Naddniestrze - mała Rosja między Ukrainą i Mołdawią

Obecna sytuacja na wschodzie Ukrainy nie jest novum w rosyjskiej polityce zagranicznej. Konflikt jest kalką wydarzeń, jakie miały miejsce nad Dniestrem niemal ćwierć wieku temu. - Do nowej republiki zaczęli napływać ochotnicy rosyjscy, żeby nie powiedzieć najemnicy – wyjaśniał kulisy wywalczenia secesji Naddniestrza prof. Marek Malinowski.

Tyraspol, stolica Naddniestrza. Pomnik Lenina przed budynkiem miejscowego parlamentu

Foto: BalkansCat/ Shutterstock

25 lat temu, 2 września 1990, Naddniestrze ogłosiło secesję od Mołdawii.

Naddniestrze wchodziło w skład Ukraińskiej SRR jako teren autonomiczny. Status tych ziem zmienił się w 1940 roku, kiedy do ZSRR włączono rumuńską Besarabię. Wówczas autonomiczna republika została rozbita: część wschodnia przypadła sowieckiej Ukrainie, zachodnia – nowo utworzonej Mołdawskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej.  

- Naddniestrze to region, gdzie mieszka 152 tys. Rosjan. To ponad 25 proc. mieszkańców – wyjaśniał prof. Marek Malinowski w audycji Agnieszki Steckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej”, nadanej w Polskim Radiu w roku 2000.

Posłuchaj

09:14 konflikt rosyjsko-rumuński___569_00_iv_tr_0-0_10310536345ad7de[00].mp3 Audycja Agnieszki Steckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodni po historii najnowszej". Konflikt o Naddniestrze przedstawia prof. Marek Malinowski (PR, 28.02.2000)

 

Tendencje separatystyczne, inspirowane głównie przez ludność rosyjską i zrusyfikowaną ukraińską były skutkiem pojawienia się wśród polityków Mołdawskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej pomysłu wprowadzenia języka mołdawskiego jako jedynego języka urzędowego pod koniec lat 80. XX w.

- Przewodniczącym Rady Najwyższej Naddniestrza został Igor Smirnow. Urzędników lojalnych wobec Mołdawii usunięto. Urządzano nawet pogromy ludności rumuńskiej, ażeby ją zmusić do przeniesienia się na drugą stronę Dniestru – wyjaśniał gość audycji Agnieszki Steckiej.

Rosyjska pomoc dla separatystów

Konflikt rozgorzał ponownie po ogłoszeniu przez Mołdawię niepodległości w sierpniu 1991 roku. Powodem był sprzeciw ludności rosyjskiej i ukraińskiej wobec nasilających się tendencji do połączenia nowo powstałej republiki z Rumunią. Naddniestrze ogłosiło niepodległość. W odpowiedzi, w 1992 roku, Kiszyniów podjął próbę odzyskania terenów opanowanych przez separatystów. Siły mołdawskie poniosły jednak klęskę. Kluczową rolę odegrała w tej wojnie pomoc, jaką rebelianci otrzymali od Rosjan.

-Armia sowiecka z Odessy zaczęła przysyłać broń separatystom – mówił prof. Marek Malinowski.

Naddniestrze ciągnie do Moskwy

Naddniestrze jest obecnie państwem nieuznawanym przez społeczność międzynarodową. Niepodległości separatystycznego terytorium nie uznaje również Moskwa, choć do Naddniestrza płynie rosyjska pomoc. 18 marca 2014, po przyłączeniu Republiki Krymu do Federacji Rosyjskiej, parlament Naddniestrzańskiej Republiki Mołdawskiej zwrócił się z prośbą do rosyjskiej Dumy, by ta wprowadziła zmiany w ustawodawstwie w taki sposób, by stworzyć warunki umozliwiające przyłączenie tego terytorium do Rosji.

Więcej o wydarzeniach sprzed 25 lat posłuchaj w audycji Agnieszki Steckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej".

bm