Historia

Surveyor 1 – mały krok ku lotowi ludzi na Księżyc

Ostatnia aktualizacja: 02.06.2023 05:45
Zanim ludzie dotarli na Księżyc, zrobiły to bezzałogowe sondy kosmiczne. Bezpieczne przeprowadzenie miękkiego lądowania sondy Surveyor 1 udowodniło, że lądowanie załogowej misji na Księżycu jest możliwe do wykonania.
Fotografia sondy Surveyor 3, wykonana w trakcie misji Apollo 12, 19 listopada 1969
Fotografia sondy Surveyor 3, wykonana w trakcie misji Apollo 12, 19 listopada 1969Foto: Wikimedia Commons/domena publiczna

2 czerwca 1966 roku sonda kosmiczna Surveyor 1 wylądowała na Księżycu. Była pierwszą amerykańską sondą, która wylądowała na innym ciele niebieskim. Powtórzyła sukces radzieckiej sondy Łuna 9, która 3 lutego 1966 roku jako pierwsza stanęła na powierzchni Księżyca.

Miękkie lądowanie

Surveyor 1 została wyniesiona w przestrzeń rakietą Atlas Centaur LV-3C, która wystartowała 30 maja 1966 roku z kosmodromu na przylądku Canaveral.

Łazik księżycowy odłączył się od ostatniego członu rakiety na wysokości 3500 kilometrów i został skierowany w stronę Księżyca. Pojazd miał przed sobą długi lot, bowiem naturalny satelita Ziemi jest oddalony od naszej planety aż o 384 399 kilometrów.

Sonda po kilku dniach lotu dotarła na powierzchnię Księżyca. Na wysokości czterech metrów przed powierzchnią Księżyca zostały wyłączone jej silniki hamujące i sonda opadła swobodnie na grunt.

Surveyor 1 wylądował w płytkim kraterze na powierzchni tzw. Oceanu Burz. Jest to jedna z ogromnych równin pokrytych bazaltem, nazwanych oceanami przez pierwszych astronomów, którzy porównywali do mórz ciemne równiny widoczne z powierzchni Ziemi.

Sonda wylądowała 15 kilometrów od planowanego miejsca, nie przeszkodziło to jednak w uznaniu samego faktu uniknięcia kolizji za duży sukces. Surveyor 1 udowodnił, że miękkie lądowanie na Księżycu jest możliwe i od razu przystąpił do dalszych badań.

Badania na Księżycu

Program kosmiczny Surveyor był przygotowany z myślą o planach wysłania człowieka na Księżyc w ramach misji Apollo. Zanim na powierzchnię ziemskiego satelity dotarli amerykańscy astronauci, najpierw należało zbadać jego powierzchnię i upewnić się, że lądowanie będzie bezpieczne.

Surveyor 1 był wyposażony w kamerę, którą miał wykonać fotografie powierzchni Księżyca. Lądownik wykonał ponad 11 tysięcy zdjęć oraz zebrał dane o wytrzymałości gruntu, pyle księżycowym i temperaturze powierzchni, które mogły zostać następnie przeanalizowane przez naukowców z NASA.

– Powierzchnia Księżyca jest w miarę dobrze przebadana. Składa się, podobnie jak Ziemia, z krzemu, piasku, kamieni, żelaza, magnezu, trochę tlenu. Księżyc kiedyś był kawałkiem Ziemi, który oderwał się w wyniku kolizji kosmicznej, kiedy Ziemia była jeszcze nie do końca zastygłą planetą – mówił dr Tomasz Rożek w audycji z cyklu "Pytania z kosmosu" z 2020 roku. – Całkiem poważni ludzie myślą nad tym jak wykorzystać piasek księżycowy jako budulec i przywieźć jak najmniej materiałów z Ziemi.


Posłuchaj
03:44 2020_01_16 07_15_22_PR3_Pytania_z_kosmosu.mp3 – Powierzchnia Księżyca jest w miarę dobrze przebadana – mówił dr Tomasz Rożek w audycji z cyklu "Pytania z kosmosu". (PR, 16.01.2020)

 

Do 1968 roku NASA przeprowadziła jeszcze 7 bezzałogowych misji programu Surveyor. Ich sukces pozwolił na wybranie optymalnego miejsca i bezpiecznego sposobu lądowania załogowych misji programu Apollo.

sa

Zobacz więcej na temat: księżyc kosmos NASA
Czytaj także

Łajka. Pies, który poleciał w kosmos

Ostatnia aktualizacja: 03.11.2023 05:35
Miała 2 lata, ważyła około 6 kilogramów i w kosmosie wytrzymała zaledwie 7 godzin – Łajka. 3 listopada 1957 roku pierwsza istota została wystrzelona na orbitę okołoziemską. Radzieccy naukowcy nie przewidywali jej powrotu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

54 lata temu po raz pierwszy człowiek stanął na Księżycu [POSŁUCHAJ]

Ostatnia aktualizacja: 20.07.2023 06:00
20 lipca 1969 roku z Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, jako jedyne w bloku komunistycznym, nadawało Polskie Radio: "Tu serwis księżycowy Polskiego Radia. Rozpoczynamy transmisję z lądowania na Księżycu księżycowej motorówki". Posłuchaj archiwalnych nagrań. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

54. rocznica lądowania na Księżycu. Karol Wójcicki: słuchanie relacji radiowej z tego wydarzenia było niesamowitym przeżyciem

Ostatnia aktualizacja: 20.07.2023 05:59
- Lądowanie człowieka na Księżycu było jednym z największych, o ile nie największym osiągnięciem technologicznym człowieka w historii - uważa Karol Wójcicki, popularyzator astronomii, autor bloga "Z głową w gwiazdach". 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Apollo 13 – przeżycie na przekór pechowi

Ostatnia aktualizacja: 11.04.2020 05:50
50 lat temu wystartowała jedna z najsłynniejszych misji księżycowych programu Apollo. Tego dnia, 11 kwietnia 1970 roku, nic nie zapowiadało problemów, które później miały nastąpić... choć zabobonni komentatorzy określali zdarzenia tej misji jednym zwrotem zaczerpniętym z Plauta - "nomen omen".
rozwiń zwiń