Leon Wójcikowski - światowej sławy mistrz tańca

Był uważany za jednego z najwybitniejszych tancerzy charakterystycznych pierwszej połowy XX wieku. W Archiwum Polskiego Radia zachował się ostatni wywiad, jakiego mistrz Wójcikowski udzielił Bogusławowi Kaczyńskiemu tydzień przed śmiercią. 

Leon Wójcikowski i Nina Rajewska w "Tańcu hiszpańskim", 1941

Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Posłuchaj

04:52 wywiad z leonem wójcikowskim.mp3 - Taniec charakterystyczny to jest bardzo skomplikowana rzecz - mówił Leon Wójcikowski w rozmowie z Bogusławem Kaczyński. (PR, 15.02.1975)

 

Urodził się 20 lutego 1899 roku w Warszawie. Jego ojciec Marcin Wójcikowski był szewcem, a matka Janina z Łączyńskich tancerką Warszawskich Teatrów Rządowych. Jego brat Kazimierz także był tancerzem, podobnie jak jego trzy późniejsze żony. W rolach dzieci Leon występował w Teatrze Wielkim już w czasie nauki w stołecznej szkole baletowej w latach 1907-1914.

W 1915 roku dostał swój pierwszy angaż zagraniczny u impresaria Baletów Rosyjskich Sergiusza Diagilewa. Tu tańczył do 1929 roku, z przerwą roczną na występy w Londynie. Za granicą używał nazwiska Woizikovsky.

Brytyjski historyk tańca Cyril W. Beaumont pisał o nim: "Był to drobny, ciemnowłosy, zwartej budowy młodzieniec o nikłych rysach twarzy, które można by określić jako trudne do opisania. Wyglądał jak wielu innych młodych ludzi, których w życiu prywatnym trudno zauważyć. Jednakże na scenie był tancerzem charakterystycznym pierwszej klasy. Wydawał się obdarzony niespożytą energią i tańczył z niezwykłym temperamentem, swobodą, pewnością i wyczuciem rytmu. Prócz wszystkich tych zalet miał wspaniałą pamięć i pewien jestem, że mógłby tańczyć prawie każdą rolę w każdym balecie". 

Karierę solisty rozpoczął w balecie rosyjskim w sezonie 1921/1922 i wkrótce stał się pierwszym tancerzem charakterystycznym w zespole. Wraz z sukcesami kolejnych lat w 1928 roku w Londynie rozpoczął karierę pedagogiczną. Próbował swych sił jako choreograf. W latach 1932-1935 pracował jako tancerz, choreograf i kierownik baletu w zespole Ballet Russe de Monte Carlo. Odnosił sukcesy na wszystkich scenach europejskich.

Wrócił do Warszawy w sezonie 1938/1939, był kierownikiem artystycznym Polskiego Baletu Reprezentacyjnego i wraz z zespołem odbył tournée po Europie i Stanach Zjednoczonych.

II wojnę światową spędził w Warszawie. Na początku tańczył w kawiarniach, teatrzykach, a później (1940-1944) kierował legalnie działającą Miejską Szkołą Baletową. Dawał także prywatne lekcje tańca. Po Powstaniu Warszawskim został wywieziony do Gablonz (dzisiejsze czeskie Rynovice koło Jablonca nad Nysą), jednego z podobozów niemieckiego obozu koncentracyjnego Gross Rosen.

Po wojnie wrócił do Warszawy i utworzył grupę baletową. Był choreografem i tancerzem Sceny Muzyczno-Operowej Miejskich Teatrów Dramatycznych w stolicy, m.in. uczył tańca w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej i był choreografem i kierownikiem baletu w Operze warszawskiej.

Posłuchaj

02:57 Rozmowa z Wójcikowskim i jego żoną, 1958.mp3 - Ty powinnaś wyjeżdżać, bo ja już przejechałem cały świat - rozmowa z prof. Leonem Wójcikowskim i jego żoną Marią Krzyszkowską. (PR, 16.05.1958)

 

W 1960 roku wyjechał do Włoch na zaproszenie tancerza klasycznego Leonida Masina, którego poznał w przedwojennej Rosji. W 1960–61 był pierwszym tancerzem i choreografem w London’s Festival Ballet, współpracował też z teatrem w Edynburgu. W 1962–65 był choreografem opery w Kolonii; tam w 1963 wystąpił po raz ostatni jako tancerz w partii Corregidora (Trójkątny kapelusz). Był wówczas także cenionym pedagogiem m.in. w Kolonii i Antwerpii, a w 1966–72 w Bonn. Współpracował też jako choreograf z teatrami w Antwerpii i Rzymie.

Do Polski wrócił w 1972 roku. Pracował jako pedagog i choreograf w Teatrze Wielkim.

Zmarł 23 lutego 1975 roku.

im

Biogram za "Internetową encyklopedią teatru"