Stanisław Barańczak: poeta musi mówić prawdę

– Nie odrzucam polityki czy spraw społecznych jako tematu wiersza, raczej staram się zawsze widzieć je jako fragment wszystkich tych uwikłań, w których się człowiek znajduje – mówił Stanisław Barańczak w 1981 roku. 13 listopada mija 78. rocznica urodzin poety.

Stanisław Barańczak urodził się 13 listopada 1946 roku w Poznaniu

Foto: PAP/Andrzej Rybczyński

Marzec 1968. Serwis specjalny

Mówić wprost poezją

Pisarz, tłumacz literatury angielskiej, czołowy poeta pokolenia Nowej Fali w 1976 był jednym z założycieli Komitetu Obrony Robotników, pracował też jako współredaktor wychodzącego poza cenzurą "Zapisu". W czasach PRL-u publikował w drugim obiegu, m.in. tomy "Sztuczne oddychanie", "Ja wiem, że to niesłuszne", "Tryptyk ze zmęczenia, betonu i śniegu".

Posłuchaj

26:11 Barańczak_wywiad Radiu Wolna Europa.mp3 Rozmowa ze Stanisławem Barańczakiem (RWE, brak daty)

 

06:10 Stanisław Barańczak o poezji i etyce.mp3 Stanisław Barańczak mówi o etycznym aspekcie poezji, o tym, że artysta musi mówić prawdę, nie uciekać w estetyzm

 

02:15 Stanisław Barańczak o poezji.mp3 Stanisław Barańczak opowiada o swojej poezji oraz o tomiku wierszy "Tryptyk z betonu, zmęczenia i śniegu"

 

05:44 Stanisław Barańczak o poezji i tłumaczeniu.mp3 Stanisław Barańczak o poezji i tłumaczeniu

 

Wiersze Barańczaka z tamtego okresu są bardzo ściśle związane z warunkami życia w Polsce. – Wtedy w tej poezji, którą ja proponowałem i którą proponowali moi rówieśnicy z pokolenia '68, uderzało głównie to, że poruszała pewne tematy społeczne i polityczne - mówi poeta. - To było coś nowego w poezji, która poprzednio żywiła się raczej aluzjami, niedopowiedzeniami. Myśmy starali się mówić wprost i to było coś nowego, ale powodowało też, że pod tą etykietką polityczności nie widziało się pewnych innych rzeczy w tej poezji.

Za działalność w KOR pozbawiony został pracy na uniwersytecie w Poznaniu oraz możliwości publikowania. Współpracował z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa.

Komitet Obrony Robotników - zobacz serwis historyczny

Na emigracji

W grudniu 1981 roku Barańczak - działacz opozycyjny - stał się z konieczności poetą emigracyjnym, poetą wygnańcem. – Myślę, że zawsze ta sytuacja człowieka we wschodniej Europie, a zwłaszcza w Polsce, będzie czymś, co mnie będzie bardzo interesować i co będzie pewnym materiałem poetyckim, ale na pewno w tej chwili mam szansę widzenia tego jakby z szerszej perspektywy – mówił w 1981 roku w RWE.

Posłuchaj

06:01 Dwójka Poranek Dwójki 21.12.2018 czytanie na śniadanie.mp3 Czytanie na śniadanie: Bronisław Maj o Stanisławie Barańczaku (PR, 21.12.2018)

 

05:10 Wybieram Dwójkę 13.11.2018 barańczak.mp3 Joanna Szczęsna o książce "Tablica z Macondo" Stanisława Barańczaka, zbiorze esejów poety z czasu pobytu w USA (PR, 13.11.2018)

 

10:49 BARANCZAK.mp3 Chirurgiczna precyzja Stanisława Barańczaka (Dwójka, 2009 r.)

 

41:23 barańczak-ok.mp3 Wieczór literacki: Stanisław Barańczak

 

56:11 Dwójka Opowieści po zmroku 3.02.2015.mp3 Ocalone w tłumaczeniu. Spotkania ze Stanisławem Barańczakiem (PR, 1990)

 

Stanisław Barańczak od 1981 mieszkał w USA, wykładał polską literaturę na Harvard University. Laureat licznych nagród literackich m.in. nagrody Polskiego PEN Clubu im. J. Parandowskiego, Nike za tom poetycki "Chirurgiczna precyzja" czy Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za całokształt twórczości. W 2006 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Poeta jest również autorem licznych, cenionych przekładów z angielskiego, m.in. dramatów W. Szekspira, wierszy Emily Dickinson czy W.H. Audena.

Poeta zmarł 26 grudnia 2014 roku w Newtonville w stanie Massachusetts.

Posłuchaj zapisu wielu interesujących wypowiedzi poety w naszym serwisie - Radia Wolności>>>

mk/mc/kor

T: Stanisław Barańczak: trzeba mówić prawdę / poeta musi mówić prawdę
L:  -  Ja nie odrzucam polityki czy spraw społecznych jako tematu wiersza, raczej staram się zawsze widzieć je jako fragment wszystkich tych uwikłań, w których się człowiek znajduje – mówi poeta Stanisław Barańczak.
13 października 1946 roku urodził się Stanisław Barańczak, pisarz, tłumacz literatury angielskiej, czołowy poeta pokolenia tzw. "Nowej Fali". W 1976 był jednym z założycieli Komitetu Obrony Robotników, pracował też jako współredaktor wychodzącego poza cenzurą "Zapisu". W czasach PRL-u publikował w drugim obiegu, m.in. tomy "Sztuczne oddychanie", "Ja wiem, że to niesłuszne", "Tryptyk ze zmęczenia, betonu i śniegu".
Wiersze Barańczaka z tamtego okresu są bardzo ściśle związane z warunkami życia w Polsce. – Wtedy w tej poezji, którą ja proponowałem i którą proponowali moi rówieśnicy z pokolenia 68’ uderzało głównie to, że poruszała pewne tematy społeczne i polityczne. To było coś nowego w poezji, która poprzednio żywiła się raczej aluzjami, niedopowiedzeniami. Myśmy starali się mówić wprost i to było coś nowego, ale powodowało też, że pod tą etykietką polityczności nie widziało się pewnych innych rzeczy w tej poezji – dodaje poeta.
Za działalność w KOR pozbawiony został pracy na uniwersytecie w Poznaniu oraz możliwości publikowania. Współpracował z Rozgłośnią Polską RWE.
W grudniu 1981 roku Barańczak - działacz opozycyjny - stał się z konieczności poetą emigracyjnym, poetą-wygnańcem.  - Myślę, że zawsze ta sytuacja człowieka we wschodniej Europie, a zwłaszcza w Polsce, będzie czymś, co mnie będzie bardzo interesować i co będzie pewnym materiałem poetyckim, ale na pewno w tej chwili mam szansę widzenia tego jakby z szerszej perspektywy - mówił wtedy w Radiu RWE.
Od 1981 mieszka w USA, wykładał polską literaturę na Harvard University. Laureat licznych nagród literackich m.in. nagrody im. J. Parandowskiego, Nike za tom poetycki „Chirurgiczna precyzja” czy  Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za całokształt twórczości. W 2006 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Poeta jest również autorem licznych, cenionych przekładów z angielskiego, m.in. dramatów W. Szekspira, wierszy  Emily Dickinson czy W.H. Audena.