13 sierpnia 1910 w Londynie zmarła Florence Nightingale. Angielska pielęgniarka, działaczka społeczna i publicystka miała 90 lat. Była zwana "Damą z lampą" (ang. The Lady with the Lamp). Jest uważana za twórczynię nowoczesnego pielęgniarstwa.
Panna z dobrego domu
Urodziła 12 maja 1820 we Florencji podczas podróży rodziców po Europie. Jej ojciec był bogatym angielskim ziemianinem. Przykładał on wielką wagę do wykształcenia córek, które poznały języki obce, historię, matematykę, uczyły się łaciny i greki.
– Florencja przez całe życie czytała Platona w oryginale – słyszymy w audycji Marzanny de Latour z 1980 roku. – Sztuka i muzyka, przyroda i ludzie – wszystko to składało się podczas wielokrotnych podróży do Italii, Grecji, Egipcie na coraz wszechstronniejszą kulturę.
Nz: Florence Nightingale (około 1854 roku), aut. Kilburn, Wikipedia/dp
Wbrew rodzinie
Wykształcona i obyta Florence cieszyła się wielkim powodzeniem u płci przeciwnej. Wydawało się, że nic nie zakłóci planów wydania jej bogato za mąż i dostojnego życia matrony wśród gromadki dzieci. 24-letnia dziewczyna postanowiła jednak zostać pielęgniarką. Wówczas zawod ten był popularny wśród niskich warstw społecznych, jasne więc, że wybór ten nie spodobał się jej rodzicom.
– Temu niezwykłemu wyborowi drogi życiowej towarzyszył od początku skandal – podkreślała Marzanna de Latour w audycji "Ludzie i idee" z 1988 roku. – W wiktoriańskiej Anglii dziewczyna z dobrego domu, wykształcona i znakomicie przygotowana do funkcji damy postanowiła ni stąd ni z owąd zajmować się nędzarzami i chorymi.
Zdeterminowana Florence nie dała za wygraną i postanowiła spełnić swoje marzenia. Nauki zawodu podjęła się jednak dopiero w 1851 roku, po latach przekonywania rodziny do wyboru drogi życiowej. Praktykę pielęgniarską odbywała w Kaiserwerth nad Renem. Ciężkie warunki pracy nie zniechęciły jej do uprawiania pielęgniarstwa.
Na wojnie
Po powrocie do kraju Nightingale postanowiła założyć szkołę pielęgniarstwa. Najpierw jednak przyjęła stanowisko przełożonej w Zakładzie Opieki dla Chorych Dam w Londynie. Trwała wówczas wojna krymska.
W roku 1855 roku Florence wyjechała na front do Albanii, gdzie zorganizowała od podstaw system opieki nad rannymi żołnierzami. Wraz z "Anielską Bandą", jak nazywano Nightingale i towarzyszące jej sanitariuszki, uratowała wielu brytyjskich żołnierzy. W szpitalu brakowało łóżek, środków czystości, wszechobecne było robactwo i bród.
Jeden z oddziałów szpitala w Scutari, aut. Day & Son (21 kwietnia 1856), źr. Biblioteka Kongresu USA, Wikipedia/dp
Spuścizna po Nightingale
Dyscyplina wprowadzona przez Nightingale poprawiła warunki sanitarne do tego stopnia, że umieralność pacjentów drastycznie spadła z 42% do 2%. Pracowała z wielkim poświęceniem, nawet kiedy wszyscy już spali z lampą w dłoni przechadzała się po salach szpitalnych i doglądała chorych. Stąd wziął się jej przydomek "Dama z lampą".
Po powrocie do kraju zorganizowano fundusz, dzięki któremu Nightingale miała zorganizować pielęgniarstwo w londyńskich szpitalach. Pierwszą szkołę pielęgniarstwa założyła w szpitalu św. Tomasza w Londynie. Kilka lat później powstało stowarzyszenie mające na celu odrodzenie i rozwój pielęgniarstwa, a następnie Nightingale Hall (Dom Pielęgniarek), kolebka współczesnego pielęgniarstwa. Swoją wielką wiedzę zawarła w licznych podręcznikach dla pielęgniarek.
W 1912 roku Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża ustanowił Medal Florence Nightingale, będący prestiżowym odznaczeniem, przyznawanym zasłużonym pielęgniarkom z całego świata.
mb
