Maorysi – gospodarze Nowej Zelandii
175 lat temu, 6 lutego 1840, rząd brytyjski i plemiona maoryskie podpisały traktat z Waitangi. Porozumienie mówiło o honorowaniu własności ziem Maorysów i ustanowieniu zwierzchnictwa Wielkiej Brytanii na wyspie Nowa Zelandia.
Łodzie i plemiona
W niepiśmiennej kulturze Maorysów, przed przybyciem Europejczyków, dominował przekaz ustny. Historię z pokolenia na pokolenie przekazywano w formie pieśni. - Do dzisiaj zachował się przekaz o pierwszym przodku Kupe, który zaskoczony przez burzę wylądował na Nowej Zelandii. Wyspę tak sobie upodobał, że zachęcił swoich współtowarzyszy do przeniesienia się na nową ziemię – mówił na antenie PR Tadeusz Barucki.
Największa fala osadników przybyła na Aotearoa (kraj białej chmury) przybyła na początku XIV wieku. Było to od 7 do 10 wielkich łodzi, których nazwy przejęły potem osiadłe na Nowej Zelandii szczepy.
Przez lata kultura Maorysów kwitł, uzewnętrzniając się szczególnie w sztuce, zdobnictwie i architekturze. Obronne osady budowano na wulkanicznych wzgórzach. Drewniano domy otaczano palisadami . Rdzenni mieszkańcy Nowej Zelandii byli dobrze przygotowani na przybycie białego człowieka.
Zderzenie cywilizacji
Jako pierwsza do wybrzeży Nowej Zelandii dotarła w XVII wieku holenderska wyprawa pod dowództwem Abla Tasmana. Maorysi zaatakowali próbujących dobić do brzegu odkrywców. Po śmierci czterech marynarzy Europejczycy odpłynęli z przekonaniem, że dotarli do wybrzeży Ameryki.
Ponad sto lat później brytyjską flagę na Nowej Zelandii zatknął James Cook. Jednak i on musiał zmierzyć się z przerażającymi wojownikami Maorysów. Tym samym zaczęli oni uchodzić za lud, który najmocniej przeciwstawił się europejskim kolonizatorom.
Bratobójcza rzeź
Podbój Nowej Zelandii ułatwili białym kolonizatorom sami Maorysi. Plemiona osiadłe na północy wyspy, po zakupie broni palnej, postanowiły rozprawić się z sąsiadami. Tym samym wybuchła ponad 20-letnia wojna domowa. Wydarzenie ochrzczone mianem ”wojen muszkietowych” pochłonęło ponad 20 tys. istnień, zanim rozpoczęła się europejska kolonizacja.
Traktat z Waitangi
6 lutego 1840 plemiona Maoryskie podpisały układ z Wielką Brytanią. Do dzisiaj ten dzień jest na Nowej Zelandii oficjalnym świętem. Tubylcy stali się obywatelami Imperium Brytyjskiego, zatrzymali posiadaną ziemię, w zamian uznając zwierzchnictwo Londynu. Jak w większości przypadków, z przestrzeganiem traktatu było różnie, a wiele jego zapisów obowiązywało tylko na papierze. Latami toczyły się wojny Maorysów z białymi osadnikami, nielegalnie kupującymi ziemię należącą do tubylców.
Jednak patrząc na los zamieszkujących sąsiednią Australię Aborygenów, kolonializm odniósł się w stosunku do Maorysów dość łagodnie. Dzisiaj Maorysi stanowią ok. 10% ogółu ludność Nowej Zelandii.
Łodzie i plemiona
W niepiśmiennej kulturze Maorysów, przed przybyciem Europejczyków, dominował przekaz ustny. Historię z pokolenia na pokolenie przekazywano w formie pieśni. - Do dzisiaj zachował się przekaz o pierwszym przodku Kupe, który zaskoczony przez burzę wylądował na Nowej Zelandii. Wyspę tak sobie upodobał, że zachęcił swoich współtowarzyszy do przeniesienia się na nową ziemię – mówił na antenie PR Tadeusz Barucki.
Największa fala osadników przybyła na Aotearoa (kraj białej chmury) na początku XIV wieku. Było to od 7 do 10 wielkich łodzi, których nazwy przejęły potem osiadłe na Nowej Zelandii szczepy. Przez lata kultura Maorysów kwitł, uzewnętrzniając się szczególnie w sztuce, zdobnictwie i architekturze. Obronne osady budowano na wulkanicznych wzgórzach. Drewniane domy otaczano palisadami. Rdzenni mieszkańcy Nowej Zelandii byli dobrze przygotowani na przybycie białego człowieka.
Zderzenie cywilizacji
Jako pierwsza do wybrzeży Nowej Zelandii dotarła w XVII wieku holenderska wyprawa pod dowództwem Abla Tasmana. Maorysi zaatakowali próbujących dobić do brzegu odkrywców. Po śmierci czterech marynarzy Europejczycy odpłynęli z przekonaniem, że dotarli do wybrzeży Ameryki.
Ponad sto lat później brytyjską flagę na Nowej Zelandii zatknął James Cook. Jednak i on musiał zmierzyć się z przerażającymi wojownikami Maorysów. Tym samym zaczęli oni uchodzić za lud, który najmocniej przeciwstawił się europejskim kolonizatorom.
Bratobójcza rzeź
Podbój Nowej Zelandii ułatwili białym kolonizatorom sami Maorysi. Plemiona osiadłe na północy wyspy, po zakupie broni palnej, postanowiły rozprawić się z sąsiadami. Tym samym wybuchła ponad 20-letnia wojna domowa. Wydarzenie ochrzczone mianem "wojen muszkietowych" pochłonęło ponad 20 tys. istnień, zanim rozpoczęła się europejska kolonizacja.
Traktat z Waitangi
6 lutego 1840 plemiona Maoryskie podpisały układ z Wielką Brytanią. Do dzisiaj ten dzień jest na Nowej Zelandii oficjalnym świętem. Tubylcy stali się obywatelami Imperium Brytyjskiego, zatrzymali posiadaną ziemię, w zamian uznając zwierzchnictwo Londynu. Jak w większości przypadków, z przestrzeganiem traktatu było różnie, a wiele jego zapisów obowiązywało tylko na papierze. Latami toczyły się wojny Maorysów z białymi osadnikami, nielegalnie kupującymi ziemię należącą do tubylców.
Jednak patrząc na los zamieszkujących sąsiednią Australię Aborygenów, kolonializm odniósł się w stosunku do Maorysów dość łagodnie. Dzisiaj Maorysi stanowią ok. 10 proc. ogółu ludność Nowej Zelandii.
Na filmie: Haka - wojenny taniec wykonywany przed bitwą przez Maoryskich wojowników miał przestraszyć przeciwników.
