencji historycy i świadkowie rewolucji analizowali wydarzenia z 1956 roku, eksperci z Radia Wolna Europa wyjaśniali tajemnice taśm z Koblencji oraz przybliżali rolę, jaka odegrało RWE w tamtych wydarzeniach. Polscy i węgierscy historycy analizowali też wspólną dla obu narodów drogę do wolności.
Konferencja odbyła się pod honorowym patronatem marszałka Senatu RP Bogdana Borusewicza. Wśród uczestników - grono wybitnych historyków z Węgier i Polski (m.in. prof. Jerzy Eisler, prof. Antoni Dudek, prof. Andrzej Paczkowski, prof. Andrzej Friszke), świadkowie węgierskiego powstania, przedstawiciele polskiego i amerykańskiego kierownictwa RWE oraz ambasador Republiki Węgierskiej JE Robert Kiss i szef IPN dr Łukasz Kamiński.
Zapraszamy do obejrzenia nagrań wideo oraz galerii z konferencji.
